Спажыванне

Гандлёвая палітыка манаполій адмоўна адбівалася на спажыванні. У 1928 г. для пакупкі аднаго плуга трэба было прадаць 100 кг жыта ці 28 кг свініны, у 1935 г. – 270 кг жыта ці 41,5 кг свініны. Нават у заможных сялян з 1930 па 1934 г. спажыванне скарацілася на 70%.

Грамадскія фонды спажывання (выдаткі на адукацыю, культуру, ахову здароўя і інш.).

У 1929 г. у заходнебеларускім краі на 3,3 млн. насельніцтва налічвалася 75 бальніц (засталіся з часоў Расійскай імперыі), ці адна на 44 тыс. чалавек. Лячэнне было платным, таму для асноўнай колькасці людзей недаступным.

Да 1938/39 навучальнага года ў заходнебеларускіх ваяводствах не было ніводнай беларускай школы (на 1919 г. – іх каля 400). Насельніцтва, якое валодала беларускай мовай, лічылася непісменным, пазбаўлялася выбарчых правоў. Навучэнне вялося ў польскамоўных установах. На 1927/1928 навучальны год было 3,455 школ (292,9 тыс. вучняў) і 85 гімназій (17,8 тыс. вучняў); на 1937/1938 навучальны год колькасць школ – 4,421 (546,6 тыс. вучняў), гімназій 54 (15,9 тыс. вучняў). Высокая плата за навучанне (220 злотых у год у гімназіі) абмяжоўвала магчымасці асветы.

Насельніцтва заходнебеларускіх земляў у перыяд знаходжання ў складзе Польшчы пакутавалі як ад сацыяльных бедстваў, так і ад нацыяльнага прыгнёту.

Кантрольныя пытанні

1. Калі быў падпісан Рыжскі мірны дагавор, і ў чым ён заключаўся?

2. Асаблівасці існавання прамысловасці ў Заходняй Беларусі.

3. У чым сутнасць палітыкі фінансавай стабілізацыі?

4. Якія прычыны крызісу 1924-1927 гг.?

5. Становішча сялян.

Лекцыя 14. Гаспадарка Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны (1941 – 1945 гг.)

Асноўныя паняцці, уключаныя ў сістэму трэнінг тэсцірвання:

перавод эканомікі на ваенныя рэйкі; мэты мабілізацыі эканомікі; умовы правядзення эвакуацыі на Беларусі; асноўныя мерапрыемствы па эвакуацii; цяжкасці беларускай прамысловасці ў тыле; асноўныя палажэнні мэт агрэсараў у адносінах да тэрыторыі СССР; мерапрыемствы акупацыйных улад; прынцыпы аграрнай палiтыкi(з лета 1941г.да пач. вясны 1942г.); прычыны аграрнай палiтыкi (з вясны 1942 г. па лета 1943 г.); мэты аграрнай палiтыкi (з вясны 1942 г. па лета 1943 г.); прынцыпы аграрнай палiтыкi(з вясны 1942 г. па лета 1943 г.); вынікi аграрнай палiтыкi; прычыны аграрнай палтыкi(з лета 1943 г. па лета 1944г.); асноўныя прынцыпы аграрнай палiтыкi(з лета 1943 г. па лета 1944 г.); партызанскія зоны; прамысловасць зон; тры крыніцы атрымання прадукцыі; страты ў БССР у вайну; першапачатковыя мэты аднаўлення гаспадаркі БССР; мерапрыемствы па аднаўленню; асаблівасці с/г палітыкі ў заходніх абласцях.

Эвакуацыя насельніцтва і сродкаў вытворчасці з тэрыторыі рэспублікі. Працоўны гераізм беларускага народа ў савецкім тыле

22 чэрвеня 1941 г. – пачатак вайны Германіі і Савецкага Саюза. Ён суправаджаўся масіраванымі налётамі на аэрадромы, вузлы чыгунак, прамысловыя гарады Беларусі. Краіна панесла вялікія людскія і матэрыяльныя страты ўжо ў першыя дні. У выніку паражэнняў Чырвонай Арміі вораг хутка прасоўваўся ў глыбіню краіны. Да ліпеня войскі вермахта выйшлі на лінію Дняпра, амаль усю БССР. У другой палове жніўня была акупіравана астатняя, паўднёва-ўсходняя частка Беларусі.

Яшчэ да поўнай акупацыі БССР прымаліся захады па пераводу эканомікі на ваенныя рэйкі. Галоўныя сярод іх:

1. Мабілізацыя эканомікі, перабудова яе на выпуск ваеннай прадукцыі.

2. Эвакуацыя прамысловасці на ўсход.

3. Эвакуацыя вытворчых фондаў с/г на ўсход.

4. Эвакуацыя матэрыяльных і культурных каштоўнасцяў, насельніцтва.

5. Знішчэнне прамысловых прадпрыемстваў і іншых каштоўнасцяў, якія не паспявалі вывезці.