Літаратура

1. Божович, Л.И. Личность и ее формирование в детском возрасте / Л.И. Божович. – Москва, 1968.

6. Сучасны ўрок літаратуры. Планаванне вучэбнай дзейнасці настаўніка літаратуры

6.1. Урок як асноўная форма навучання, патрабаванні да яго

Урок – асноўная форма арганізацыі адукацыйнага працэсу, якая ўзнікла ў XVІІ стагоддзі пасля ўвядзення класна-ўрочнай сістэмы чэшскім педагогам Янам Амосам Каменскім.

Урок – “калектыўная форма навучання, якой уласцівыя пастаянны састаў навучэнцаў і ўстойлівыя часавыя рамкі (45 хвілін), з загадзя састаўленым раскладам і арганізацыяй вучэбнай працы над пэўным матэрыялам” [2, с. 41]. Для ўрока ставяцца арганізацыйныя, гігіенічныя, дыдактычныя, метадычныя і літаратуразнаўчыя патрабаванні.

Арганізацыйныя патрабаванні: наяўнасць раскладу, праграмы, падручнікаў, памяшкання, настаўніка, вучняў.

Гігіенічныя патрабаванні: тэмпературны рэжым; фізіка-хімічныя ўласцівасці паветра (неабходнасць праветрывання); асвятленне; папераджэнне стамлення школьнікаў; чаргаванне відаў дзейнасці (змена слухання выкананнем прац); своечасовае правядзенне фізкультхвілінак; прытрымліванне правільнай працоўнай паставы вучня; адпаведнасць класнай мэблі росту школьніка.

Дыдактычныя патрабаванні: выразнае фармуляванне адукацыйных задач і іх састаўных элементаў, усведамленне іх сувязі з развіццёвымі і выхаваўчымі задачамі; вызначэнне месца ўрока ў агульнай сістэме заняткаў; вызначэнне аптымальнага зместу ўрока ў адпаведнасці з патрабаваннем праграмы і мэтамі ўрока, улікам узроўню падрыхтаванасці вучняў; прагназаванне ўзроўню засваення вучнямі навуковых ведаў, сфарміраванасці ўменняў і навыкаў як на ўроку, так і на асобных яго этапах; выбар найбольш рацыянальных метадаў, прыёмаў і сродкаў навучання, стымулявання і кантролю, аптымальнага іх уздзеяння на кожным этапе ўрока, спалучэнне розных форм калектыўнай, групавой і індывідуальнай працы на ўроку і максімальную самастойнасць у вучэнні навучэнцаў; рэалізацыя на ўроку ўсіх дыдактычных прынцыпаў; стварэнне ўмоў паспяховага навучання школьнікаў.

Метадычныя патрабаванні: выкарыстанне не толькі агульнадыдактычных, але і спецыфічных прынцыпаў, метадаў і прыёмаў выкладання прадмета; урок павінен быць эмацыянальным, выклікаць цікавасць да вучэння і выхоўваць патрэбнасць у ведах; тэмп і рытм урока павінны быць аптымальнымі, дзеянні настаўніка і вучняў, завершанымі; неабходны поўны кантакт ва ўзаемадзеянні настаўніка і вучняў на ўроку; павінна дамінаваць атмасфера добразычлівасці і актыўнай творчай працы; па магчымасці варта мяняць віды дзейнасці вучняў, аптымальна спалучаць розныя метады і прыёмы навучання, наборы заданняў з арыентацыяй на павышаную актыўнасць вучняў, індывідуальны падыход, віды кантролю; настаўнік павінен забяспечваць актыўнае вучэнне кожнага школьніка.

Літаратуразнаўчыя патрабаванні: урок павінен уключаць веды па адпаведнай навуцы – літаратуразнаўстве: тэорыю і гісторыю літаратуры; настаўнік павінен прытрымлівацца правіл літаратуразнаўчага аналізу; веды па літаратуры павінны быць навуковымі, а таксама ўтрымліваць індывідуальны падыход да ацэнкі з’яў.