34Метафізіка, яе сутнасць і асноўныя формы.

Тэрмін метафізіка ўпершыню выкарыстаў Андранік Радоскі пры сістэматызацыі твораў Арыстоцеля. Метафізікай ён назваў тую гру-пу трактатаў Арыстоцеля, якія ішлі адразу пасля фізікі, якая займалася вывучэннем прыроды ў яе зменлівасці. "Мета" ў грэкаў азначала "за", "пасля". Паняцце метафізікі працяглы час з'яўлялася сінонімам філасо-фіі. Метафізіка ўтрымлівае фундаменталь-ные праблемы філасофіі: вучэнне аб быцці, матэрыі,свядомасці, чалавеку. Нямецкі філо-саф Артур Шапэнгаўэр адзначаў, што кожны чалавек сам па сабе -- прыроджаны метафізік

Метафізіка не мае негатыўнага значэння, калі яе не разглядаць ў якасці альтэрнатывы для дыялектыкі. Спецыфіка метафізічнага метада: адмаўленне ўнутраных супярэчна-сцей ў любым прадмеце, адрыў якасці ад колькасці; свядомасці ад чалавека; неабход-насці ад выпадковасці. Метафізіка заўсёды жадае мець справу з усім нязменным і ўстой-лівым, чым і адмаўляецца прынцып развіцця.

Формы метафізікі: а).эклектыка-безпрын-цыпнае, выпадковае(ці спецыяльнае) злучэн-не разрозненых поглядаў, момантаў, ідэй, тэ-орый і ігнараванне іх сутнасных разыхо-джанняў і лагічнай супярэчлівасці. б).дагма-тызм -- абстрактны, пазагістарычны разгляд тэарэтычных і практычных праблем, калі не бяруцца пад увагу ні абставіны часу, ні абставіны месца; прызнанне толькі абсалю-тных ісцін пры адначасовым ігнараванні іх адноснасці. Рэлятывізм--другі бок дагматы-зму; тут усё разглядаецца ў адноснасці, ца-лкам адмаўляецца момант абсалютнасці і ўстойлівасці. в)механіцызм--прызнанне лю-бой рэальнасці, як нейкага механізма. І чалавек і сусвет разглядаюцца як пэўныя механізмы; прызнанне механічнай формы руху, як адзінаправільнай. г).эвалюцыянізм--працэсы незваротных змяненняў, якія адбы-ваюцца ў жывой і нежывой прыродзе; ў сваім развіцці ён мае два варыянты: вучэнне англійскага філосафа 19с Гэрберта Спэнсара

Ён разумеў эвалюцыю, як пераразмерка-ванне рэчыва і руху ў сусвеце. Другі напра-мак: эмэрджэнтызм (з лац. - раптоўна ўзніка-ючае), які разглядае ўсе прыродныя змянен-ні, як штосці ірацыянальнае, лагічна невы-тлумачанае, як немагчымасць асэнсоўваць новыя якасці.

36 Синэрггетыка

Паводле дыял усе прадметы и зьявы высту-паюць узаемадейничаючы памиж сабой. Паводле Шрёдингера самаарганизуюцца не тольки жывыя истоты, але и неарганичныя прадметы и сусвет уцэлым.Синэргетыка-миждысцыплинарная навука, якая займаецца вывучэннем самаарганизаваных систэм. С. абапираецца на некласичную тэрмадына-мику, якая мае справу тольки з адкрытыми систэмами. Пачаткам самаарганизацыи зьяу-ляюцца выпадковыя адхиленни систэмы ад пункту раунаваги-флуктуацыи. Пакольки си-стэма пастаянна узаемадейничае з акаляюч-ым асяроддем, яны паступова узмацняюц-ца,старая структура разбураецца и утвар но-вая адкрытая систэма Высновы: 1)любы пра-цэс развицця можа адбывацца тольки у адк-рытых систэмах (Дяржа ва можа развивацца, кали яна звязана з инш дзярж).2)Флукт-гэта той пускавы механизм, яки скироувае далей-шае развиццё гэтай систэмы.Тольки у адкры-тых систэмах Яны здо-льны да разбурэння гэтых систэм.