С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ |
|
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА |
ЖАЛПЫ ГИГИЕНА ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ ПӘН БОЙЫНША БІЛІМІН, ІСКЕРЛІГІН ЖӘНЕ ДАҒДЫЛАРЫН БАҚЫЛАУШЫ-ӨЛШЕГІШ ҚҰРАЛДАР
|
||
ПәН бойынша бiлiмiн, іскерлігін және дағдыларын баҚылаушы-өлшегіш құралдар
Өндегендер: аға оқытушылар Алимова Н.Е.
Бегимбетова Г.А.
Алматы, 2012
Кафедра мәжілісінде талқыланып бекітілді,
«_____» _______ 2012 ж., хаттама №____
Кафедра меңгерушісі, профессор Ү.И.Кенесариев
1. Экология пәні-ол:
1. Экожүйенің тірі ағзаға әсерін
2. Қоршаған ортаның химиялық факторларын
3. Су көздерінің және топырақтың табиғи өзін-өзі тазарту үрдістерін
4. жұқпалы аурулардың алдын алу әдістері
5.Барлық тірі ағзалардың қоршаған ортамен өзара байланысын және өзара әрекеттесуінің заңдылықтарын
2. Денсаулық жағдайын сипаттайтын критерилер:
1. Созылмалы аурулардың бар немесе болмауы
2. патологиялық жағдайлардың болуы немесе болмауы
3. Мүгедектіктің бар немесе болмауы
4. ақыл-ойдың даму деңгейі
5. Оқу жүктемесі
3. Қалалардағы атмосфералық ауаның негізгі ластаушы көздері болып табылады:
1. өнеркәсіптік кәсіпорындары, ЖЭО
2. орман өрттері
3. тұрғын және қоғамдық ғимартаттар
4. өнеркәсіптік ағынды сулар
5. канализациялық тазарту қондырғылары
4. Қалалардағы тұрғындар өмірінің жағдайына және денсаулығының нашарлауына әсер етеді:
1. ғимараттардың биіктігі
2. өндірістік тастандылар
3. мал шаруашылық кешендерінің қалдықтары
4. УКС интеннтенсивтілігінің жоғарлауы
5. метеорологиялық факторлар
5. Табиғи сулардың өзін-өзі тазартуына қатысатын факторлар:
1. микроорганизмдер
2. су температурасының төмендеуі
3. минерализация деңгейінің төмендігі
4. су ағысының болмауы
5. судағы көмірқышқыл газының болуы
6. Адамның қоршаған орта түсінігіне жатады:
1. адамның өмір бойы өмір сүретін, сонымен қатар еңбектену және дем алу кезіндегі қоршаған ортасы
2. жер қорлары
3. мұхиттардың және теңіздердің тереңдігі
4. космостық кеңістік
5. атмосфералық ауа
7. Атмосфералық ауаны ластаушы химиялық факторларға жатады:
1. ауаның ылғыалдылығы
2. температура
3. бактериялар және вирустар
4. ауыр металлдар
5. иондық сәлелер
8. Қоршаған ортаны ластаушы антропогенді физикалық факторларға жатады:
1. күн радиациясы
2. жердің табиғи радиациялық фоны
3. атмосфералық қысым
4. транспорттық шу
5. газдық шығарындылар
9. Қоршаған ортаны ластаушы биологиялық факторларға жатады:
1. патогенді микрофлора
2. радиоактивті синтез өнімдері
3. майлар
4 көмірсулар
5. мұнай өнімдерінен синтезделетін белоктар
10. Эндемиялық ауруларға жатады:
1. тіс жегісі және флюороз
2. вирусты гепатит
3. туберкулез
4. жүйке жүйесінің зақымдалуы
11. Химиялық заттардың топырақтан адам организміне түсу жолдары:
1. ауалы-тамшылы
2. тікелей жанасу арқылы
3.транслокациялық
4. аспирациялық
5. ингаляциялық
12. Гумус деген – бұл:
1. топырақтың аналық қазбалары
2. топырақтың минералдық құрамы
3. топырақтың коллоидты органикалық фракциясы
