3. Сұрақтарға жауап беріңіз.

1. Мәтіннің аты қалай?

2. Мәтін не туралы?

3. Мәтінді мазмұндау үшін қажетті сөздерді анықтаңыз.

4. Сәйкестігін табыңыз.

Алау Алу Белгілі Дәстүрлі Деңгей Жағу Игеру Кемшілік Қазба Қайта өңдеу Қамтамасыз ету Негізі Пайдасыз Сарқылмас Табиғи Тасымалдау Шикізат

Бесполезный Факел Освоение Известный Традиционный Неисчерпаемый Сжигание Сырье Составляющее Недостаток Извлекать Обеспечить Ископаемое Переработка Транспортировка Уровень Естественный

5. Мәтінді қазақ тіліне аударыңыз. Мәтінге ат қойыңыз. Мәтіндегі оймен келісесіз бе? Өз ойларыңызды білдіріңіз.

В наши дни люди обеспечивают себя энергией в основном традиционными способами: строят тепловые электростанции, работающие за счет сжигания естественного сырья, возводят гидроэлектростанции, использующие энергию бурных рек, и атомные станции, извлекающие энергию атомных ядер. Эти три главные составляющие энергетики, с одной стороны, обеспечивают высокий уровень жизни, с другой – наносят огромный вред окружающей среде. Всем известно, что естественные ресурсы истощаются. Но дело не в исчерпании запасов угля и других ресурсов, а в пагубном влиянии использования невозобновляемых энергетических ресурсов на среду обитания человека.

Главный недостаток сжигаемого на тепловых электростанциях ископаемого горючего – загрязнение окружающей среды вредными выбросами. Даже ТЭС, работающие с использованием современных высокоэффективных технологий, с экологической точки зрения, далеко небезупречны. Кроме того, невосполнимый урон наносят добыча, переработка, транспортировка топлива и бесполезное факельное сжигание газа и нефти. Нельзя забывать и о том, что помимо естественного сырья, на ТЭС сжигается атмосферный кислород, планетарные запасы которого не безграничны. В связи с этим, необходимо освоение и развитие энергетики на возобновляемых ресурсах, таких, как гелиосистема.

6. Мәтінді қайта оқып, сөйлемдерді толықтырыңыз, тыныс белгілерін қойып, сөйлемдердің түрін анықтаңыз.

…………… ………… ……………… электр стансыларында энергия қоры болу керек.

………… ………… ………………… электр стансылардың жүктемесі аз тербеледі.

Электр энергиясын ……… ………… кең пайдаланады.

7. Тиісті жалғауларды қойып, жалғаулардың түрін анықтаңыз.

Дене тіршілігі.... көз... жүрек болса, электр энергетикасы.... жүрег... - электр энергиясын өндіретін электр стансылар... . Қозғалыс.. болатын дене мүшелер.. - электр энергиясын тұтынып, жұмыс жасайтын өндіріс.... қондырғы.... . Олар.... дұрыс жұмыс жасауы бүкіл электр энергетикасының жақсы жұмыс атқаруына әсер етеді және оның қайнар бұлағы болып табылады.

№ 2 СӨЖ тапсырмасы:

1. Мәтінді оқыңыз, орыс тіліне аударып, мазмұнын айтыңыз.

Электр желілерін басқару жөніндегі Қазақстан компаниясы

 

" KEGOC" АҚ-ның миссиясы - қазіргі заманғы техникалық, экономикалық, экологиялық талаптарға, кәсіби қауіпсіздік және денсаулықты қорғау стандарттарына сәйкес Қазақстан Республикасындағы біртұтас электр энергетикасы жүйесінің жұмысын қамтамасыз ету.

“Электр желілерін басқару жөніндегі Қазақстан компаниясы "KEGOC" (Kazakhstan Electricity Grid Operating Company) акционерлік қоғамы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылғы 28 қыркүйектегі № 1188 қаулысына сәйкес құрылды.

"KEGOC" АҚ-ның бастапқы мемлекеттік тіркелу күні -1997 жыл 11 шілде.

Қазақстан Республикасының Үкіметі "KEGOC" АҚ-ның құрылтайшысы болып табылады.

Компания Қазақстан Республикасындағы біртұтас электр энергетикалық жүйенің Жүйелік операторы бола отырып, келесі қызмет түрлерін жүзеге асырады:

• электр энергиясын ұлттық электр торабы бойынша жеткізу қызметін көрсету;

• техникалық диспетчерлеу бойынша қызмет көрсету, нақты баланстардың жасалуы мен электр энергиясын өндіру-тұтынудың тәуліктік кестесін құруды қоса алғанда, Қазақстан Республикасындағы біртұтас электр энергетикасы жүйесінің жұмыс режимдерін орталықтан диспетчерлік басқару;

• Қазақстан Республикасы біртұтас электр энергетикасы жүйесінің (БЭЖ) жұмыс сенімділігін қамтамасыз ету;

• электр энергиясын реттеу және резервтеу, электр энергиясын өндіру және тұтыну жұмыстарын ұйымдастыру бойынша қызметтер көрсету;

• қатарлас жұмыс істеу режимінің тұрақтылығын басқару және қамтамасыз ету бойынша шектес мемлекеттердің энергия жүйелерімен өзара іс-қимыл жасау;

• біртұтас ақпараттық жүйені, электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесін, апатқа қарсы автоматиканың құрылғыларын құру жөнінде техникалық және әдістемелік басшылықты жүзеге асыру;

• Ұлттық электр торабына шығу үшін теңдес шарттарды қамтамасыз ету;

• Қазақстан Республикасы электр энергиясының көтерме рыногына қатысушыларды коммерциялық және өзге де заңмен сақталатын құпияны құратын мәліметтерді қозғамайтын ақпаратпен қамтамасыз ету;

• электр стансылар мен қосалқы стансылардағы негізгі жабдықтардың, электр жеткізу желілерінің, апатқа қарсы автоматика құрылғылары мен басқару жүйелерінің жөндеуге шығарылуын және олардың жұмысқа әзірлігін қамтамасыз ету;

Компания көрсететін қызметтер табиғи монополия саласына жатады.

Компания "KazEnergy" қауымдастығының мүшесі. Қауымдастық заңды тұлғалардың тәуелсіз бейкоммерциялық бірлестігі болып, Қазақстан Республикасындағы отын - энергетикалық кешеннің серпінді де орнықты дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасауға арналған. Мұнай-газ және энергетикалық секторларының мәселелерін шешу үшін мемлекеттік органдармен тұрақты диалог орнату, "KazEnergy" қауымдастығының басты мақсаты болып табылады.