
- •Содержание
- •1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі. Этнагенез беларусаў.
- •2. Узнікненне класавага шматукладнага грамадства на беларускіх землях у іх – першай палове хііі ст. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на тэрыторыі Беларусі: Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы.
- •3. Рэлігія і культура на беларускіх землях у іх – першай палове хііі ст.
- •4. Перадумовы фарміравання і ўнутрыпалітычнае становішча Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага ў другой палове хііі–XV ст.
- •5. Знешняя палітыка Вялікага Княства Літоўскага ў другой палове хііі–XV ст.
- •6. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове хііі – першай палове XVI ст. Аграрная рэформа 1557 г.
- •7. Культура Беларусі ў другой палове хііі – першай палове xvі ст. Уплыў ідэй Адраджэння на развіццё беларускай культуры.
- •8. Фарміраванне беларускай народнасці.
- •9. Утварэнне Рэчы Паспалітай як федэрацыі Кароны Польскай і Вялікага Княства Літоўскага.
- •10. Войны і сацыяльна-палітычныя канфлікты другой паловы XVII–XVIII ст. На тэрыторыі Беларусі.
- •11. Эканамічны заняпад Беларусі ў другой палове XVII – першай палове XVIII ст.
- •12. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове XVIII ст.
- •13. Падзелы Рэчы Паспалітай. Далучэнне Беларусі да Расійскай імперыі.
- •14. Культура Беларусі ў другой палове XVII–XVIII ст.
- •15. Палітыка царызму на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – пачатку XIX ст.
- •16. Вайна 1812 г. На тэрыторыі Беларусі.
- •17. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў пачатку хіх ст. Паўстанне 1830–1831 гг.
- •18. Змена палітыкі самадзяржаўя ў Беларусі пасля паўстання 1830–1831 гг.
- •19. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў канцы XVIII – першай палове хіх ст.
- •20. Асвета і культура Беларусі ў канцы XVIII – першай палове хіх ст.
- •21. Станаўленне буржуазнага грамадства ў Беларусі. Маніфест і “Палажэнні” 19 лютага 1861 г. Асаблівасці зямельнай рэформы ў Беларусі.
- •22. Буржуазныя рэформы 60–80-х гг. Хіх ст. І асаблівасці іх правядзення ў Беларусі
- •23. Развіццё капіталістычных адносін у прамысловасці і сельскай гаспадарцы Беларусі ў другой палове хіх ст.
- •24. Паўстанне 1863–1864 гг. У Польшчы, Літве і Беларусі. К. Каліноўскі – кіраўнік рэвалюцыйна-дэмакратычнай плыні.
- •25. Сялянскі і рабочы рух Беларусі ў другой палове хіх ст. Народніцкія гурткі. Пачатак прапаганды марксізму.
- •26. Фарміраванне беларускай нацыі.
- •27. Культура Беларусі ў 60–90 гг. Хіх ст.
- •28. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў пачатку хх ст. Сталыпінская аграрная рэформа.
- •30. Першая сусветная вайна (1914–1918 гг.). Падзеі ў Беларусі падчас вайны ў 1914 – да лютага 1917 гг.
- •31. Лютаўская буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя 1917 г. І Беларусь (сакавік – кастрычнік 1917 г.).
- •32. Беларускі нацыянальны рух пасля падзення самаўладдзя.
- •33. Культура Беларусі ў пачатку хх ст.
- •34. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г. Устанаўленне Савецкай улады ў Беларусі.
- •35. Беларускі нацыянальны рух пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі.
- •36. Утварэнне Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.
- •37. Сацыяльна-эканамічныя пераўтварэнні на савецкай частцы тэрыторыі Беларусі ў 1918–1920 гг. Палітыка “ваеннага камунізму”.
- •38. Савецка-польская вайна на тэрыторыі Беларусі. Вынікі Рыжскага міру (1921 г.) для Беларусі.
- •39. Новая эканамічная палітыка ў бсср.
- •40. Прамысловасць бсср у 20–30-я гг. Індустрыялізацыя: сутнасць і вынікі.
- •41. Сельская гаспадарка бсср у 20–30-я гг. Калектывізацыя: сутнасць і вынікі.
- •42. Грамадска-палітычнае жыццё бсср у 20–30-я гг. Палітыка беларусізацыі.
- •43. Палітычныя рэпрэсіі 30-х гг. У бсср.
- •44. Культурнае жыццё бсср у 20–30-я гг.
- •45. Беларускае замежжа ў 20–30-я гг. Хх ст.
- •46. Заходняя Беларусь у складзе Польскай дзяржавы.
- •47. Другая сусветная вайна (1939–1945 гг.). Уключэнне За-ходняй Беларусі ў склад бсср.
- •48. Нападзенне Германіі на ссср. Абарончыя баі ў Беларусі і ўстанаўленне акупацыйнага рэжыму.
- •49. Разгортванне партызанскай барацьбы супраць акупантаў у Беларусі.
- •50. Вызваленне Беларусі ад нацысцкай акупацыі.
- •51. Удзел беларускага народа ў разгроме нацысцкай Германіі і мілітарысцкай Японіі. Страты Беларусі ў час Другой сусветнай вайны.
