2. Ретсіз жазылған әріптерді дұрыс оқысаңыз, мәтінді оқисыздар. Мәтін не туралы?

МҰНАЙМЕНГАЗМЕМЛЕКЕТТІҢЭНЕРГЕТИКАЛЫҚТӘУЕЛСІЗДІГІНҚАМТАМАСЫЗЕТЕТІПЭКОНОМИКАЛЫҚӨРКЕНДЕУІНЕХАЛЫҚТЫҢӘЛЕУМЕТТІКЖАҒДАЙЫНЖАҚСАРТУҒАНЕГІЗБОЛАТЫНСАЛАЛАР.ОСЫҒАНОРАЙҚАЗІРЭНЕРГЕТИКАЖӘНЕМИНЕРАЛДЫҚРЕСУРСТАРМИНИСТРЛІГІНІҢ«ҚАЗАҚСТАН-2030»СТРАТЕГИЯСЫНЖҮЗЕГЕАСЫРУДАҒЫБАСЫМБАҒЫТТАРЫНЫҢБІРІОСЫМҰНАЙМЕНГАЗДЫӨНДІРУЖӘНЕЭКСПОРТТАУБОЛЫПОТЫР.АЛМИНИСТРЛІКБҰЛМІНДЕТТЕРДІОЙДАҒЫДАЙЖҮЗЕГЕАСЫРУДА.

9-сабақ

1. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестерін орыс тіліне аударыңыз. Сөйлемдер құрастырыңыз.

Жылу динамикасы, қозғалтушы, өзара алмасу, дене, бу, заңдылық, сақталу, күй, құбылыс, шама, тұжырымдау, тәртіп.

2. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз. Мәтін мазмұнын тірек сөздер арқылы айтыңыз.

Жылу динамикасы

«Жылу динамикасы» - грек сөзінен шыққан: «термо» - жылу, ыстық, от дегенді, «Динамикос» - күш, қозғалыс, ал барлығы бірге қозғалтушы күш дегенді білдіреді.

Техникалық жылудинамикасы жылу мен механикалық энергиялардың өзара алмасуының заңдылығын және оған қатысушы денелерді зерттейді. Жұмыстық дене есебіне газдар мен булар жатады. Жылу динамикасының бірінші заңы энергияның айналу және сақталуының жалпы заңдылығының жеке бір күйі, ол жылу мен механикалық жұмыстың, өзара өзгеріп айналу құбылысы кезіндегі, тұрақты санды байланыстылығын анықтайды. Бірінші рет энергияның сақталу заңы мен энергияның айналу құбылысын 1748 жылы орыс ғалымы М.В.Ломоносов тұжырымдаған. Техникалық жылу қозғалымының мақсаты – жылу қондырғыларының тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету.

3. Мәтінді оқыңыз. Сөздерге тиісті қосымшаларды қосып, түрін анықтаңыз. Орыс тіліне аударыңыз.

Жылу.... бұл табиғат.... беретін байлығ.. және оны тыңғылықты дұрыс пайдалануын үйрену: оның негізгі заңдылығы.. түсіну, оны алудағы басқару процесін, тасымалдауы мен жылулық... пайдалану - негізгі мақсат.

4. Мәтінді оқыңыз. Мәтінде кездесетін қателерді түзетіп, мәтіндіегі ойды жалғастырыңыз.

Жылу техниқасы ғылым ретынде ХІХ ғасырдағы өндірыс техникалык революция замаңында қалыптасты. Жылулықты глобальды пайдалануынан, жердың экологиялық жүйесінің корсеткіштеріне әсерін тигізе бастады. Адамзатка және елді мекендерге қауыпты табиғи қатер төне бастады. Қазіргі кезде жылу техникасына экологиялық көзқарас пен зерттеу әдістерін пайдалану қажеттілігі туды.

Абсолютты экологиялык таза технологиялық процесстер мен машиналардың болуы мумкін емес, сондыктан болашақта қатты органикалық жанғыш сұйыкты өндеу және сүтегіні алуды қарастыру қажет, себебі ол қөршаған ортаны аз ластайды, бірақ ол ұзак дайындықты қажет етеді және бағасы қымбат болады.

5. Сәйкестігін табыңыз.

Величина Вечный Внутренний Обобщить Преобразование Понятие Постулат Предсказать Раздел Соответственно Формулировка Явление

Ішкі Сәйкесінше Біріктіру Шама Мәңгі Айналу Анықтама Ұғым Ереже Құбылыс Бөлім Болжау