
- •Содержание
- •1. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі. Этнагенез беларусаў.
- •2. Узнікненне класавага шматукладнага грамадства на беларускіх землях у іх – першай палове хііі ст. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на тэрыторыі Беларусі: Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы.
- •3. Рэлігія і культура на беларускіх землях у іх – першай палове хііі ст.
- •4. Перадумовы фарміравання і ўнутрыпалітычнае становішча Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага ў другой палове хііі–XV ст.
- •5. Знешняя палітыка Вялікага Княства Літоўскага ў другой палове хііі–XV ст.
- •6. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове хііі – першай палове XVI ст. Аграрная рэформа 1557 г.
- •7. Культура Беларусі ў другой палове хііі – першай палове xvі ст. Уплыў ідэй Адраджэння на развіццё беларускай культуры.
- •8. Фарміраванне беларускай народнасці.
- •9. Утварэнне Рэчы Паспалітай як федэрацыі Кароны Польскай і Вялікага Княства Літоўскага.
- •10. Войны і сацыяльна-палітычныя канфлікты другой паловы XVII–XVIII ст. На тэрыторыі Беларусі.
- •11. Эканамічны заняпад Беларусі ў другой палове XVII – першай палове XVIII ст.
- •12. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове XVIII ст.
- •13. Падзелы Рэчы Паспалітай. Далучэнне Беларусі да Расійскай імперыі.
- •14. Культура Беларусі ў другой палове XVII–XVIII ст.
- •15. Палітыка царызму на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – пачатку XIX ст.
- •16. Вайна 1812 г. На тэрыторыі Беларусі.
- •17. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў пачатку хіх ст. Паўстанне 1830–1831 гг.
- •18. Змена палітыкі самадзяржаўя ў Беларусі пасля паўстання 1830–1831 гг.
- •19. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў канцы XVIII – першай палове хіх ст.
- •20. Асвета і культура Беларусі ў канцы XVIII – першай палове хіх ст.
- •21. Станаўленне буржуазнага грамадства ў Беларусі. Маніфест і “Палажэнні” 19 лютага 1861 г. Асаблівасці зямельнай рэформы ў Беларусі.
- •22. Буржуазныя рэформы 60–80-х гг. Хіх ст. І асаблівасці іх правядзення ў Беларусі
- •23. Развіццё капіталістычных адносін у прамысловасці і сельскай гаспадарцы Беларусі ў другой палове хіх ст.
- •24. Паўстанне 1863–1864 гг. У Польшчы, Літве і Беларусі. К. Каліноўскі – кіраўнік рэвалюцыйна-дэмакратычнай плыні.
- •25. Сялянскі і рабочы рух Беларусі ў другой палове хіх ст. Народніцкія гурткі. Пачатак прапаганды марксізму.
- •26. Фарміраванне беларускай нацыі.
- •27. Культура Беларусі ў 60–90 гг. Хіх ст.
- •28. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў пачатку хх ст. Сталыпінская аграрная рэформа.
- •30. Першая сусветная вайна (1914–1918 гг.). Падзеі ў Беларусі падчас вайны ў 1914 – да лютага 1917 гг.
- •31. Лютаўская буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя 1917 г. І Беларусь (сакавік – кастрычнік 1917 г.).
- •32. Беларускі нацыянальны рух пасля падзення самаўладдзя.
- •33. Культура Беларусі ў пачатку хх ст.
- •34. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г. Устанаўленне Савецкай улады ў Беларусі.
- •35. Беларускі нацыянальны рух пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі.
- •36. Утварэнне Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі.
- •37. Сацыяльна-эканамічныя пераўтварэнні на савецкай частцы тэрыторыі Беларусі ў 1918–1920 гг. Палітыка “ваеннага камунізму”.
- •38. Савецка-польская вайна на тэрыторыі Беларусі. Вынікі Рыжскага міру (1921 г.) для Беларусі.
- •39. Новая эканамічная палітыка ў бсср.
- •40. Прамысловасць бсср у 20–30-я гг. Індустрыялізацыя: сутнасць і вынікі.
- •41. Сельская гаспадарка бсср у 20–30-я гг. Калектывізацыя: сутнасць і вынікі.
- •42. Грамадска-палітычнае жыццё бсср у 20–30-я гг. Палітыка беларусізацыі.
- •43. Палітычныя рэпрэсіі 30-х гг. У бсср.
- •44. Культурнае жыццё бсср у 20–30-я гг.
- •45. Беларускае замежжа ў 20–30-я гг. Хх ст.
- •46. Заходняя Беларусь у складзе Польскай дзяржавы.
- •47. Другая сусветная вайна (1939–1945 гг.). Уключэнне За-ходняй Беларусі ў склад бсср.
- •48. Нападзенне Германіі на ссср. Абарончыя баі ў Беларусі і ўстанаўленне акупацыйнага рэжыму.
- •49. Разгортванне партызанскай барацьбы супраць акупантаў у Беларусі.
- •50. Вызваленне Беларусі ад нацысцкай акупацыі.
- •51. Удзел беларускага народа ў разгроме нацысцкай Германіі і мілітарысцкай Японіі. Страты Беларусі ў час Другой сусветнай вайны.
- •52. Бсср у 1946–1952 гг. Аднаўленне і далейшае развіццё народнай гаспадаркі. Грамадска-палітычнае жыццё.