4. топырақ микроорганизмдері
5. топырақтың макроорганизмдері
13. Биогеохимиялық провинция дегеніміз – бұл:
1. жануарлардың белгілі бір түрі мекен ететін жер шарының белгілі бір климаттық ауданы
2.судың немесе топырақтың құрамында микроэлементтердің жоғары немесе төмен болатын территориялар
3. ауылшаруашылығында қолдануға болматын аймақтар
4. санаториларды орналастыруға болатын аймақтар
5. антропогенді ластаушылардың салдарынан территориядағы топырақтың құрамындағы микроэлементтердің аз болуы
14. Жасанды биогеохимиялық провинцияларға жатады:
1. жұқпалы аурулар таралатын табиғи – географиялық аймақтар
2.территориядағы өнеркәсіптік тастандылармен және ағынды сулармен ұзақ уақыт ластанған топырақ
3. вирусты аурулар таралған аймақ
4. гельминттер таралған аймақтар
5. антропогенді ластаушылардың салдарынан территориядағы топырақтың құрамындағы микроэлементтердің аз болуы
15. Топырақтың құрамындағы химилық заттар қандай ауруларға әкеледі:
1. тұрғындар арасындағы жұқпалы ауруларға
2.эндемиялық ауруларға
3. паразитарлық ауруларға
4. өндірістік жарақаттардың жиілеуіне
5. гастрит және асқазан ойық жарасы ауруларының төмендеуі
16. Топырақтың микроорганизмдермен және гельминттермен ластану көздері болып табылады:
1. өнеркәсіптік кәсіпорындар
2. жылуэнергетика кәсіпорындары
3. атмосфералық тұнбалар
4. мұнайды қайта өндеу кәсіпорындары
5. жануаршаруашылық фермаларындағы ағынды сулар
17. Топырақтың өзін-өзі тазартуы кезінде келесі заттар түзіледі:
1. қышқылдар
2. темір тотығы
3. ауыр металдар
4. күкіртсутегі
5. сілтілер
18. Медициналық экология түсінігі:
1. ҚО және тұрғындар денсаулығын зерттейтін ғылым
2. адамның көп компонентті қоршаған әлемнің биологиялық және әлеуметтік заттармен, үнемі күрделеніп отыратын қоршаған ортамен байланысы
3. тірі ағзалардың сонымен қатар адамның қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін ғылым
4. тұрғындар денсаулығын зерттейтін ғылым
5. ҚО сапасын зерттейтін ғылым
19. Топырақтың құрамындағы химиялық ластаушыларды не үшін регламенттеу үшін қажет:
1. топырақтың химиялық құрамын жақсарту үшін
2. топырақтағы өсіп келе жатқан өсімдіктердің қауіпсіздігіне және тағамдық құндылығына кепілдік беру
3. судың химиялық құрамын жақсарту үшін
4. болжамдау үшін және топырақ пен өсімдіктердің сапасын жақсарту мақсатында
5. адам үшін атмосфералық ауаның, жабық және ашық су көздерінің қауіпсіздігіне кепілдік беру үшін
20. Экология бұл:
1. адам популяциясына ҚО әсерін зерттейтін ғылым
2.барлық тірі организмдердің (сонымен қатар адамның. өзара және қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін ғылым
3. ҚО жағдайын, аурулардын алдын алу шараларын анықтайтын
4. қоршаған ортаның өсімдік әлеміне әсерін зерттейтін ғылым
5. ҚО жануарлар әлеміне әсерін зерттейтін ғылым
21. Биосфера бұл:
1. топырақтағы тірі организмдерінің белсенді өмір аймағы
2. ауыз судағы тірі организмдердің белсенді өмір аймағы
3.жердегі, судағы және атмосферадағы тірі организмдердің белсенді өмір аймағы
