Выкладчык – к.ф.н. Бязлепкіна А.П.

Спіс пытанняў на іспыт

па беларускай літаратуры ІІ паловы ХХ ст. – пачатку ХХІ ст.

1. Тэорыя паскоранага развіцця беларускай літаратуры.

Паскоранасць - вымуушанае адступлнне ад заканамернасцей развіцця

Развіццё белліт было запаволена з-за

- Фізічнае знашчэнне пісьменнікаў у 19 і 20 стагоддзі

- Змены ў моўнай, дзяржаўнай, канфесійнай прыналежнасці народа

- Інтэлігенцыя у Беларусі дэнацыяналізавалася - была то польскай, то рускай

- Перарывістасць у развіцці беларускай мове і літаратуры - немагчымасць абапісацца на мінулае

- Беларускамоўная літаратура была вымушаная "спусціцца", стылізавацца пад фальклор

2. Пераемнасць у беларускім літаратурным працэсе.

Пераемнасць - сувязь паміж рознымі этапамі або ступенямі у развіцці цэлага, каб захаваць цэласнасць структуры. Пераемнасць існуе незалежна ад дасведчанаці суб'ектаў.

Выключэнні:

1. Перакладная літаратура

2. Варожая ідэалогія

3. Эстэтычныя кірункі ў беларускай літаратуры іі паловы хх – пач. Ххі ст.

Сац.рэалізм: марксізм, строгасць нораваў, эзопава мова, культ маладосці, герой-энтузіаст - іранічнае переасэнс. (У. Гарачка)

Авангард - спецыфічная сітуацыя, якая вытлумачаецца паскораным раўвцёём белліт

Дзве мадэлі свету ў авангадзе - іерархічная (структураваная, мадэрнізм) і рызомная (нелінейная, постмадэрнізм)

Асаблівасці беларускага авангарду

-Герметычнасць - прынцыповая закрытасць тэкстаў для разумення

-Практычная сувязь з пазалітаратурнай рэальнасцю

-Аўтары працавалі не толькі з мовай, але і з літаратурнай традыцыяй (постамадэрнізм)

-Іранічнае пераасэнсаванне традыцыйных сюжэтаў беларускай літаратуры

-Дэкананізацыя беларускага нацыянальнага пытання, гульня са штампамі і стэрэатыпамі

-Тэарэтызаванне ў тэрмінах постмадэрнізму і практыка ў галіне авангарду

- У паэзіі авангардны падыход разбураў традыцыйную структуру вечнай тэмы, але сама тэма заставала

- У прозе авангард выявіўся ў плыні свядомасці (З. Вішнёў, В. Казько, Е Вежнавец)

У драматургіі - у драме абсурду (Г. Багданава, А. Асташонак)

Постмадэрнізм - свет ёсць тэкст.

Авангард - супраць традыцыі, постмадэрнізм ёсць традыцыя

-Спрыяе актуалізацыі традыцыі

-Выкарыстоўвае гатовыя формы: рымейк

-Інтэртэкстуальнасць

-Ласкутнасць, пастыш, калаж

-Татальная іронія, ставіць пад сумнеў традыцыйныя каштоўнасці

-Няма уласна постмадэрнісцкіх прыёмаў

-"Смерць Аўтара" пасля напісання тэкста, чытач не можа пытаць у аўтара, што ён меў на ўвазе, адсутнасць аўтарскай асобы унутры тэкста

Асаблівасці беларускага постмадэрнізму

З'явіўся не як адказ мадэрнізму, а ў адказ сацрэалізму

Сацыяльная скіраванасць, залішняя палітызаванасць

Матэрыял для дэканструкцыі - савецкія стэрэатыпы, класічная літаратура

Дзве плыні беларускага постмадэрнізму

- Насмешліва-парадыйная літаратура, акцэнт на сэксуальных, сацыяльных, грамадскіх праблемах, задача - шок

- Шызалітаратура, герой - "лішні" чалавек, часта псіхічнахворы, рэфлексуе ў сітуацыі безвыходнасці

Рамантызм - з'яўляўся ў белліт не адзін раз, звязаны з нацыянальным адраджэннем

-Герой - максімаліст, носьбіт найвышэйшай ідэі

-Канфлікт паміж асобай і грамадствам

-Ідэал ў мінуўшчыне

-Чорна-белы свет кантрастаў

-Не адлюстроўвае рэчаіснасць, стварае замест яе новую

1960-я чацвёрты рамантызм ў беларускай літаратуры, вяршыня - тэксты Караткевіча

1980 - 1990-я - пяты рамантызм, рамантычная гістарычная проза, паэтычная творчасць А. Сыса

Рэалізм - эстэтычны кірунак, які дазваляе ў мастацкай форме спатыгнуць аб'ектыўныя і суб'ектыўныя кірункі існавання

Рэалізм - бессыстэмны, адкрыты, не мае уласнай стылістычнай манеры

Кожны этап жыцця краіны мусіць быць зафіксаваны і асэнсаваны мастацкім чынам па прынцыпе "было тое, што было апісана".