Іі. Марфалагічныя асаблівасці

Да іх адносяцца: іменны характар – адна з важных рыс навуковага маўлення – перавага

назоўнікаў над іншымі часцінамі мовы;

2)значная доля аддзеяслоўных назоўнікаў з абстрактным значэннем (на -анне/-

янне, -энне/-енне, -асць, -цыя);

3) у навуковым маўленні пераважаюць аналітычныя (складаныя) формы

ступеней параўнання прыметнікаў: больш выразны, найбольш адпаведны,

самы складаны;

4) у беларускай мове, у параўнанні з рускай, значна абмежавана выкарыстанне

дзеепрыметнікаў (асабліва з суфіксамі -уч-/-юч-, -ач-/-яч-, -ш-, -ўш-);

5) у навуковым маўленні пераважае форма 3-й асобы займенніка (ён, яна, яно,

яны). Формы ты, вы не выкарыстоўваюцца.

6) форма 1-й асобы адзіночнага ліку (я) ужываецца зрэдку;

7) адна з характэрных рыс навуковага маўлення – звужаная колькасць асабовых

дзеясловаў; пераважае форма 3-й асобы цяперашняга часу (аналізуюць,

праводзяць, вывучаюць, паказваюць, мяркуюць і інш.);

Ііі. Сінтаксічныя асаблівасці

Сказы ў навуковых тэкстах, як правіла, двухсастаўныя, развітыя, паколькі

аднасастаўныя валодаюць вялікай экспрэсіўнасцю.

Аднасастаўныя (намінатыўныя) сказы выкарыстоўваюцца ў загалоўках,

фармулёўках раздзелаў, параграфаў і да т.п.

19.Агульная характарыстыка афіцыйна-справавога стылю.

Афіцыйна-справавому стылю ўласцівы неасабовы характар

выказвання, таму дзеясловы звычайна не ўжываюцца ў форме 1-ай асобы, за выключэннем

загадаў, заяў, дакладных.

Аб’ектыўнасць – істотная прыкмета афіцыйна-справавога стылю. Яму

супрацьпаказаны эмацыянальнасць, суб’ектыўная ацэначнасць і гутарковасць.

Афіцыйна-справавы стыль рэалізуецца ў мове службовых дакументаў, якія фіксуюць

дзейнасць установы. Іх можна падзяліць на групы:

1. Распарадчыя дакументы (пастановы, распараджэнні, загады і інш.).

2. Арганізацыйныя дакументы (статуты, палажэнні, інструкцыі і інш.).

3. Арганізацыйна-распарадчыя дакументы (пратаколы).

4. Інфармацыйна-даведачныя дакументы (даведкі, дакладныя і тлумачальныя

запіскі, зводкі, агляды, акты, лісты, тэлеграмы, тэлефанаграмы і інш.).

20.Культура прафесійнага маулення і яе кампаненты.

Мова – натуральна ўзнікшая і заканамерная семіатычная (знакавая) сістэма,

якая валодае ўласцівасцю сацыяльнага прызначэння.

Маўленне – гэта двухбаковая з’ява: гэта і працэс (маўленчая дзейнасць) і вынік

гэтага працэсу, рэалізацыя (тэкст).

Культура (прафесійнага) маўлення – гэта сукупнасць якасцей маўлення,

якія робяць яго дасканалым сродкам камунікатыўных зносін у той ці іншай сферы

дзейнасці чалавека; уменне правільна, дакладна, лагічна перадаваць свае думкі

сродкамі мовы.

Асноўнымі кампанентамі культуры прафесійнага маўлення, як і культуры

маўлення наогул, з’яўляюцца правільнасць, дакладнасць, лагічнасць,

дарэчнасць, выразнасць, багацце, чысціня.

1. Правільнасць – адна з найбольш важных якасцей маўлення, што

прадугледжвае захаванне літаратурных нормаў . 2. Дакладнасць маўлення заключаецца ў адпаведнасці слова і зместу. 3. Лагічнасць маўлення прадугледжвае пабудову несупярэчлівага,

паслядоўнага выказвання, у якім асобныя часткі лагічна звязаны паміж сабой. 4. Дарэчнасць маўлення мае на ўвазе выбар моўных сродкаў у адпаведнасці з тэмай, сітуацыяй, мэтай выказвання, стылем, умовамі праяўлення маўленчай дзейнасці. 5. Выразнасць маўлення вызначаецца і дасягаецца найперш праз якаснае ўжыванне моўных сродкаў .

6. Чысціня як кампанент культуры маўлення вызначае мэтазгоднасць увядзення ва ўжытак асобных лексічных адзінак, якія маюць абмежаваную сферу выкарыстання, або адносяцца да слоў, ужыванне якіх непажадана.

7. Багацце маўлення выяўляецца ў разнастайнасці выкарыстання моўных

сродкаў і ў адсутнасці штампаў, адсутнасці ці вельмі рэдкім паўтарэнні адных і тых

жа слоў і выразаў.