4. қоршаған ортаның өсімдік әлеміне әсерін зерттейтін ғылым
5. Тау қазбаларындағы белсенді өмір аймағы
22. «Биогеоценоз» бұл:
1. мұхиттардағы тірі организмдердің жиынтығы
2.өсімдіктердің, жануарлар әлемінің, микроорганизмдердің және олардың мекен ететін ортасының жиынтығы
3. өзен суларындағы организмдер жиынтығы
4. қалалардағы топырақтың құрамындағы тірі организмдер жиынтығы
5. ауылдардағы топырақтың құрамындағы тірі организмдер жиынтығы
23. Атмосфералық ауаның антропогенді ластануы дегеніміз бұл:
1. табиғи биологиялық факторлардың әсерінен атмосфера сапасының өзгеруі
2. тау жыныстарының желденуі нәтижесінде атмосфера сапасының өзгеруі
3. тірі емес табиғаттың табиғи факторлардың әсерінен атмосфераның ластануы
4. тірі емес табиғаттың табиғи факторлардың әсерінен атмосфера сапасының өзгеруі
5.өнеркәсіптік, энергетикалық тастандылардың көздері әсерінен атмосфералық ауа апасының өзгеруі
24. Денсаулықты сипаттайтын көрсеткіштерге жатады:
1. денсаулықты сақтау жағдайы
2. аурушаңдық
3. медициналық көиекпен қамтамасыз етілуі
4. тұрғындар өмірінің жағдайы
5. ҚО зиянды факторлары
25. қоршаған ортаның қандай факторлары негізінен шығу тегі антропогендіге жатады:
1. космостық сәулелену
2. күн радиациясы
3. орта нысандарының құрамында азоттың болуы
4. азотты қос тотығының болуы
5. ауада озонды газдың болуы
26. Тұрғындар денсаулығының жағдайын мына көрсеткіштер бойынша анықтайды:
1. ҚО күйі
2. +физикалық дамуы
3. тұрғындардың медициналық көмекпен қамтамасыз етілуі
4. әлеуметтік қолайлылық
5. ақыл-ойдың дамуы
27. Минимата ауруының себебі:
1. судың құрамында фтордың көп болуы
2. судың құрамында сынаптың көп болуы
3. судың құрамында темірдің көп болуы
4. судың құрамында темірдің аз болуы
5. судың құрамында фтордың аз болуы
28. Ауыз судың құрамында сынаптың көп болуы ағзаға қалай әсер етеді:
1. ожж-ң (балаларда., қан және бүйректің зақымдалуы
2. бауыр және иммундықжүйенің зақымдалуы
3. әйелдерде репродуктивті қызметінің бұзылуы
4. тыныс алу мүшелерінің зақымдалуы
5. ағзадағы су алмасу үрдісінің бұзылуы
29. Ауыз су құрамында фтордың көп болуы қандай ауруға әкеледі:
1. тіс жегісі
2. флюороз
3. метгемоглобинемия
4. эндемиялық зоб
5. Минимата ауруына
30. Топырақтың өзін-өзі тазарту үрдісінің тежелу себебі:
1. топырақта нитрификация үрдісінің жылдамдығы
2. аймақтағы су қоймасы құрамының химиялық өзгеруі
3. топырақ үрдісіне бірден көп жүктеме түскен кезде
4. гумификация үрдісінң баяулауы
5. топырақты жоғарғы ауа өткізгіштігі
31. Автотрасса маңындағы топырақты қауіпті химиялық ластаушы затты көрсетіңіз:
1. темір
2. кадмий
3. қорғасын
4. магний
5. хром
32.Транслокациялық жолмен ластану дегеніміз:
1. ластаушы заттардың топырақтан суға миграциялануы
2. ластаушы заттардың топырақтан атмосфералық ауаға миграциялануы
3. ластаушы заттардың топырақтан өсімдіктерге түбірлік жүйесі арқылы
миграциялануы
4. ластаушы заттардың ауадан топыраққа миграциялануы
