
- •Казанга экскурсия
- •Ямьле Идел буйлары
- •Безнең авыл
- •Туган авылым
- •Туган телем − иркә гөлем
- •Туган тел
- •Туган телемне яратам
- •Дуслык теле
- •Мин гаиләмне яратам
- •Дәү әтием
- •Дәү әнием
- •Иң яхшы кеше
- •Әниемнең изге куллары
- •Минем әнием
- •Үзем турында
- •Безнең фатирыбыз
- •Хыялдагы бүлмәм
- •Яраткан шөгылем
- •Спорт белән шөгыльләнәм
- •Ятимлек
- •Туганнарда кунакта, яки кызыклы көн
- •Гаҗәеп дустым
- •Дуслык − бөек көч
- •Тугры дус − җанлы хәзинә
- •Минем дустым
- •Дустыма хат
- •Йорт хайваны тоту − җаваплы эш
- •Минем этем
- •Этләр яхшылыкның кадерен белә
- •Яраткан песием
- •Безнең Мырау
- •Тутый кош
- •Хайваннар − кешеләрнең ярдәмчесе
- •Урман җәнлекләре
- •Табигатьне саклагыз
- •Тиен белән очрашу
- •Беренче сентябрьдә
- •Укытучым
- •Белем − якты нур
- •Күңелле тәнәфес турында
- •Яраткан дәресем
- •Мин дәрес әзерлим
- •Походта
- •Күңелле ял
- •Кешеләрдәге матур сыйфатлар
- •Начар гадәтләр
- •Җәйге вакыйга
- •Телефоннан аралаша беләсеңме?
- •Инсафлы кызлар
- •Матур сыйфатлар
- •Патриотлар
- •Батырлык
- •Ялган һәм чын батырлык
- •Матурлык тудыручы
- •Гади генә таш диярсең...
- •Киләчәк бүгеннән башлана
- •Игелеклелек
- •Матурлык һәм зәвык
- •Икейөзлелек
- •Тәрбияле кеше
- •Исемнәр турында
- •Сагыну хисе
- •Тылсымчы булсам
- •Күзәтүчән булыйк!
- •Китап − ул хәзинә
- •Китап − тормыш дәреслеге
- •Безнең гаиләдә китап
- •Белемнең тормыштагы әһәмияте
- •Әдәбият − минем тормышым
- •Иң гүзәл кеше
- •Укытучы булсам
- •Мәктәп директоры булсам
- •Сәламәтлек сагында
- •Шәфкать туташы
- •Хокук белгеченә кирәкле сыйфатлар
- •Хайваннарга да табиб кирәк
- •Юлларны гизүче һөнәр
- •Янгын сүндерүчеләр − тормыш сагында
- •Эшләмәгән − ашамый
- •Хезмәт кешене бизи
- •Минем яраткан шөгылем
- •Эш белмәгән − кеше көлдерер
- •Көз башы
- •Беренче кар
- •Күңелле кыш килде
- •Кышкы салкын көннәрдә
- •Кышкы сихри урманда
- •Февраль
- •Ямьле яз
- •Мин язны ни өчен яратам?
- •Җәйге паркта
- •Җәй могҗизалары
- •Урманда
- •Карга боткасы
- •Сабан туе
- •Нардуган бәйрәме
- •Илдә тынычлык булсын
- •Бөек Җиңү бәйрәмендә
- •Алар Ватанны сакладылар
- •Солдат буласым килә
- •Картиналар буенча инша язу үрнәкләре. М. Казаковның "Үксез бала" рәсеме
- •Х.А. Якуповның "Хөкем алдыннан" картинасы
- •Л. Фәттаховның "Сабан туе" картинасы
- •Б. Урманченың "Салтык болыны" картинасы
- •Мысли на чистой бумаге… Сборник сочинений
Мин дәрес әзерлим
Мәктәптә өйгә бирелгән дәресләрне мин кичкә таба әзерләргә яратам. Мин белгән кайбер балалар, өй эшләрен мәктәптән кайту белән үк әзерләп куялар. Өй эшләре күп булганда, мин дә шулай итәм аны. Ә гадәттә, өйгә кайтып ашап алгач, мин я компьютерга утырам, яисә урамга чыгып керәм. Компьютерда я уйнап алам, я Интернетны карап алам, я өйрәтүче программаларда берәр нәрсә ясыйм.
Кич белән мин дөрес әзерләргә утырам. Дәрес әзерләүне авыр фәннәрдән башлыйм. Гадәттә математика, рус телләрен эшләп куям. Башта язма биремнәрне эшлим, аннан соң телдән биремнәрне өйрәнәм. Боларны эшләп бетергәч, мин бераз ял итеп алам − я телевизор карыйм, я музыка тыңлыйм. Аннан соң телдән әзерләнә торган фәннәрне − әдәбиятны, тарихны, биологияне укып чыгам.
