Упражнения для закрепления

1. Измените по 4 падежам: аның киңәше, аларның ботагы, аның күршесе.

2. Прочитайте вслух с переводом: аның көзгесен күрәм, аның борынына, аларның килененә, аның дус­тын беләбез, аның шырпысында, аның ахырында, ул аның сыерын эзли, аларның кыярларыннан, аның ирен­дә, аның эшләпәсен алам, аныц шәһәрен яратам, аның энесеннән, аларның сабынына, аның кәгазенә, аның тавышыннан, аларның акчасында, аның исеменә.

3. Скажите по-татарски: в его город, показываю ее корову, от ее голоса, их снохе, в его шляпе, в их спички, из ее огурцов, в ее мыло, вижу ее друга, в его нос, у ее мужа (есть), в его бумагу, от их младшего брата, в мой ключ, бе­ру его зеркало, из его имени, моет ее дочку, в ее конце.

4. Сделайте письменный перевод: Они рвут только старые бумаги? Зачем (почему) они рвут старые бумаги? В твоей комнате светло или темно? Чья комната светлая? Она говорит неправду только мужчинам? Как она врет мужчинам? Татарский и русский языки легкие или трудные? Какой язык легкий? Что у тебя ("что твое") есть? У тебя ("твой") болит живот? Почему здесь тем­но? Здесь темно? Как (ваша) сноха собирает яблоки? (Ваша) сноха собирает огурцы? Половина (моего) сада светлая, половина сада темная. Вы часто опаздываете на собрание? Когда вы опаздываете на собрание? Она надевает кольцо каждое утро? Чье кольцо она надевает?

5. Прочитайте вслух с переводом: "Алар бергә то­ралармы? - Юк, минемчә, ул икенче фартирда яши". Бу яшь хатын кайчан кибеткә китә? "Синеңчә, бөтен гөлләр кызылмы? - Әлбәттә!". Без сәгать 7 дә башлый­быз һәм сәгать 6 га бетерәбез", һәркем бит моны белә. "Тиз генә тегендә бас! - Басмыйм". "Мин аның бәясен белмим. - Бәясе шул ук". "Зәңгәр чынаякны ватма! - Ватмыйм". "Иртәгә нинди дәрес бар - татар телеме, инглиз телеме?". "Нинди ял инде бу - бала һәрвакыт елый". Тагын ярдәм кирәкме? Мин бит Сезнең һәрбер сүзегезне ишетәм. "Хәзер үк ташны куй әле, зинһар! -Ярар инде, куям". Бүген көн шундый җылы! Минем хатыным яшь бит. Сез миңа ышанасызмы? Аларның бакчасында эшләр бик күп. Мин кара(ңгы) төннәрдән шундый куркам! "Ул әкрен барамы? - Юк, бик тиз". Һава нигә шундый салкын? "Бу кар түгел, бу чын яңгыр". "Анда туры юл бармы? - Юк, элек юл сулга бара". Ул миңа һәр төн шалтырата. "Сезнең пыялаларыгыз чистамы? - Әйе, әлбәттә". "Ул сәламәтме? - Әйе, бик сәламәт, аның күзләре генә на­чар". "Нинди ябык малай! Ул бик күп укыймы?". Бу язучы бит миңа күптән ошамый. Сез нигә беркайчан да көлмисез? Аларның урамында яшел агачлар күп. Мәйдан моннан еракмы? "Син нигә аңа аш бирмисең? Син саранмы? - Ул үзе саран". Теге урманда утны күрәсеңме? Сезнең абыегыз гитарада әйбәт уйныймы, начармы? Хәзер үк моны ташла! "Рәхмәт. Ә хәзер теге көзгене шулай ук сөрт!". Авызыңны ач әле. Ул докторны быел еш чакыра. "Минем акчаларымны җый әле. - Мә, ал". Аның уң кулында нәрсә бар? "Сиңа күпме акча кирәк? - Бер мең". Аның кызыл (сары) чалбарын ю әле, яме? Ашка өз генә тоз сал әле. Әнә тегендә алар ботакларны җыялар. Җәй көне кыр эшләре бик күп вакыт ала.

6. Переведите: не жди!-он не ждет; не уходи! - он не уходит; не живи! - он не живет.

7. Ознакомьтесь с текстом. Затем ответьте на вопросы: Равил абый Казанда яши. Аның йорты Чишмǝле ура­мында. Ул язучы. Аның хатыны - Гүзǝл апа. Ул карт, эшләми. Картлар үз улларына еш баралар. Аның исеме - Рамазан. Ул табиб. Рамазан үз эшен бик ярата, эшкә ул беркайчан да соңга калмый. Равил абый сәламәт түгел - ул еш авырый һәм Рамазанның хастаханǝсендǝ ята. Рамазаннар әтиләреннән ерак яшиләр. Рамазанның ха­тыны - укытучы. Аның исеме - Мǝликǝ. Картлар үз улын да, киленен дә яраталар. Мǝликǝ бик яшь һәм матур. Аның күзләре яшел, чәчләре кара. Яшьләр һәр кич дусларын чакыралар. Аларның фартиры якты һәм җы­лы. Мǝликǝгǝ укучылары еш киләләр. Картларның бак­часында эш күп . Аларга яшьләрнең ярдәме кирәк. Җәй көне Рамазан анда еш эшли.

1) Равил абый кая тора?

2) Ул Чаллыда торамы?

3) Аның йорты кайда?

4) Кем ул?

5) Гүзǝл апа кем?

6) Ул яшьме?

7) Ул эшлиме?

8) Ул нигә эшләми?

9) Картлар кемгә еш бара?

10) Аларның улының исеме ничек?

11) Рамазаннар кайда яшиләр?

12) Рамазан үз эшен яратамы?

13) Рамазан нәрсә бик ярата?

14) Рамазан эшкә соңга каламы?

15) Равил абый сәламәтме?

16) Ул авырыймы?

17) Ул кайда еш ята?

18) Рамазанның хатыны кем?

19) Ул кайда эшли?

20) Аның исеме ничек?

21) Аның күзләре һәм чәчләре нинди?

22) Гүзǝл апа үз киленен яратамы?

23) Яшьләр кемнәрне чакыралар?

24) Яшьләр кайчан дусларын чакыралар?

25) Аларның фартиры нинди?

26) Мǝликǝгә кемнәр киләләр?

27) Ярдәм кемгә кирәк?

28) Картларга кемнең ярдәме кирәк?

29) Картларның бакчасында кем эшли?

30) Рамазан кайчан картларның бакчасында эшли?