5. Мәтінді оқыңыз, қазақ тіліне аударыңыз. Аталған мамандықтың лауазымдық міндеттерін атаңыз.
Должностные обязанности
Инженер-энергетик:
Обеспечивает бесперебойную работу, правильную эксплуатацию и ремонт энергетического оборудования и электрических сетей.
Определяет потребность производства в топливно-энергетических ресурсах, готовит необходимые обоснования технического перевооружения и развития энергохозяйства.
Составляет заявки на приобретение оборудования, материалов, запасных частей, необходимых для эксплуатации энергохозяйства. Выполняет расчеты с необходимыми обоснованиями мероприятий по экономии энергоресурсов.
Составляет графики снижения энергетических нагрузок, проводит паспортизацию установленных на предприятии энергетических и электрических установок.
Участвует в испытаниях и приемке энергетических установок в промышленную эксплуатацию, в рассмотрении причин аварий энергетического оборудования, разрабатывает мероприятия по их предупреждению.
Участвует в разработке и внедрении стандартов и технических условий на энергетическое оборудование.
Осуществляет контроль за выполнением капитальных и других ремонтов энергооборудования.
Изучает передовой отечественный и зарубежный опыт по рациональному использованию и экономии энергетических ресурсов.
6. Сұхбатты жалғастырыңыз.
Марат, сен не себептен осы мамандықты таңдадың?
.................................................
Мамандық таңдауда ата-анаңның ықпалы болды ма?
.................................................
Болашақта өз мамандығың бойынша жұмыс істейсің бе?
..................................................
Қазір көп жастар өз мамандығы бойынша жұмыс істемейді.
Себебі неде деп ойлайсың?
................................................
№ 1 СӨЖ тапсырмасы:
1. «Біздің университет» (тарихы, бүгіні, ертеңі) тақырыбында баяндама жасаңыз.
2. Сұрақтарға ауызша жауап беру арқылы, ойыңызды білдіріңіз.
Сіздің таңдаған мамандығыңыз қандай?
Таңдаған мамандығыңыз сізді несімен қызықтырады?
Таңдаған маман иесі болып шыққаннан кейінгі мақсатыңыз не?
Бұл мамандығыңыз бойынша қандай мекемелерде жұмыс істей аласыз?
2-сабақ
1. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестерін орыс тіліне аударыңыз. Сөйлемдер құрастырыңыз.
Тұтынушы, стансы, шақырым, өткізгіш, құрам, тасымалдау, тірі, қозғалыс, көлік, өткізу, сым, бекіту, сарқылу, тербеліс, қор, алыс, оңай, ұсақ, ірі, қысқаша, жеңілдету, жанартылатын, жанартылмайтын, ауытқу, энергия көзі.
2. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз.
Электр энергиясын жеткізу желілері
Басқа энергия түрлерінен электр энергиясының тиімділігі - оны мыңдаған шақырым жерге тез жылдамдықпен жеткізу мүмкіндігінің болуы.
Бұл жұмысты энергия жүйесінің негізгі құрамды бөлігі - электр энергиясын жеткізу желілері атқарады.
Қазіргі уақытта электр энергиясын тасымалдайтын өткізгіштер екі түрде жасалады. Олар: жердің үстіне орнатылған электр тоғын өткізетін желілер және жер астында орнатылған тоқ өткізетін кабельдер.
Электр энергиясын жеткізу желілерінің бетоннан немесе металдардан жасалған тіректері болады. Тіректердің арасына мыс, алюминий, болатты алюминийден жасалып тартылған сымдар бекітіледі. Электр энергиясын баламалап тірі дене есебінде қарастыруға болады. Мысалы, дене тіршілігінің көзі жүрек болса, электр энергетикасының жүрегі - электр энергиясын өндіретін электр стансылары. Қозғалыста болатын дене мүшелері - электр энергиясын тұтынып, жұмыс жасайтын өндірістік қондырғылар. Олардың дұрыс жұмыс жасауы бүкіл электр энергетикасының жақсы жұмыс атқаруына әсер етеді және оның қайнар бұлағы болып табылады.
Кернеу шамасы 1150, 750, 500, 330 және 220 кВ айнымалы ток тасымалдайтын өткізгіштер және кернеуі 1500 кВ тұрақты ток өткізгіштері күре тамырлар сияқты электр энергиясын тасымалдайды.
Электр энергиясын жеткізу желілері адамдарға қауіпсіз биіктікте орнатылуы және электр энергиясын жеткізу желілерін салушылар жел күшін, жазғы және қысқы температуралар айырымын ескерулері қажет.
Электр энергиясы электр стансыларында өндіріледі. Электр энергиясын тұтынушылар пайдаланады. Тұтынушыларды электр энергиясымен қамтамасыз ету үшін, электр стансыларында энергия қоры болу керек.
Тұтынушылар көп болса, электр стансылардың жүктемесі аз тербеледі. Осы себепте оның жұмыс істеуі жеңілденеді.
Электр энергиясын өндіріс орындары, көлік кең пайдаланады. Электр энергиясын өте ұсақ бөлшектеп, ірі бөлшектеп пайдалануға болады. Ең ұсақ бөлшек ватт кішкене шамдарды жағады. Ең үлкен сым арқылы алыс жерлерге оңай жеткізуге болады.
Электр стансылардың көптеген түрлері бар. Олар: жылу электр стансысы (қысқаша ЖЭС), атом электр стансысы (АЭС), су электр стансысы (СЭС), жел электр стансысы (ЖЭС), дизель электр стансысы (ДЭС), газ-турбиналы электр станcысы (ГТЭС) және т.б.