
- •Содержание
- •1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі. Этнагенез беларусаў.
- •2. Узнікненне класавага шматукладнага грамадства на беларускіх землях у іх – першай палове хііі ст. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на тэрыторыі Беларусі: Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы.
- •3. Рэлігія і культура на беларускіх землях у іх – першай палове хііі ст.
- •4. Перадумовы фарміравання і ўнутрыпалітычнае становішча Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага ў другой палове хііі–XV ст.
- •5. Знешняя палітыка Вялікага Княства Літоўскага ў другой палове хііі–XV ст.
- •6. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове хііі – першай палове XVI ст. Аграрная рэформа 1557 г.
- •7. Культура Беларусі ў другой палове хііі – першай палове xvі ст. Уплыў ідэй Адраджэння на развіццё беларускай культуры.
- •8. Фарміраванне беларускай народнасці.
- •9. Утварэнне Рэчы Паспалітай як федэрацыі Кароны Польскай і Вялікага Княства Літоўскага.
- •10. Войны і сацыяльна-палітычныя канфлікты другой паловы XVII–XVIII ст. На тэрыторыі Беларусі.
- •11. Эканамічны заняпад Беларусі ў другой палове XVII – першай палове XVIII ст.
- •12. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове XVIII ст.
- •13. Падзелы Рэчы Паспалітай. Далучэнне Беларусі да Расійскай імперыі.
- •14. Культура Беларусі ў другой палове XVII–XVIII ст.
- •15. Палітыка царызму на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – пачатку XIX ст.
- •16. Вайна 1812 г. На тэрыторыі Беларусі.
- •17. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў пачатку хіх ст. Паўстанне 1830–1831 гг.
- •18. Змена палітыкі самадзяржаўя ў Беларусі пасля паўстання 1830–1831 гг.
- •19. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў канцы XVIII – першай палове хіх ст.
- •20. Асвета і культура Беларусі ў канцы XVIII – першай палове хіх ст.
- •21. Станаўленне буржуазнага грамадства ў Беларусі. Маніфест і “Палажэнні” 19 лютага 1861 г. Асаблівасці зямельнай рэформы ў Беларусі.
- •22. Буржуазныя рэформы 60–80-х гг. Хіх ст. І асаблівасці іх правядзення ў Беларусі
- •23. Развіццё капіталістычных адносін у прамысловасці і сельскай гаспадарцы Беларусі ў другой палове хіх ст.
- •24. Паўстанне 1863–1864 гг. У Польшчы, Літве і Беларусі. К. Каліноўскі – кіраўнік рэвалюцыйна-дэмакратычнай плыні.
- •25. Сялянскі і рабочы рух Беларусі ў другой палове хіх ст. Народніцкія гурткі. Пачатак прапаганды марксізму.
- •26. Фарміраванне беларускай нацыі.
- •27. Культура Беларусі ў 60–90 гг. Хіх ст.
- •28. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў пачатку хх ст. Сталыпінская аграрная рэформа.
- •30. Першая сусветная вайна (1914–1918 гг.). Падзеі ў Беларусі падчас вайны ў 1914 – да лютага 1917 гг.
- •31. Лютаўская буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя 1917 г. І Беларусь (сакавік – кастрычнік 1917 г.).
- •32. Беларускі нацыянальны рух пасля падзення самаўладдзя.
- •33. Культура Беларусі ў пачатку хх ст.
- •34. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г. Устанаўленне Савецкай улады ў Беларусі.
- •35. Беларускі нацыянальны рух пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі.
- •36. Утварэнне Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.
- •37. Сацыяльна-эканамічныя пераўтварэнні на савецкай частцы тэрыторыі Беларусі ў 1918–1920 гг. Палітыка “ваеннага камунізму”.
- •38. Савецка-польская вайна на тэрыторыі Беларусі. Вынікі Рыжскага міру (1921 г.) для Беларусі.
- •39. Новая эканамічная палітыка ў бсср.
- •40. Прамысловасць бсср у 20–30-я гг. Індустрыялізацыя: сутнасць і вынікі.
- •41. Сельская гаспадарка бсср у 20–30-я гг. Калектывізацыя: сутнасць і вынікі.
- •42. Грамадска-палітычнае жыццё бсср у 20–30-я гг. Палітыка беларусізацыі.
- •43. Палітычныя рэпрэсіі 30-х гг. У бсср.
- •44. Культурнае жыццё бсср у 20–30-я гг.
- •45. Беларускае замежжа ў 20–30-я гг. Хх ст.
- •46. Заходняя Беларусь у складзе Польскай дзяржавы.
- •47. Другая сусветная вайна (1939–1945 гг.). Уключэнне За-ходняй Беларусі ў склад бсср.
- •48. Нападзенне Германіі на ссср. Абарончыя баі ў Беларусі і ўстанаўленне акупацыйнага рэжыму.
- •49. Разгортванне партызанскай барацьбы супраць акупантаў у Беларусі.
- •50. Вызваленне Беларусі ад нацысцкай акупацыі.
- •51. Удзел беларускага народа ў разгроме нацысцкай Германіі і мілітарысцкай Японіі. Страты Беларусі ў час Другой сусветнай вайны.