- •52. Бсср у 1946–1952 гг. Аднаўленне і далейшае развіццё народнай гаспадаркі. Грамадска-палітычнае жыццё.
- •54. Беларусь у 50-я – першай палове 80-х гг. Гаспадарчыя рэформы і іх абмежаванасць.
- •55. Бсср у другой палове 80-х – пачатку 90-х гг. Супярэчнасці ў грамадска-палітычным і эканамічным жыцці.
- •56. Бсср на міжнароднай арэне ў 40–80-я гг.
- •57. Культурнае і духоўнае жыццё бсср у другой палове 40-х–80-я гг.
- •58. Шляхі станаўлення суверэннай Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 г. (са змяненнямі і дапаўненнямі). Станаўленне прэзідэнцкай палітычнай сістэмы.
- •59. Беларусь і сусветнае супольніцтва. Яе адносіны з снд і Расійскай Федэрацыяй.
- •60. Пошукі шляхоў выпрацоўкі эканамічнай палітыкі Рэспублікі Беларусь.
- •61. Культурнае і духоўнае жыццё сучаснай Беларусі.
4. Перадумовы фарміравання і ўнутрыпалітычнае становішча Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага ў другой палове хііі–XV ст.
Процесс образования одного из крупнейших государств Восточной Европы эпохи Средневековья – Великого княжества Литовского, Русского, Жемойтского и других земель – был сложным и длительным по времени. Окончательно территориальные границы Великого княжества установились во второй половине XIV в. Они простирались от Балтийского до Черного морей с севера на юг, от Брестчины до Смоленщины с запада на восток.
Исторические реалии XIII – XIV вв. подталкивали к балто-славянскому политическому объединению населения как тех, так и других земель. Именно их единство позволило сохранить на то время в значительной степени этническую чистоту, а вполне допустимо, и само существование этносов, населявших этот регион, в условиях противостояния агрессорам с северо-запада (крестоносцы) и юго-востока (монголо-татары). Известны совместные выступления балто-славянских дружин против крестоносцев и их союзника Конрада Мазовецкого. Двадцать небольших удельных княжеств, которые образовались в результате распада Полоцкого и Туровского княжеств, вели междоусобную борьбу. На балтских землях государственности не было. Здесь возникают племенные союзы, появляются князья (кунигасы), которые имели сильные военные дружины. Они оказывали сопротивление крестоносцам и одновременно сами совершали набеги на земли ослабленной Руси. Внутренняя борьба между племенными союзами возвышала личности некоторых князей. Одним из таких князей был Миндовг.
В такой ситуации ряд земель повели этнично-объединительную деятельность. Ее демонстрировали Владимиро-Суздальская, Галицко-Волынская, Смоленская земли, а также земли балто-восточно-славянские. В середине XIII в. в балто-восточных землях происходит возвышение Новогрудка (совр. Новогрудок).
Первым князем – претендентом на роль создателя Литовской державы был литовский князь Миндовг. Летописная Литва располагалась на современных восточнолитовских и северозападных белорусских землях. Во второй половине 40-х гг. XIII в. Миндовг стал князем в Новогрудке, где, согласно Густынской летописи, принял в 1246 г. православную веру. С помощью силы Миндовг в конце 40-х – начале 50-х гг. XIII в. отвоевывает для себя Литву, объединяя ее с Новогрудком. Осознавая, что этот шаг вызовет отрицательную реакцию со стороны галицко-волынских князей, Миндовг вступает в союз с Ливонским орденом, по дипломатическим соображениям принимает католичество и коронуется в Новогрудке. Этим актом весь тогдашний католический мир признал правомочность и независимость Великого княжества Литовского, уравнял его с другими европейскими странами.
Крестоносцы оказались ненадежными союзниками, и мощь галицко-волынского войска трижды обрушивалась на Новогрудские земли. Неудачи Миндовга привели к замене его на новогрудском княжеском троне сыном Войшелком. В это время из Жемойтии исходит вторая попытка объединения балтовосточнославянских земель, которую предпринял жмудский князь Тройнята. В 1263 г. людьми Тройняты был убит Миндовг. Войшалк укрылся в Пинске.
Полоцк и князь Товтивилл, племянник Миндовга, тоже намеревался воспользоваться ситуацией и присоединить к своему княжеству соседние балтские и «русские» земли. Чтобы устранить конкурента, жмудский князь планировал убить Товтивилла, но в 1264 г. Тройняту убили слуги Миндовга. Великим князем стал Войшалк (1264 – 1267 гг.), который завоевал и присоединил к своим владениям балтские земли Нальшаны и Деволтву, а также объединил Новогрудскую, Пинскую, Полоцкую и Витебскую земли. Таким образом, новогрудский князь Войшалк создал ядро державы. Вхождение балтских и восточнославянских земель в его состав в большинстве случаев было добровольным и осуществлялось через брачные союзы или через заключение договоров. Основой Великого княжества Литовского, Русского, Жемойтского стали соседние балтские и восточнославянские (сегодняшние литовские и белорусские) земли. Эта держава была политерриториальной и полиэтничной. Синтез двух начал был естественным, ибо в политическом объединении было заинтересовано население обеих земель. Феодальные княжества-державы, существовавшие на территории Беларуси еще в X – XII вв. привносили свой опыт государственности, экономики и культуры в новое государство, превращая его в Великое Княжество.