22. Появление и развитие информационных агентств в 19 веке.

1835 венгерский делец Шарль Гавас расширил свое переводческое бюро, кроме коммерческих новостей, он стал распространять переводы политических. у него были корры в других странах и для распространения новостей он использовал голубей и оптический телеграф.

1850 Шауль Юлиус Рейтер решил использовать голубей в более широких масштабах для распространения коммерческих новостей по Германии, но в это же время создали прямую телеграфную связь между Парижем и Берлином, и голуби оказались не у дел. к тому же в Берлине был конкурент – Вольф, тогда Рейтер перебрался в Лондон. Рейтер основывает там свое агентство и продает новости коммерсантам, в Европе у него сеть корров.

Появление телеграфа побудило Гаваса и Рейтера заняться сбором политновостей. редакторы все больше убеждались в преимуществе агентского сервиса, т.к. редакции не могли позволить себе содержать корров в других странах.

В конце концов Рейтер, Гавас и Вольф разделили сферы влияния. в 1859 между ними был заключен первый договор, по которому Рейтер получал целиком английские новости, Гавас - франц, а Вольф - нем. однако у Рейтера осталась корреспондетская агентура в немецких городах, что мешало Вольфу. тогда он решил опереться на помощь собственного правительства. канцлер Бисмарк дал указания немецкому гос электрическому телеграфу оказывать предпочтение немецкому агентству в очередности передачи материалов.

Колониальная экспансия европейских стран на Востоке.

Вольфу досталась Австрия, Скандинавские страны и Россия. Гавас получил франц колонии и средиземноморские страны Европы. Рейтер стал хозяином в Британской империи и странах дальнего Востока.

Еще в 1848 на терр США начало действовать агентство ассошиэйтед пресс. в н20 - юнайтед пресс.

Тaм временем совершенствовалась техника агентского дела. в 1880 Рейтер закупил пишущие машинки. с 1882 информацию стали регулярно передавать в редакции по телефону. в 1883 Рейтер на заседании правления своего агентства заявил о закупке прототипа нынешнего телетайпа.

Конкуренция со стороны американских агентств потребовали поддержки европейских агентств со стороны газетных предприятий.

В России первое агентство информации - РТА - было создано в 1894. в зарубежных новостях оно полностью полагалось на агентство Вольфа.

21.Возникновение и развитие белорусскоязычной прессы 1906-1921

Пасля маніфеста 17.10.1905, па якому была дадзена пэўная палегка ў стварэнні выданняў на нац.м.,у Паўночна-Заходнім краі пачалі арганізоўвацца перыядычныя выданні на бел. Гэта былі ў асноўным ліберальна-буржуазныя ці ліберальна-нац.газеты. Акрамя таго бел. дэмакратычная інтэлігенцыя ў к1902 стварыла гурток бел.нар.асветы, які затым стаў ядром арганізаванай у 1902 БСГ. Выдавецкую дзейнасць яны распачалі з падрыхтоўкі брашур. Але найвялікшым дасягненнем стала выданне легальнай бел.моўнай газеты “Наша доля”(14верасня-14 снежня 1906).выйшла 6 нумароў. Выходзіла ў Вільні кірыліцай і лацінкай.Рэдактар-Тукеркес(№5-Гедвіла). Рэдагавалі:Луцкевіч,Пашкевіч,Умястоўскі. У праграме газеты было заяўлена 21 рубрыка, аднак не паспелі ўсе прадставіць: “Усяго патроху”, “З Беларусі і Літвы”, “Па Расіі”, “З усіх бакоў”, “Ад рэдакцыі”.

З 23.11.1906– выходзіць “Наша ніва”. Газета пісала пра глабальныя праблемы эканамічнага, палітычнага і культурнага жыцця Бел, пра справы мястэчак, гарадоў. Галоўны ж напрамак быў-бел.Адраджэнне,імкненне абудзіць “пачуцце правоў”. Рэдактар: Уласаў. Сакратар:Ластоўскі. Друкавалася ў друкарні Кухты.Але па ўспамінах Ластоўскага ў 1909 у газеце былі як бы 2 рэдакцыі-“верхняя”-Уласаў, Луцкевічы,Чыж,Манькоўскі і “ніжняя”-Ядвігін Ш.,Купала,Ластоўскі,Палучн. Аднак рэдакцыя ў поўным складзе ніколі не збіралася. Часта словы “верхняй” рэдакцыі былі канчатковымі. Гэта іншы раз адбівалася на змесце. Адбівалася і на тым, што хаця вакол газеты і групаваліся практычна ўсе бел.пісьменніцкія і журналісцкія сілы, але прадстаўлялі яны розныя напрамкі-рэвалюцыйны, дэмакратычны,нацыянальны, радыкальны. Прыкметнай з’явай у барацьбе за самабытнасць бел.нац.культуры стала “нашаніўская”дыскусія па праблемах развіцця бел.літ, праведзеная ў ліпені-жніўні 1913.

У першых перыядычных бел.моўных выданнях амаль адсутнічала сістэма мецэнацтва. Газета дала дарогу ў літ.жыцце дзясяткам бел.пісьменнікаў.

1.08.1914-пачалася першая сусветная.

7.08.1915-выданне “Нашай нівы” спынена ў сувязі з прыбліжэннем фронту да Вільні і пастаяннымі праследваннямі.

1913-1915-выданне беларускай каталіцкай г “Беларус” у Вільні на лаціне.Рэдагавалі: Бычкоўскі,Ядвігін Ш.,Пазняк.

14.11.1916-13.01.1917-г “Дзянніца”(Гартнага)-кірыліцай і “Светач”(Будзькі)-лацінкай у Петраградзе

28.02.1916-“Гоман”Ластоўскага ў Вільні

1912-1913-у Пецярбургу літаратурны часопіс-альманах “Маладая Беларусь”-кірыліцай і лацінкай

1914-ч “Раніца” у Пецярбургу Тарашкевіча. “Лучынка” Уласава ў Мінску літ. і навукова-папулярны-энцыклапедыя бел.культуры

10.06.1917-лістапад 1918-г “Вольная Беларусь”Лесіка-друкаваны орган Бел.нац.камітэту, 17 нумароў. Пад лозунгам “Жыве Беларусь!”

10.10.1917-у Петраградзе штотыдневая газета лацінкай “Беларуская крыніца” ад БХД

13.05.1917-г “Грамада” ад БСГ

1917-святкавалася 400-годдзе бел.друку.

У 1917 у Бел.выходзіла каля 80 перыядычных выданняў. Амаль усе яны былі рускамоўнымі, польскамоўнымі ці выходзілі на ідыш.