Sokrates

Sokrates, podobnie jak większość ludzi jego epoki, zajmował się tylko człowiekiem. Zajmował się jak podaje Arystoteles jedynie sprawami etycznymi, całą zaś przyroda nie zajmował się\wcale Poglądy etyczne Sokratesa można wyrazić w 3 punktach:

Cnota jest dobrem bezwzględnym – cnota w czasach Sokratesa obejmowała swoim znaczeniem tężyznę życiową, dzielność, sprawność w spełnianiu zawodowych czynności (różne dla kobiet i mężczyzn). Przeciw temu relatywizmowi Sokrates zaproponował zalety jednakowe dla całego gatunku ludzkiego: sprawiedliwość, odwaga, czy panowanie nad sobą są zaletami zawsze i wszędzie.Nazywając te zalety cnotą dał temu wyrazowi specjalne, zupełnie nowe znaczenie. Wytworzył nowe pojęcie cnoty przez to, że spośród zalet człowieka wyodrębnił zalety moralne.

Cnota wiąże się z pożytkiem i szczęściem - Sokrates twierdził, że czyn jest niezawodnie dobry, gdy wypływa zeń pożytek. Szczęście związane jest z cnotą, bo z cnoty wynika. Szczęśliwym jest ten, kto posiada największe dobra, a największym dobrem jest cnota.

Cnota jest wiedzą – Wszelkie zło pochodzi z nieświadomości. Nikt umyślnie i świadomie nie czyni zła. Nie może być inaczej, bo skoro dobro jest pożyteczne i gwarantuje szczęście, to nie ma żadnego powodu, aby ktoś, kto dobro zna, nie czynił go. Wiedza jest więc warunkiem dostatecznym cnoty – cnota jest wiedzą.

Ponieważ cnota jest wiedzą, można się jej nauczyć. Z koncepcji Sokratesa wyłania się proste przesłanie życiowe –należy szukać wiedzy, a kto może, powinien innych wiedzy uczyć.

Platon

Platon był uczniem Sokratesa. W etyce podążał początkowo drogą wyznaczoną przez swojego mistrza. Po pewnym czasie przekonał się jednak, że cnota nie zależy od samego rozumu.

Rozważając koncepcje duszy rozszerzył etykę. Zakładał harmonię duszy ludzkiej (wg niego dusza składała się z trzech części), cnotę również pojmował jako harmonijną. Wyróżnił zatem trzy rodzaje duszy i odpowiadające im trzy cnoty:

Mądrość jest cnotą części rozumnej.

Męstwo jest cnotą części impulsywnej.

Panowanie nad sobą jest cnotą części pożądliwej.

Dodatkowo, jako spajającą, dodał czwartą cnotę – sprawiedliwość.

W ten sposób powstała klasyczna TEORIA CZTERECH CNÓT.

Arystoteles

Etyka Arystotelesa była empiryczna. Normy łączył z opisem działania człowieka, szukał celów osiągalnych. Normy chciał wywodzić z realnej natury człowieka. Powszechność zasad chciał łączyć z indywidualną naturą działającego.

Arystoteles mniemał, że naturę dobra, znajdzie się przez ustalenie celi, jakie ludzie stawiają sobie w życiu. Cele są różne, wyższe i niższe, niższe są środkami do wyższych, ale ten łańcuch nie może iść w nieskończoność, musi zatem istnieć cel ostateczny, najważniejszy, który nie jest już środkiem do niczego innego. Taki cel jest najwyższym dobrem osiągalnym – wg Arystotelesa celem tym jest EUDAJMONIA, czyli doskonałość jednostki, optimum, jakie człowiek może przy swej naturze osiągnąć.

Arystotelizm w etyce to twierdzenie, iż najwyższym dobrem jest szczęście, którego osnowę stanowi działalność godna człowieka, rozumna i cnotliwa.