5. ластаушы заттардың судан топыраққа миграциялануы
33.Фондық ластануға не жатады:
1. өнеркәсіптік кәсіпорындардан шығатын ластаушылар
2. вулканизациялау жұмысының нәтижесінде ауада кадмий концентрациясының болуы
3. атмосфералық ауаның табиғи химиялық құрамы
4. күн радиациясы
5. жер қыртысынан және әлемдік мұхиттан сынаптың булануы
34.Ұйымдастырылмаған шығарындыларға не жатады:
1. герметизацияның және орталықтандырылған сорып – шығару жүйесінің болмауынан пайда болатын шығарындылар
2. санитарлық қызметте қарастырылған және келісімделген шығарындылар саны
3. шаң-газ тазарту жүйесінен өткен шығарындылар
4. жағдайларда пайда болатын шығарындылар
5. өндірістік үрдіске сайкелетін шығарындылар
35. Қордалы шығарындылар бұл:
1. герметизацияның және орталықтандырылған сорып – шығару жүйесінің болмауынан пайда болатын шығарындылар
2. санитарлық қызметте қарастырылған және келісімделген шығарындылар саны
3. шаң-газ тазарту жүйесінен өткен шығарындылар
4. жағдайларда пайда шығарындылар
5. өндірістік үрдіске сайкелетін шығарындылар
36. Дүркін шығарындылар бұл:
1. герметизацияның және орталықтандырылған сорып – шығару жүйесінің болмауынан пайда болатын шығарындылар
2. санитарлық қызметте қарастырылған және келісімделген шығарындылар саны
3. шаң-газ тазарту жүйесінен өткен шығарындылар
4. жағдайларда пайда болатын шығарындылар
5. өндірістік үрдіске сайкелетін шығарындылар
37. Атмосфералық ауаның ластануына жатады:
1. өсімдіктер мен жануарлар әлемі
2. коммуналдық
3. қалалық
4. +табиғи
5. ықшам аудандық
38. Смогтардың типтеріне жатады:
1. Лос-Анжелестік
2. Нью-йорктік
3. Париждік
4. +Аламытылық
5. Римдік
39. Фотохимиялық смогтің негізгі компоненттеріне жатады:
1. көміртек оксиді
2. көмірқышқыл газ және аммиак
3. азот және көміртек қышқылдары
4. ауыр металл тұздары
5. шаңды борандар
40. Фотохимиялық смогтарды түзуші шарттар:
1. 30% ылғалдылық
2. 70% ылғалдылық
3. температуралық инверсия
4. ауның ауыр металдармен ластануы
5. ультра күлгін сәулелерінің әсері
41. Атмосфералық ластану кезінде ерекше токсикалық заттарға не жатады:
1. органикалық асқын тотықтар
2. аммиак
3. аргон
4. азот
5. асбест
42. Атмосфералық ауаның канцерогенді ластаушыларына не жатады:
1. көмірқышқыл газ
2. патогендік микрофлора
3. аргон
4. бенз(а.пирен
5. озон
43. Лос-Анжелестік смогтің пайда болу себебі:
1. ағынды суларды тазалайтыну кәсіпорындар
2. мұнай-газды кәсіпорындар
3. автокөліктер
4. тау-кен өндірісі
5. құрылыс индустриясының тастандылары
44. «Экология» терминін кім енгізді:
1. И.П. Павлов
2. Пастер
3. В.И. Вернадский
4. Г.И. Сидоренко
5. Э. Геккель
45. Экологиялық кризис аймақтары Қазақстанның қандай облыстары жатады
1. Көкшетау облысы
2. СолтүстікҚазақстаноблысы
3. ШығысҚазақстан облысы
4. Арал теңізінің өңірі
5. Ақмола облысы
46. Автотрофты организмдерге не жатады:
1. біріншілік ретті консументтер
2. екіншілік ретті консументтер
3. редуценттер
4. фототрофты өсімдіктер мен бактериялар
5. хлорофильсіз өсімдіктер
