Państwo

• Państwo - polityczna organizacja społeczeństwa, wyposażona w suwerenną władzę, jest organizacją terytorialną i przymusową.

• Państwo obejmuje trzy elementy: ludność, terytorium i władzę (suwerenność i przymusowość), a więc państwo to wspólnota polityczna ludzi na danym terytorium wyposażona we władzę.

• Starożytni Grecy określali miasta – państwa jako „polis”, natomiast Rzymianie początkowo nazywali swoje państwo „civitas” i „res publica”, a w momencie przekształcenia republiki w cesarstwo – „imperium”, co było rozumiane jako „państwo obywatelskie”.

Państwo – definicja prawna

Prawne kryteria państwowości, przyjęte na mocy konwencji w Montevideo z 1933, określane są następująco: (artykuł 1.) "Państwo jako podmiot prawa międzynarodowego powinno posiadać następujące elementy:

• stałą ludność,

• suwerenną władzę,

• określone terytorium (wielkość państwa nie wpływa na jego podmiotowość) oddzielone od innych granicą,

• zdolność wchodzenia w relacje międzynarodowe.

Polityka

U Arystotelesa jest rozumiana jako rodzaj sztuki rządzenia państwem, której celem jest dobro wspólne.

Wg M.Webera - polityka to dążenie do udziału we władzy lub do wywierania wpływu na podział władzy, czy to między państwami, czy też w obrębie państwa, między grupami ludzi, jakie to państwo tworzą.

Polityka jest to całość regulacji powiązanych ze sprawowaniem władzy w państwie. Obejmuje zarówno całokształt działań instytucji państwowych (stosowanie prawa) jak i sztukę zdobywania i utrzymania władzy. Jeśli te dwa główne elementy stoją na wysokim poziomie rozwoju, to mówimy o uczestniczącej kulturze politycznej.

Władza polityczna

Brak jednolitej definicji władzy, niektórzy wręcz negują potrzebę jej istnienia.

Władza - możliwość wywierania przez jednostkę bądź grupę rzeczywistego wpływu na istotne okoliczności życia przez ukierunkowywanie własnego postępowania lub postępowania innych osób.

Władza polityczna to zdolność ukierunkowywania zachowań współzależnych społeczności o sprzecznych interesach za pomocą nakazów i zakazów egzekwowanych uznawanymi za dopuszczalne środkami, na tyle skuteczna i długotrwała, na ile uznawana przez podporządkowanych za prawomocną.

Zadaniem władzy publicznej jest zapewnienie i ochrona ładu umożliwiającego współżycie i współdziałanie w społeczeństwie.

Władza państwowa

Jest szczególnym rodzajem władzy. Rozumiana jako:

1) sytuacja, w której nakazy i zakazy jednych wywołują określone zachowania innych,

2) szczególnego rodzaju stosunek społeczny,

3) uprawnienie do skutecznego formułowania norm wyznaczających postępowanie innych ludzi.

Grupa interesu

Grupa – zespół ludzi, których wiąże jakaś więź społeczna.

Grupa interesu to grupa osób połączonych więzami wspólnych interesów lub korzyści, której członkowie mają świadomość istnienia tych więzów.

Grupy interesu:

• reprezentują interesy określonych grup społecznych wobec innych osób,

• przekazują postulaty swoich członków ośrodkom decyzyjnym,

• oddziałują na rząd, parlament, partie polityczne, opinię publiczną i tym samym wpływają na polityczne rozstrzygnięcia

Grupa państwowa – oparta na władzy podporządkowaniu, zależności członków społeczeństw od władzy państwowej. Szczególnie widoczna przy okazji wyborów i innych działalniach publicznych.

Organ państwowy

Organ państwowy - celowo zorganizowany i wyraźnie wyodrębniony zespół ludzi i środków, utworzony i działający na podstawie prawa, wykonujący w imieniu państwa określone zadania i mogący dla ich realizacji korzystać ze środków władczych i stosować przymus państwowy.

Wg koncepcji niemieckiej: jest organem państwa jako osoby prawnej. Sam nie jest podmiotem prawa. Działa w imieniu i na rzecz państwa.

Wg koncepcji francuskiej: organ państwa jest organem narodu (bo państwo to naród), organ dysponuje podmiotowością prawną.

Rozumiany też jako wyodrębniona organizacyjnie część aparatu państwa.

Klasyfikacja organów państwa

• jednoosobowe – kolegialne

• organy centralne – lokalne

• organy z wyboru, nominacji, kooptacji, dziedziczne.

• organy prawodawcze, wykonawcze, sądowe, kontrolne.

Aparat państwowy

Obejmuje oprócz organów państwowych, instytucje (np. policja) oraz środki o charakterze materialno-technicznym, służące do realizacji zadań państwa. System ten związany jest z koncepcją trójpodziału władzy.

Pochodzenie państwa

Wiąże się z długotrwałym procesem historycznym. Było efektem rozwoju kultury i cywilizacji. Powstało na ten temat wiele teorii.

Pochodzenie państwa - Arystoteles

Uważał, że państwo pochodzi z natury (teoria naturalnego rozwoju). Aby dojść do organizacji państwa należy przejść kilka podstawowych etapów (powstanie rodziny, gminy wiejskiej, miasta, polis i w końcu państwa). Państwo uważał za doskonałą organizację życia społecznego. Podkreślał fakt, że człowiek stworzony jest do życia w zbiorowości. Według Arystotelesa wpływ ludzi, którzy dążą do zdobycia władzy rozstrzyga o charakterze organizacji państwowej. Na kształt państwa wpływ ma również gospodarka, stosunki społeczne, położenie geograficzne, wielkość terytorium itp. Był zwolennikiem podziału zadań w państwie. Wyróżnił trzy czynniki władcze: obradujący, rządzący i sądzący. Dzięki temu w państwie panować miała sprawiedliwość i ład. Dostrzegł to, że nie wszystkie ustroje są dobre. Dobrymi formami państwa są: monarchia, arystokracja, politeja. Złymi zaś: tyrania, oligarchia oraz demokracja.