5Қаржы құралдары дегеніміз не?

Жалпы кењ маѓынада қаржы құралдары – бұл қаржы активтерін молайтатын немесе кљлемін ұлѓайтатын кез- келген шартты айтамыз. Мысалы, « А » кђсіпорны « Б » кђсіпорнына тљлем мерзімін ұзартумен ( комерциялық несие ) тауар жіберді, нђтижесінде « А » кђсіпорныныњ дебиторлық қарызы љсті, ал « Б » кђсіпорныныњ кредиторлық қарызы сол сомада љседі.

Қаржы құралдары 2 топқа бљлінеді:

1.             Бастапқы

2.             Кейінгі

Бастапқы қаржы құралдарына вексельдер, несиелер, заемдар, облигациялар, акциялар жђне т.б. құнды қаѓаздар жатады.

Кейінгі қаржы құралдары ( туынды құралдар немесе деривативтер ) – бұл қаржы опицондары, фьючерстер, форвардтық келісімдер жђне своптар.

6.Қаржы институттары қаржы нарыѓында қандай қызмет атқарады?

Қаржы институттарын 2 топқа бљлуге болады: бірінші топ – депозит типіндегі несиелік ұйымдарѓа байланысты қаржы делдалдары ( комерциялық банктер, жинақ институттары жђне несиелік одақтар ), сақтандыру компаниялары, зейнетақы қоры, қаржылық жђне инвестициялық компаниялары жђне хеджингтік қорлар; екінші топ – қаржы нарыѓыныњ функцияларын қамтамасыз ететін ұйымдар, соныњ ішінде инвестициялық банктер, қор жђне валюта биржалары.

7.Қаржы делдалдарына қандай қаржы институттары жатады жђне дамыѓан елдер экономикаларында олардыњ алатын рљлі.

Қаржы делдалдары міндеттемелердіњ шот есебінен ресурстық базасын құрайды жђне ол қаржыларѓа баѓалы қаѓаздарды сатып алып, ссудаларды ұсынады.

Қаржылық делдалдар уақытша бос қаражаттары бар тұлѓалармен ақшалай ақшалай қаражаттарѓа мұқтаж тұлѓалар арасындаѓы ара қатынасты ұйымдастыруѓа маманданады, осы буында ђлемніњ дамыѓан елдеріндегі қаржылық жџйелер ењ алдымен инвистициялық мақсаттарѓа қолданылатын кџрделі қаржылық ресурстарына ьаѓытталѓан.

8.Коммерциялық банктердіњ нарықтық экономикада алатын ерекше рљлініњ мђні қандай?

Коммерциялық банктіњ ерекше рљлі:

біріншіден, коммерциялық банктер ақшалай аѓымдарды бљлуді жџзеге асыратын ірі есеп жђне кассалық орталықтар.

Екіншіден, коммерциялық банктер экономикалық субъектілерді несиелендіру жџйесінде негізгі орынды алады.

Џшіншіден, тљлем құралдарын эмиссиялау процесінде коммерциялық банктіњ жаѓдайы ерекше.

Тљртіншіден, қаржы ресурстарын жинақтай отырып, кђсіпорыѓа, салаларѓа несие тџрінде ұсынады. Экономика љсімін жђне құрылымын қайта құруѓа кљмектеседі.

9.Қандай қаржы институттары жинақтаушы институттарына жатады?

Жинақтаушы институттары миаманданѓан қаржы мекемелеріне жатады, негізгі қаржылары – жинақ салымдары жђне депозиттер болып табылады. Бұл институттар акқшалай қаражаттарды қысқа мерзімдерге аѓымды жђне жинақтаушы шоттарды қолданумен тартады, ал кейіннен қозѓалмайтын мџлік тџрінде қамтамасыз етуге ұзақ мерзімге оларды біріктіреді. Осы топқа құрамыныњ ипотекалық, жинақтаушы банктер жђне басқа да мамандандырылѓан несиелік мекемелер кіреді.

10.Несие одақтарын құру ерекшеліктері мен қызметтерініњ мђні қандай?

Несие одақтары љз ара несиелендіру институты болып табылады. Олар жеке тұлѓалардыњ жинақтарын қабылдайды жђне одақ мџшелерін несиелендіреді. Несиелік одақтыњ мідеттемесі жинақ жђне чектік шоттары бойынша құралады. Несиелік одақ љзініњ құралдарын қысқа мерзімді тұтыну ссуда тџрінде одақ мџшелеріне ұсынады. Несие одаѓындаѓы ђрбір мџше жалпы одақ жиналысында дауыс беруге құқыѓы бар. Несие одақтары негізінен кђсіп белгілеріне, тұрѓын орнына жђнедіни белгісіне қарай құрылады. Несие одақтарыныњ депозиттік типтегі қаржы институттарына қараѓанда артықшылықтары бар. Олар табысқа салынатын салықтан босатылады.