47. Б. Коммонер қалыптастырған экологияның негізгі заңдарына не жатады:
1. ешнәрсе бір-бірімен байланысты емес
2. бәрі бір-бірімен байланысты
3. адам жақсы біледі
4. бәрі текке беріледі
5. табиғатты жақсарту керек
48. Экологиялық факторлар мынандай түрлерге бөлінеді:
1. физикалық
2. морфологиялық
3. табиғи
4. фондық
5. антропогенді
49. Ағынды сулар қандай категорияларға бөлінеді:
1. өнеркәсіптік
2. органикалық
3.органикалық емес
4. канцерогенді
5. токсикалық
50. Тұрмыстық жуынды сулар құрамында ненің жоғары болуымен сипатталады:
1. ауыр металлдар
2. органикалықемес заттар
3. патогенді микрофлора, гельминттер
4. канцерогенді заттар
5. мұнай өнімдері
51. Жер беті жер асты су көздерінің негізгі ауылшаруашылықтық ластаушы көздері:
1. шаруашылық-коммунальды жуынды сулар
2. ауыл-шаруашылық алқаптарында пайда болатын атмосфералық шаң
3. мал-шаруашылығындағы ағынды сулар
4. үй пештерінен атмосфераға шығатын шығарындылар
5. ауыл-шаруашылықтық техника
52. Суды биологиялық ластаушы көздеріне жатады:
1. өндірістік ағынды сулар
2. автокөлік
3. шаруашылық-тұрмыстық ағынды сулар
4. қара және түсті металлургия
5. жылуэнергетика
53. Қандай аурулардың себебі су болып табылады:
1. бөртпе сүзегі
2. іш сүзегі
3. сіреспе
4. газды гангрена
5. вирусты гепатит В
54. Шығу тегі су болып табылатын эпидемияларға тән:
1. ауру санының жылдам өсуі
2. инфекция ошағын оқшаулағаннан кейін ауру санының баяу төмен түсуі
3. ауырғандар санының аз болуы
4. бұрқетпені жойғаннан кейінгі аурулардың жаппай оғиғасы
5. ауа-тамшылы берілу жолы
55. Судың патогендімикрофлорасы тұрғындарда қандай аурулардың қауіп факторы болып табылады:
1. гепатит А
2. флюороз
3. гепатит А
4. тіс жегісі
5. эндемиялық зоб
56.Жер асты су көздерін ластайтын негізгі химиялық заттардың көзі болып табылады:
1. өндірістік кәсіпорындардан атмосфераға шығатын газдық шығарындылар
2. + ластанған жер беті су көздерінің инфильтрациясы
3. шаруашылық-коммунальдық жуынды сулар
4. шаңды желдер
5. ауылшаруашылық жуынды сулар
57. сулардың табиғи өзін-өзі тазартудың негізгі көрсеткіштеріне жатады:
1. ауыр металл концнтрациясы
2. судың температурасы
3. лайдың тұну жылдамдығы
4. нитрификация өнімдері
5. радиоактивті фон
58. Қандай аурулар су арқылы таралуы мүмкін:
1. бронхиалды астма
2. іш сүзегі
3. вирусты гепатит В
4. миопия
5. бөртпе сүзегі
59. Ауылшаруашылық фермаларындағы ағындысулар құрамында ненің жоғары болуымен сипатталады:
1. минералды заттар
2. канцерогенді заттар
3. патогенді микрофлора
4. ауыр металлдар
5. пестицидтер
60. Бигеохимиялық провинциялар территорияларында қоршаған ортаның ластануын алдын-алу үшін қандай шаралар жүргізіледі.
1. өнеркәсіптік кәсіпорындарды жою
2. кешенді медициналық тексерулер
3. қалдықсыз өнеркәсіп
4. өнеркәсіптік сумен қамтамасыз ету тұйық циклі
5. тұрғындар арасында қауіп-қатер тобын анықтау
61. Тұрғындар денсаулығын сипаттайтын көрсеткіштерге не жатады:
1. демографиялық
2. экологиялық
3. клиникалық
4. биологиялық
5. адаптация