Шигырь ятларга бирсәләр, мин аны берничә көн эчендә ятларга өйрәндем. Чөнки бер генә кичтә шигырьне яхшы итеп сөйләргә өйрәнүе авыр. Ә берничә көн кабатласаң, ул яхшырак истә кала, матуррак итеп сөйлисең дә, яхшырак билге дә куялар.
Дәресләрне мин менә шулай әзерлим.
Походта
Бервакыт без сыйныфыбыз белән походка чыктык. Чыгып киткәндә, көн матур иде. Әмма, без бер аланлыкка туктап, ашап алырга әзерләнгәндә генә, көн бозыла башлады. Башта кечкенә генә күренгән болытлар берзаман кабарып, каралып киттеләр, яңгыр исе таралды. Без палаткаларны корып та бетерә алмадык, коеп яңгыр ява башлады.
Яңгыр башлангач, мин учак ягарга булдым. Учак ягу авыр эш түгел үзе. Көн коры булып, утын коры булса, аны мин "бер" дигәнче ягып җибәрәм. Әмма яңгыр астыңда, бөтен утыннар юеш булганда, ничек ягасың иңде аны. Юеш утыннар берничек тә янып китә алмады, тик пыскып утырдылар. Малайлар учак ягуның төрле ысулларын өйрәтә башлады.
− Бензин кирәк, − диде берсе.
− Каен тузы кирәк, − диде икенчесе. Әмма боларның берсе дә юк иде бездә.
Шунда мин мәктәп укытучыбыз Илшат Зөфәровичның өйрәткөнннөрен искә төшердем дә, ерак түгел генә үскән чыршы агачларына таба киттем. Нәкъ шулай, укытучы өйрәткәнчә, чыршы агачының аскы ботаклары астында җир коп-коры иде, ботаклар үзләре дә бераз гына чыланган. Малайлар белән шулай чыршының аскы ботакларын кисеп учак ягып җибәрдек. Күңелле уйнаган учак ялкыннары безгә тиздән кайнар чәй һәм җылы аш булачагын хәбәр итә иде. Укытучыны игътибар белән тыңларга кирәклекне мин тагын бер кат шунда аңладым.
Күңелле ял
Һәр елны без сыйныфыбыз белән урманга, елга буйларына барабыз. Мондый походлар безнең дус сыйныфыбызны тагын да берләштерә. Безнең барлык походларыбыз да кызыклы үтә, ә берсе турында мин күбрәк сөйләргә телим.
Майның соңгы көннәре иде. Без, җыенып, юлга чыктык. Ашыкмыйча гына бардык, җырламаган җыр калмады, шаярдык, уйнадык, көлдек, фотога төштек. Табигать тә безнең белән бергә шатлангандай тоелды. Ул инде җәйне каршы алырга әзер: тирә-юнь ямь-яшел, чәчәкләрнең ниндиләре генә юк, чут-чут итеп кошлар сайрый, бал кортлары, төклетуралар безелдәп бал эзләп оча. Бөтен җирдә матурлык. Күңелгә Г. Тукайның шигъри юллары килә:
Ак күмәч берлән ашарлык саф һава;
Җир яшел; кошлар да сайрый, валлаһи!
("Валлаһи")
Мин иң алдан бара идем. Искиткеч матур урынга килеп чыктык. "Ял итү өчен менә дигән алан!" дип уйлап та өлгермәдем, укытучым ялга туктау турында әйтте. Монда урман елга яры белән тоташкан иде.
Безнең теләк: чәй кайнату, шашлык һәм көлгә күмеп бәрәңге пешерү иде. Малайлар учак ягу өчен урын сайлый башладылар. Укытучыбыз урманда ут ягарга ярамавын искәртте. Без түбәнгә − елга ярына ук төшеп киттек. Монда инде ут ягарга мөмкин иде. Утынны урманнан җыеп төштек.
Шашлык кыздыруны мин үз кулыма алдым. Әтигә ярдәм иткәләгәнем дә ярап куйды. Бөтен яктан да тигез кызсыннар өчен, мин шашлыкларны күмер өстендә әйләңдергәләп тордым. Шашлыктан тамган май яна башласа, аның өстенә соус сипкәләдем. Шашлыгыбыз телеңне йотарлык булды. Көлдә пешкән бәрәңгене дә авызыбызны пешерә-пешерө ашадык. Табигатьтә, саф һавада һәрнәрсә тәмле булып тоелды. Үзебез әзерләгән ризыклар аеруча тәмле булды.
Тамак туйгач, рәхәтләнеп уйнадык; арыгач, тынып калып, урман шаулавын, кошлар сайравын, елга агуын, бөҗәкләр безелдәвен тыңладык.
Бу ялны озаккарак сузасы килде. Шуңа күрә без өйгә кич кенә кайттык. Табигатьнең матурлыгы безне әллә нишләтте. Күңелләребез сафланып калгандай булды. Арыдык, ләкин безгә бик рәхәт иде.