
- •Содержание
- •1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі. Этнагенез беларусаў.
- •2. Узнікненне класавага шматукладнага грамадства на беларускіх землях у іх – першай палове хііі ст. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на тэрыторыі Беларусі: Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы.
- •3. Рэлігія і культура на беларускіх землях у іх – першай палове хііі ст.
- •4. Перадумовы фарміравання і ўнутрыпалітычнае становішча Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага ў другой палове хііі–XV ст.
- •5. Знешняя палітыка Вялікага Княства Літоўскага ў другой палове хііі–XV ст.
- •6. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове хііі – першай палове XVI ст. Аграрная рэформа 1557 г.
- •7. Культура Беларусі ў другой палове хііі – першай палове xvі ст. Уплыў ідэй Адраджэння на развіццё беларускай культуры.
- •8. Фарміраванне беларускай народнасці.
- •9. Утварэнне Рэчы Паспалітай як федэрацыі Кароны Польскай і Вялікага Княства Літоўскага.
- •10. Войны і сацыяльна-палітычныя канфлікты другой паловы XVII–XVIII ст. На тэрыторыі Беларусі.
- •11. Эканамічны заняпад Беларусі ў другой палове XVII – першай палове XVIII ст.
- •12. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове XVIII ст.
- •13. Падзелы Рэчы Паспалітай. Далучэнне Беларусі да Расійскай імперыі.
- •14. Культура Беларусі ў другой палове XVII–XVIII ст.
- •15. Палітыка царызму на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – пачатку XIX ст.
- •16. Вайна 1812 г. На тэрыторыі Беларусі.
- •17. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў пачатку хіх ст. Паўстанне 1830–1831 гг.
- •18. Змена палітыкі самадзяржаўя ў Беларусі пасля паўстання 1830–1831 гг.
- •19. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў канцы XVIII – першай палове хіх ст.
- •20. Асвета і культура Беларусі ў канцы XVIII – першай палове хіх ст.
- •21. Станаўленне буржуазнага грамадства ў Беларусі. Маніфест і “Палажэнні” 19 лютага 1861 г. Асаблівасці зямельнай рэформы ў Беларусі.
- •22. Буржуазныя рэформы 60–80-х гг. Хіх ст. І асаблівасці іх правядзення ў Беларусі
- •23. Развіццё капіталістычных адносін у прамысловасці і сельскай гаспадарцы Беларусі ў другой палове хіх ст.
- •24. Паўстанне 1863–1864 гг. У Польшчы, Літве і Беларусі. К. Каліноўскі – кіраўнік рэвалюцыйна-дэмакратычнай плыні.
- •25. Сялянскі і рабочы рух Беларусі ў другой палове хіх ст. Народніцкія гурткі. Пачатак прапаганды марксізму.
- •26. Фарміраванне беларускай нацыі.
- •27. Культура Беларусі ў 60–90 гг. Хіх ст.
- •28. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў пачатку хх ст. Сталыпінская аграрная рэформа.
- •30. Першая сусветная вайна (1914–1918 гг.). Падзеі ў Беларусі падчас вайны ў 1914 – да лютага 1917 гг.
- •31. Лютаўская буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя 1917 г. І Беларусь (сакавік – кастрычнік 1917 г.).
- •32. Беларускі нацыянальны рух пасля падзення самаўладдзя.
- •33. Культура Беларусі ў пачатку хх ст.
- •34. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г. Устанаўленне Савецкай улады ў Беларусі.
- •35. Беларускі нацыянальны рух пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі.
- •36. Утварэнне Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.
- •37. Сацыяльна-эканамічныя пераўтварэнні на савецкай частцы тэрыторыі Беларусі ў 1918–1920 гг. Палітыка “ваеннага камунізму”.
- •38. Савецка-польская вайна на тэрыторыі Беларусі. Вынікі Рыжскага міру (1921 г.) для Беларусі.
- •39. Новая эканамічная палітыка ў бсср.
- •40. Прамысловасць бсср у 20–30-я гг. Індустрыялізацыя: сутнасць і вынікі.
- •41. Сельская гаспадарка бсср у 20–30-я гг. Калектывізацыя: сутнасць і вынікі.
- •42. Грамадска-палітычнае жыццё бсср у 20–30-я гг. Палітыка беларусізацыі.
- •43. Палітычныя рэпрэсіі 30-х гг. У бсср.
- •44. Культурнае жыццё бсср у 20–30-я гг.
- •45. Беларускае замежжа ў 20–30-я гг. Хх ст.
- •46. Заходняя Беларусь у складзе Польскай дзяржавы.
- •47. Другая сусветная вайна (1939–1945 гг.). Уключэнне За-ходняй Беларусі ў склад бсср.
- •48. Нападзенне Германіі на ссср. Абарончыя баі ў Беларусі і ўстанаўленне акупацыйнага рэжыму.
- •49. Разгортванне партызанскай барацьбы супраць акупантаў у Беларусі.
- •50. Вызваленне Беларусі ад нацысцкай акупацыі.
- •51. Удзел беларускага народа ў разгроме нацысцкай Германіі і мілітарысцкай Японіі. Страты Беларусі ў час Другой сусветнай вайны.
- •52. Бсср у 1946–1952 гг. Аднаўленне і далейшае развіццё народнай гаспадаркі. Грамадска-палітычнае жыццё.
- •54. Беларусь у 50-я – першай палове 80-х гг. Гаспадарчыя рэформы і іх абмежаванасць.
- •55. Бсср у другой палове 80-х – пачатку 90-х гг. Супярэчнасці ў грамадска-палітычным і эканамічным жыцці.