- •54. Беларусь у 50-я – першай палове 80-х гг. Гаспадарчыя рэформы і іх абмежаванасць.
- •55. Бсср у другой палове 80-х – пачатку 90-х гг. Супярэчнасці ў грамадска-палітычным і эканамічным жыцці.
- •56. Бсср на міжнароднай арэне ў 40–80-я гг.
- •57. Культурнае і духоўнае жыццё бсср у другой палове 40-х–80-я гг.
- •58. Шляхі станаўлення суверэннай Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 г. (са змяненнямі і дапаўненнямі). Станаўленне прэзідэнцкай палітычнай сістэмы.
- •59. Беларусь і сусветнае супольніцтва. Яе адносіны з снд і Расійскай Федэрацыяй.
- •60. Пошукі шляхоў выпрацоўкі эканамічнай палітыкі Рэспублікі Беларусь.
- •61. Культурнае і духоўнае жыццё сучаснай Беларусі.
33. Культура Беларусі ў пачатку хх ст.
Культура Беларуси в начале века развивалась в сложных, противоречивых условиях. Она была тесно связана с национально-освободительным движением, общедемократическим подъемом, поиском путей общественного прогресса. Белорусская культура, не теряя своей самобытности и оригинальности, развивалась под влиянием демократических идей русской культуры, тесной связи с культурами украинского, польского и литовского народов.
В начале XX в. в Беларуси происходили заметные изменения. С 1900 по 1914 гг. количество начальных и общеобразовательных школ увеличилось с 6297 до 7682. Увеличилось и количество учащихся в них – с 248 тыс. до 490 тыс. Расширилась сеть средних специальных учебных заведений. Учительские семинарии работали в Молодечно, Полоцке, Несвиже и Свислочи. В 1909-1915 гг. новые семинарии были открыты в Рогачеве, Гомеле. В Орше и Борисове в это время стали работать женские семинарии. В 1914 г. работало 5 сельскохозяйственных средних школ. Фельдшеров и акушеров готовили Могилевская, Витебская и Гродненская медицинские школы. В Гомеле было открыто железнодорожное училище. В 1912-1914 гг. в Минске, Витебске и Могилеве функционировали учительские институты. Высших учебных заведений в Беларуси не было. Высшее образование молодежь получала в Москве, Петербурге и других городах России. Несмотря на рост числа учебных заведений, в 1911 г. в школах обучалось только 18,4% детей школьного возраста.
В 1907 г. на съезде учителей в Вильно был создан «Белорусский учительский союз». Он добивался перестройки народного образования на демократических началах, введения преподавания на родном языке. В 1906-1908 гг. были созданы первые учебники на белорусском языке, авторами которых были Я. Колас и Э. Пашкевич (Тетка).
Либеральная и демократическая интеллигенция создавала разные культурно-просветительные и научные товарищества. Всего на территории Беларуси в 1900-1914гг. действовало 54 товарищества. Наиболее известными были «Минское товарищество любителей искусств», «Товарищество минских врачей». Возникали товарищества, ставившие целью изучение истории, языка, культуры и этнографии Беларуси. В 1910 г. был создан Северо-Западный отдел Русского географического товарищества, который опубликовал 12 работ. Вопросами истории, быта и культуры Беларуси занимались исследователи Е. Романов, М. Федоровский, Н. Никифоровский, М. Довнар-Запольский, В. Ластовский и др. Основатель белорусской философии Е. Карский подготовил и частично опубликовал фундаментальную работу в 3-х томах «Белорусы». В работе доказывалась национальная самобытность белорусов как самостоятельного славянского этноса, им была составлена карта расселения белорусов.
Ведущее место в культуре белорусского народа заняла литература. В это время проявился талант Я. Купалы, Я. Коласа, М. Горецкого, Э. Пашкевич (Тетки), А. Гаруна, З. Бядули и др. Главными идеями и образами литературы были идеи социального и национального освобождения, борьба против самодержавия, идеи возрождения. Наиболее известными произведениями этого периода являются сборники стихов «Жалейка», «Гусляр», «Дорогой жизни», поэма «Курган» Я. Купалы, сборники стихотворений «Песни печали» и прозы «Родные образы» Я. Коласа, драматическое произведение «Модны шляхцюк» К. Каганца и др.
В начале XX в. в Беларуси оживилась театральная жизнь. Зритель мог познакомиться с театральным искусством братских славянских народов. Русские, украинские театры и труппы гастролировали в Минске, Витебске и других городах. Любительские театральные кружки работали в Минске, Орше, Могилеве. Получили распространение так называемые «белорусские вечеринки», где выступали хоры, танцевальные группы, декламаторы-чтецы и т.п. Вскоре появилась и «Первая белорусская труппа» под руководством И. Буйницкого, которая в 1910 г. превратилась в профессиональный театр. Получила значительное развитие и белорусская музыкальная культура. Создавались хоровые кружки, оркестры, товарищества любителей музыки. Большую работу по собиранию и пропаганде белорусской песни провел минский хор под управлением В. Теревокого. Известны своим творчеством композиторы Л. Роговский, М. Чуркин, А. Гриневич и др.
В начале века в Беларуси работали известные мастера живописи, графики, скульптуры: В. Пэн, Ф. Рушчиц, Я. Кругер, Л. Альперович, К. Каганец, О. Краснопольский и др. Произведения этих художников несли в себе большой социально-политический смысл, реалистично отображая действительность.