- •52. Бсср у 1946–1952 гг. Аднаўленне і далейшае развіццё народнай гаспадаркі. Грамадска-палітычнае жыццё.
- •54. Беларусь у 50-я – першай палове 80-х гг. Гаспадарчыя рэформы і іх абмежаванасць.
- •55. Бсср у другой палове 80-х – пачатку 90-х гг. Супярэчнасці ў грамадска-палітычным і эканамічным жыцці.
- •56. Бсср на міжнароднай арэне ў 40–80-я гг.
- •57. Культурнае і духоўнае жыццё бсср у другой палове 40-х–80-я гг.
- •58. Шляхі станаўлення суверэннай Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 г. (са змяненнямі і дапаўненнямі). Станаўленне прэзідэнцкай палітычнай сістэмы.
- •59. Беларусь і сусветнае супольніцтва. Яе адносіны з снд і Расійскай Федэрацыяй.
- •60. Пошукі шляхоў выпрацоўкі эканамічнай палітыкі Рэспублікі Беларусь.
- •61. Культурнае і духоўнае жыццё сучаснай Беларусі.
39. Новая эканамічная палітыка ў бсср.
В чрезвычайных условиях иностранной интервенции и гражданской войны чрезвычайные методы управления хозяйством были оправданы, но с установлением мира население не соглашалась с продолжением «военного коммунизма». Росла неудовлетворенность реквизициями среди крестьянства. На границе 1920-1921 гг. страну охватил тяжелый экономический кризис, связанный с ошибками в чрезмерно централизованным управлению хозяйством страны.
На Х съезде РКП (б) в марте 1921 г. началось оформление новой экономической политики (НЭПа). НЭП – это система мер, рассчитанных на переходный период от капитализма к социализму. Харчразвёрстка заменялась продовольственным налогом, который постепенно снижался с 20% продукцией в 1921 г. до 5% деньгами в 1925 г. Провозглашалось свободы форм землепользования. Законными признавались артель, община, частное владение в виде отруби или хуторов. Разрешалось аренда и наемный труд. Закреплены эти принципы были в Законе о трудовом землепользовании (сентябрь 1922 г.). Поощрялась кооперация. Развитие получили сбытовые, снабженческие, кредитные объединения. К концу 20-х гг. ими была охвачена большая половина всех крестьянских хозяйств. Дазвалявся с мая 1921 года частные торговля излишками сельскохозяйственной продукцией. Свободный гадаль требовал стабильной денежной системы, поэтому с 1922 года началась денежная реформа.
Был восстановлен Госбанк в 1921 году и разрешено создание акционерных и коммерческих банков. Развивался внешнюю торговлю, стимулировался экспорт. С 1922 года Госбанк начал эмиссию червонцев, имевших номинальное золотое обеспечение (1 червонец = 10 дореволюционных золотых рублей = 7,74 г золота). Для поддержания валютного курса червонца собирались валютные резервы. Но сразу перейти на твердые деньги страна не смогла, были введены «переходные» деньги – «савзнаки», с помощью их ликвидировался бюджетный дефицит («савзнак» – рубль 1923 г. был равен 1 млн. рублей эмиссии к 1922 г.). С февраля 1924 года был прекращен выпуск савзнакав. Вместо них вводили казначейские билеты достоинством 1, 3, 5 руб. с номинальным золотым содержанием, разменная серебряная и медная монеты. Отменялись все ограничения для частных лиц на суммы в сберегательных кассах, гарантировалась тайна вкладов и невозможность их изъятий.
В свою очередь, сдвиги в сельскогохозяйства и торговли, стабилизация денежной системы стимулировали развитие промышленности.
Были отменены декреты, которые ограничивали свободу действия мелких и средних предприятий, оказывалась поддержка этим мероприятием. Промышленным кооперативам придавали права юридических лиц, они могли использовать наемный труд, получать долго-и краткосрочные кредиты. Разрешалось аренда частным лицам и кооперативам промышленных предприятий. Давался разрешение на концессии – сдачу в аренду предприятий иностранным фирмам (на Беларуси концессии не были расширены). У крупного производства ликвидировали главка, створали тресты – объединения однородных предприятий, которые снимались с государственного обеспечения, получили полную хозяйственную и финансовую независимость: право решать, что выпускать и где реализовывать продукцию, право выпускать долгосрочные облигационные займы, самостоятельно использовать прибыль и т. д.
Всероссийский Совет Народного Хозяйства больше не мог вмешиваться в текущую деятельность предприятий и трестов, превратился в координационный центр. Создавались синдикаты – объединения трестов на основе кооперации. Они занимались сбытом, снабжением, кредитованием, внешнеторговыми операциями в пределах отдельно взятой отрасли промышленности. Вводилось материальное стимулирование труда: была восстановлена денежная оплата труда, введены тарифы что исключало уравниловку, сняты ограничения на увеличение зарплат, ликвидированы трудовые армии, отменены обязательная трудовая повинность и ограничения на перемену места работы.
Экономический механизм строился на рыночных принципах. НЭП начался с сельскохозяйственной политики, затем развился в политику поощрения торговли, что требовало стабилизации валюты, стал промышленной политикой, что позволило увеличить производство в промышленности.
Главными целями НЭПа считались максимально быстрое преодоление хозяйственного упадка и создание условий для построения однородного социалистического общества.