- •56. Бсср на міжнароднай арэне ў 40–80-я гг.
- •57. Культурнае і духоўнае жыццё бсср у другой палове 40-х–80-я гг.
- •58. Шляхі станаўлення суверэннай Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 г. (са змяненнямі і дапаўненнямі). Станаўленне прэзідэнцкай палітычнай сістэмы.
- •59. Беларусь і сусветнае супольніцтва. Яе адносіны з снд і Расійскай Федэрацыяй.
- •60. Пошукі шляхоў выпрацоўкі эканамічнай палітыкі Рэспублікі Беларусь.
- •61. Культурнае і духоўнае жыццё сучаснай Беларусі.
44. Культурнае жыццё бсср у 20–30-я гг.
Политика белорусизации способствовала расцвету просвещения и культуры в 20-е годы. Важное значение придавалось ликвидации неграмотности. Одиннадцатого декабря 1920 г. была создана Чрезвычайная комиссия по ликвидации неграмотности в Беларуси, позже такие комиссии были созданы в уездах и волостях. В 1928/29 учебном году в Беларуси работало 309 пунктов по ликвидации неграмотности, 319 школ для неграмотных. Однако в довоенное время неграмотность в Беларуси не была полностью ликвидирована.
К середине 30-х гг., после ряда экспериментов, шло формирование советской системы народного образования. Школа подразделялась на начальную, неполную среднюю, среднюю, среднюю специальную, высшую. Тридцатого октября 1921 г. начались занятия на двух факультетах Белорусского государственного университета. Народный комиссариат просвещения РСФСР направил в БГУ известных ученых Н.А. Прилежаева, Н.Н. Никольского, В.Н. Перцева, Е.И. Баричевского и других. Ректором БГУ стал известный историк-славист В.И. Пичета. В 1925 – 1926 гг. кроме БГУ в БССР готовили кадры три высших учебных заведения: Коммунистический университет в Минске, Белорусский ветеринарный институт в Витебске и Белорусская сельскохозяйственная академия в Горках. Кроме того, в республике насчитывалось 25 техникумов, 20 профтехникумов и 20 других специальных учебных заведений. В основу комплектования высших и средних специальных учебных заведений был положен классовый принцип. Готовили к поступлению в учебные заведения рабочие факультеты при высших учебных заведениях. В 1925 – 1926 учебном году в БССР действовало три рабфака, на которых обучалось 882 слушателя.
Много внимания в 20-е гг. уделялось политико-воспитательной и культурно-просветительной работе. Центрами этой работы стали клубы и избы-читальни, библиотеки. В 1929 г. в БССР было 326 массовых библиотек с книжным фондом более 1 млн. книг. Увеличилось количество республиканских периодических изданий. В 1925 г. в БССР издавалось 20 газет и 15 журналов, из них 10 газет и 11 журналов на белорусском языке. В 1924 г. при народном комиссариате просвещения БССР было создано Государственное издательство Беларуси. В это же время было создано Государственное управление по делам кинематографии – Белгоскино. В 1926 г. был поставлен художественный фильм «Лесная быль» Ю. Тарича. В 20-е гг. широкое развитие получила литература. В писательскую среду влилась большая группа талантливой сельской молодежи. Они группировались вокруг различных организаций. В конце 1923 г. возникло литературное объединение «Молодняк», которое считало себя организацией пролетарских писателей. Но его члены грешили ультрареволюционной фразеологией. В 1926 г. группа писателей и поэтов вышла из «Молодняка» и создала новое литературное объединение «Узвышша». Его основателями были А. Бабарэка, З. Бядуля, П. Глебка, В. Дубовка, К. Крапива, М. Лужанин, К. Черный. Новое объединение проповедовало принципы высокого искусства, критиковало нигилистическое отношение молодняковцев к классическому наследию, большое внимание уделяло национальной специфике. В 1927 г. сформировалось литературное объединение «Полымя». В него вошли преимущественно писатели старшего и среднего поколения. Среди них были Я. Колас, Я. Купала, А. Александрович, Т. Гартный, А. Дудар, М. Чарот и другие. Это объединение стало сдерживающим центром, уравновешивающим крайние позиции. В 1928 г. была создана Белорусская ассоциация пролетарских писателей (БелАПП). Своей задачей она считала активную поддержку социалистического строительства. Важным событием в культурной жизни стал выход в свет поэм Я. Коласа «Новая земля» и «Сымон музыка», романы Т. Гартного «Соки целины», М. Зарецкого «Стежки-дорожки», К. Черного «Сестра». Основная тематика белорусской прозы 20-х гг. – годы революции и гражданской войны. В белорусском музыкальном искусстве преобладало самодеятельное творчество музыкальных, хоровых и танцевальных коллективов. Композиторы В. Теравский, Н.Н. Соколовский и другие записывали и обрабатывали белорусские народные песни.
Успешно проходило и становление белорусского изобразительного искусства. В 1919 г. в Витебске начала действовать народная школа искусств. Ее организатором и директором (1919 – 1921 гг.) был Марк Шагал. В школе преподавали в разные годы Ю. Пэн, А. Бразер, С. Юдов, К. Малевич и др. В 1925 и 1927 гг. в Минске состоялись выставки произведений белорусских художников. Интересом зрителей пользовались картины В. Волкова «Кастусь Калиновский», Б. Владимирского «Кросна», М. Филиповича «Баррикады». Таким образом, в 20-е гг. БССР достигла значительных успехов в развитии образования, науки, литературы и искусства.