Тема 2. Изучение социально-экономической истории

Развитие археологических исследований (работы Л.Поболя, В.Исаенко, П.Лысенко, Г.Штыхов, Я.Зверуго, Е.Калечиц и др.).

“Экономическая история Беларуси. Учебн. пособие.” (Мн.,2001).

Медиевистика. Изучение социально-экономической истории (работы М.Спиридонова, П.Лойка, В.Голубева, А.Довнар).

Социально-экономическая история нового времени. Изучение социально-экономического статуса белорусского крестьянства І половины ХІХ в. (В.Сосна). Исследования В.Панютича, Х.Бейлькина. Работы А.Киштымова по изучению социально-экономической истории ХІХ-начала ХХ в. Коллективный труд “Гісторыя сялянства Беларусі”. Исследование В.Бусько развития экономической мысли в Беларуси в ХІХ-начале ХХ в. Комплексное изучение социально-экономического развития белорусского местечка (И.Соркина).

Социально-экономические процессы новейшего времени в историографии. Работы А.Сорокина, Л.Лыча, Г.Григорьева, А.Врублевского по истории советской деревни.

Тема 3. Освещение общественно-политической и этнокультурной проблематики

Исследование проблем государственно-политической истории белорусского народа – доминанта в историографии с конца 80-х гг. Н.Ермалович (“Гісторыя аднаго міфа”).

Историография ВКЛ. Работы В.Носевича, Г.Семенчука, Ю.Бохана, А.Кравцевича, Г.Сагановича, Г.Ластовского. Вклад историков права в изучение ВКЛ (Юхо Я.А. Гістарыяграфія гісторыі дзяржавы і права феадальнай Беларусі. Мн., 1999)

Развитие Скоринианы. Работы Е.Немировского. Энциклопедический справочник “Францыск Скарына і яго час” (1988). Исследования В.Конона, Г.Голенченко, С.Морозовой, С.Падокшина, Ю.Лабынцева в области белорусской культурологии.

Изучение общественно-политической жизни и социокультурной сферы в ХІХ-начале ХХ в. (Д.Карев, С.Токць, С.Кузняева, Е.Филатова, В.Григорьева, Е.Анищенко, Н.Забавский, Б.Житко). Политические партии и движения (А.Смоленчук, А.Кохановский, Н.Сташкевич)

Общественно-политическая трансформация общества І четверти ХХ в. в исследованиях белорусских историков (Н.Семенчик, С.Рудович, В.Ладысев, П.Бригадин, Н.Сташкевич, Н.Стужинская, Т.Протько). Изучение истории БНР. Историография истории культуры и церкви советского периода. Работы Л.Лыча, В.Новицкого, И.Янушевича.

Беларусь в геополитике ХХ в. (А.Грицкевич, А.Сидоревич, В.Снопковский, А.Тихомиров, Г.Лазько, Н.Мезга).

История Беларуси в период ІІ мировой войны (А.Литвин, С.Новиков, Е.Павлова, А.Каваленя).

Белорусская диаспора (Г.Сергеева, А.Леднева).

Историография истории Западной Беларуси. Исследования И.Ковкеля, В.Ладысева, А.Вабишевича,

Проблематика истории и культуры национальных меньшинств в историографии. Работы Э.Иоффе, И.Герасимовой, В.Тугая, И.Пушкина.

38. 25 жніўня 1991 г. пасля няўдалага путча ў Маскве нечарговая сесія Вярхоўнага Савета БССР прыняла закон “Аб наданні статусу канстытуцыйнага закона Дэкларацыі Вярхоўнага Савета БССР аб дзяржаўным суверэнітэце БССР” і пастанову “Аб забеспячэнні палітычнай і эканамічнай самастойнасці БССР”. Такім чынам, фактычна была абвешчана незалежнасць Беларусі. 19 лістапада 1991 г. БССР была перайменавана ў Рэспубліку Беларусь (у скарочаным варыянце – Беларусь), былі вызначаны нацыянальныя сімвалы – бела-чырвона-белы сцяг і герб “Пагоня”. Быў выбраны новы старшыня Вярхоўнага Савета – С.С. Шушкевіч.

Абвяшчэнне незалежнасці Беларусі спрыяла далейшаму развіццю дэмакратычных адносін. Хутка развівалася незалежная прыватная прэса. Быў спрошчаны выезд грамадзян за мяжу. Ужо ў першыя гады незалежнасці было зарэгістравана 29 палітычных партый і 7 грамадска-палітычных рухаў, якія з’явіліся пасля прыняцця закона “Аб грамадскіх арганізацыях”. У 1994 г. парламент прыняў закон аб палітычных партыях, які гарантаваў грамадзянам нашай краіны права свабоды палітычных поглядаў і актыўнага ўдзелу ў палітычным жыцці.

У 1992 г. былі ўсталяваны дыпламатычныя адносіны з ЗША, Германіяй, Вялікабрытаніяй, Францыяй, Японіяй, Ізраілем, Польшчай і іншымі краінамі, нармалізаваны адносіны з беларускай дыяспарай, падпісаны найважнейшыя міжнародныя дамовы, якія гарантавалі далейшае развіццё Беларусі як мірнай дэмакратычнай дзяржавы. У 1993 годзе адбыўся З’езд беларусаў свету.

У верасні 1991 года пачалося стварэнне беларускай арміі, у 1992 годзе было заснавана міністэрства абароны, абвешчана абаронная дактрына Беларусі, згодна з якой Беларусь абвяшчалася безядзернай краінай.

Пасля распаду СССР перад Рэспублікай Беларусь паўстала задача пабудовы незалежнай дэмакратычнай дзяржавы. Важнай падзеяй стала распрацоўка асноўнага закона Рэспублікі Беларусь – Канстытуцыі. Канстытуцыйная камісія працавала да 1994 года. 15 сакавіка Вярхоўны Савет прыняў Канстытуцыю Беларусі, згодна з якой у краіне ўводзіўся пост Прэзідэнта. У гэтых умовах у чэрвені 1994 г. адбыліся выбары прэзідэнта Беларусі. На выбарах у другім туры перамог Аляксандр Лукашэнка, праграма якога прадугледжвала правядзенне радыкальных эканамічных рэформ, пабудову справядлівага грамадства і барацьбу з карупцыяй і цеснае эканамічнае супрацоўніцтва з Расіяй. Рэалізацыя праграмы цеснага супрацоўніцтва з Расіяй прывяла да падпісання 2 красавіка 1996 г. Дамовы аб стварэнні Саюза Беларусі і Расіі. Расія адкрыла для Беларусі свае рынкі і стала пастаўляць сыравіну і энергію па льготных цэнах. Беларусі былі спісаны даўгі больш чым на мільярд долараў за папярэднія пастаўкі энергарэсурсаў.

Канстытуцыя 1994 г. ўяўляла сабой варыянт прэзідэнцкай рэспублікі пры дамінуючай ролі парламента. Гэта не адпавядала палітычнай сітуацыі ў краіне, калі большасць насельніцтва выказвала давер прэзідэнту. Ступень даверу да калектыўнага прадстаўнічага органа была значна ніжэй. У выніку ў 1995-1996 гг. адбыўся шэраг сутыкненняў паміж выканаўчай і заканадаўчай галінамі ўлады, якія заканчваліся нязменна на карысць прэзідэнта