24. Літ. І мастацтва ў пасляваен 10.

ВАв забрала жыцці многіх пісьменнікаў. У 1945 г.у складзе Саюза савецкіх пісьменнікаў БССР налічвалася ўсяго 47 чалавек. Пераход да мірнага жыцця спрыяў таму, што ў літ. прыйшлі новыя таленты. Ужо ў 1950 г. каля 120 чалавек. Сярод іх І.Мележ, І.Шамякін, А.Макаёнак, Я.Брыль. У 1947 г. з’явілася партыйная пастанова, якая закранала пытанні работы Саюза пісьменнікаў, літаратурна-мастацкіх часопісаў, газеты «Літаратура і мастацтва». Ад пісьменнікаў патрабавалася прытрымлівацца ў сваёй творчай дзейнасці метаду сацыялістычнага рэалізму і прынцыпу партыйнасці- г.зн., што пісьменнікі і дзеячы культуры павінны былі кіравацца ідэалогіяй камуністычнай партыі,зыходзіць з прадвызначэнняў партыі.Метад жа сацыяліст рэалізму патрабаваў адлюстравання ў творах у асноўным сюжэтаў, звязаных з будаўніцтвам сацыялістычнага грамадства. Непажаданых для ўлады пісьменнікаў падверглі рэпрэсіям.Былі беспадстаўна арыштаваны і асуджаны У.Дубоўка, С. Грахоўскі. Бел літаратура пасляваенных гадоў была прысвечана пераважна вайне. Асэнсаваннем вайны раман «Млечны Шлях» К.Чорнага— роздум пра лёс народа ў час вайны. Ваенныя падзеі выяўлены ў рамане М. Лынькова «Векапомныя дні». І.Шамякіна за партызанскі раман «Глыбокая плынь» быў узнагародж Дзярж прэміяй СССР. Аперацыі «Баграціён»,прысвечаны раман І.Мележа «Мінскі напрамак»- у ім рэальныя гіст асобы І.Д.Чарняхоўскі. У творах адлюстраване гераізма,настрой народа-пераможцы, які мірнага жыцця.Я.Колас у 1947г.выйшла паэма «Рыбакова хата»- атрымаў Дзярж прэмію СССР,а ў 1954г. трылогіяй «На ростанях». Адыход ад вясковай тэматыкі. А.Кулакоўскі аповесць «Гартаванне» прысвяціў паказу будаўніцтва Мінскага трактарнага завода,а М.Паслядовіч «Цёплае дыхане»- узвядзенню аўтамабільнага завода. Развівалася беларуская паэзія, прасякнутая пачуццём гонару народа за здабытую перамогу. Вядомыя паэты, як П.Броўка, М.Танк, П.Панчанка, П.Глебка,А.Куляшоў. Агульным для беларускай літ быў пошук цесных сувязей з рэчаіснасцю, вялікая ўвага надавалася праблеме героя сучаснасці. Адразу пасля вызвалення Бел пачалося аднаўленне тэатра, развіццё беларускай драматургіі. На радзіму вярнуліся тэатры, якія знаходзіліся ў эвакуацыі. Распачалі сваю дзейнасць тэатральныя калектывы, што спынілі працу ў сувязі з вайной. Ужо ў сезоне 1944/45 г. у Беларусі працавала 12 тэатраў. Пры тэатрах імя Я.Купалы і імя Я.Коласа былі створаны студыі для падрыхтоўкі акцёраў.Рэпертуар тэатраў у гэты час складалі лепшыя спектаклі мінулых гадоў і спектаклі ваеннага часу. У 1945 г. у Купалаўскім тэатры пастаўлена п’еса А. Кучара «Заложнікі» пра Бацьку Міная. Ставіліся п’есы «К.Заслонаў» А.Маўзона, «Брэсцкая крэпасць»К.Губарэвіча. Руская і замежная класіка. У т. імя Купалы ішлі п’есы «Рамэо і Джульета» У. Шэкспіра, «Вішнёвы сад» і «Чайка» А. Чэхава. Тут працавалі артысты, якія праславілі бел тэатр: Глеб Глебаў, Лідзія Ржэцкая, Барыс Платонаў, Стэфанія Станюта. Буйной мастацкай з’явай стала сатырычная камедыя А.Макаёнка «Выбачайце,калі ласка!» - аб недахопы тагачаснага сельскага жыцця. К.Крапівы п’еса «Мілы чалавек».У 1944 г. адкрыў сезон Дзяржаўны тэатр оперы і балета БССР. Оперу Цікоцкага «Алеся» або «Дзяўчына з Палесся».У 1940-1950-я г. оперы «Надзея Дурава» Багатырова, «К.Каліноўскі» Д.Лукаса. Аднаўлялася музычнае жыццё ў рэсп. Вярнуўся Бел ансамбль песні і танца,які быў пераўтвораны ў Дзярж харавую капэлу БССР на чале з Р.Шырмай.Дзейнічаў Дзярж народны аркестр БССР пад кір І.Жыновіча. У 1952 г. быў створаны новы музычны калектыў-Дзяржаўны акадэмічны народны хор БССР на чале з Г.Цітовічам. Творчая дзейнасць бел кампазітараў характарызавалася непарыўнай сувяззю з народным мастацтвам, і увагай да тэмы Вав, услаўленнем працоўнага энтузіязму народа, яго адданасці камуністычным ідэалам.Тэма вайны цікавіла ў гэтыя гады і мастакоў Бел. Карціны «Палонных вядуць» А.Шыбнёва, «К.Заслонаў» У.Хрусталёва. Зайцаў палатно «Абарона Брэсц крэпасці ў 1941г». Адлюстр гераічнага духу сав народа карціна «За родную Бел» У. Сухаверхава. Моманту сустрэчы насельніцтвам Мінска воінаў Сав.Арміі палатно В.Волкава «Мінск. 3ліп1944 г». Бел скульптары. Заір Азгур прысвяціў свае работы прадстаўнікам культуры Ф.Скарыне,А.Пашкевіч,Я.Коласу, К.Крапіве,дзеду Талашу.