Pytanie II – pojęcie I istota państwa – cechy I funkcje państwa

1. Dzieje terminu państwo

2. Sposoby pojmowania państwa

3. Podstawowe znaczenia terminu państwo

4. Elementy pojęcia państwo jako organizacji społeczeństwa

5. Funkcje państwa

Ad 1 ) dzieje terminu państwo

Istnieją różne teorie pochodzenia państwa. Jedna z najpowszechniejszych to teoria umowy społecznej – jednostki żyjące w stanie natury postanowiły połączyć się by stworzyć państwo ( tłumaczenie ideologii demokratycznej ) lub innej teorii – podboju – państwa powstawały w ten sposób, że jakaś obca grupa podbijała inną i obejmowała nad nią panowanie. Trzecia teoria – klasowa – tłumaczy pochodzenie państwa jako spowodowane sprzecznościami i podziałami klasowymi. Państwo wyłoniło się z wspólnoty plemiennej z konieczności podziału dóbr do zaspokajania potrzeb. Innymi teoriami są teorie deistyczne i patriarchalne ( ewolucja władzy ). Nazwa państwo pojawiła się w językach europejskich wraz z uświadomieniem sobie przez ludzi odrębności dwu instytucji publicznych osoby władcy oraz publicznoprawnego, społecznego tworu organizacyjnego.

Ad 2 ) sposoby pojmowanie państwa

Państwo postrzegane jest przede wszystkim jako wartość kulturowa. Państwo jest obok dzieł kultury artystycznej, norm, wartości moralnych, wzorców zachowań, języka religii, obyczajów – elementem kulturowego dorobku ludzkości. Wartością jaką państwo może zapewnić lub jaką może chronić, jest bezpieczeństwo, sprawiedliwość, minimum dobrobytu, pozytywne działania organizatorskie. Spotyka się także rozumienie państwa w kategoriach czysto prawnych. Państwo jest postrzegane jako osoba prawna ( uczestniczy jako strona w postępowaniach sądowniczych, zawiera umowy ). W imieniu osoby prawnej – państwa – występują jej organy – organy państwa. Niektórzy próbują sprowadzić państwo do struktury zbudowanej z norm prawnych przede wszystkim proceduralnych i kompetycyjnych. Gdy mówimy o konkretnym państwie mamy na uwadze jego organizację i ustrój ( konstytucja ). Należy patrzyć na państwo także z punktu psychologicznego ( teoria państwa subiektywizująca je jako przeżycie psychiczne ) socjologicznego, historycznego

Ad 3) podstawowe znaczenia terminu państwa

Termin państwo jest używany w co najmniej dwóch podstawowych znaczeniach :

• państwo to struktura organów władzy publicznej. Przy takim znaczeniu państwa wprowadza się ostre różnicowaniem pomiędzy państwem a społeczeństwem. Państwo to tyle co ludzie władzy : policjant, urzędnik, organy publiczne. Państwa w których dzieje się źle tego typu postrzeganie państwa jest nagminne.

• Państwo jako wspólnota ludzka ( obywatelska ). Wspólnota ta jest związkiem pokoleń. Państwo to nie tylko my żyjący ale i nasi przodkowie i potomkowie. Dziedziczymy terytorium, organy i symbole. Do tego dziedzictwa coś dodajemy i coś z niego odejmujemy. W ten sposób państwo nie przestaje istnieć zachowując swoją ciągłość dziejową.

Możemy wyróżnić jeszcze inne znaczenia terminu państwo :

• państwo jako skarb państwa ( fiskus )

• państwo jako podmiot prawa wewnętrznego i zewnętrznego

• państwo jako kraj, czyli określona jednostka geopolityczna

• państwo jako pewien typ, np. jako państwo współczesne