Насельніцтва

Колькасць насельніцтва на 1931 г. 4,6 млн. чалавек (беларусы 65%, палякі 15%, яўрэі 11%, украінцы 4%, літоўцы 2,5%, рускія 2%), на верасень 1939 г. – каля 5 млн. чалавек.

Асаблівасці развіцця прамысловасці:

- Невялікая ўдзельная вага ў гаспадарцы РП – каля 3%, а колькасць занятых рабочых — 4,9%. У Навагрудскім і Палескім ваяводствах у прамысловасці занята 7 – 8% насельніцтва, у Віленскім - 10,2%. Мэта польскіх ўлад – ператварыць Заходнюю Беларусь у аграрна-сыравінны прыдатак прамысловых раёнаў этнічнай Польшчы.

- У Заходняй Беларусі адсутнічала цяжкая прамысловасць. Металаапрацоўка не атрымала развіцця таму, што сіндыкат польскіх металургічных заводаў выкарыстоўваў тактыку пазбаўлення сыравіны беларускіх прадпрыемстваў, ён меў ільготны чыгуначны тарыф.

- У прамысловасці ЗБ пераважалі дрэваапрацоўчая, харчовая і лёгкая галіны, заснаваныя на перапрацоўцы прадуктаў сельскай гаспадаркі і мясцовай сыравіны.

- На 1926 г. у Віленскім, Навагрудскім і Палескім ваяводствах налічвалася 127 фабрык і заводаў з колькасцю рабочых звыш 20 чалавек, 19 з іх мелі звыш 100 рабочых: шклозавод "Нёман" у Навагрудскім павеце, запалкавая фабрыка "Прагрэс-Вулкан" у Пінску, фабрыка гумавых вырабаў "Ардаль" у Лідзе, тытунёвая фабрыка ў Гродне, фанерныя фабрыкі ў Мікашэвічах і Гарадзішчы і інш. На гэтых 19 прадпрыемствах было занята 7872 рабочых, удвая менш, чым у 1913 г. У вагонарамонтных майстэрнях і паравозных дэпо Гродна, Баранавічы, Ліды, Маладзечна, Брэста, Лунінца, Ваўкавыска працавала таксама некалькі тысяч рабочых.

- Большасць прамысловых прадпрыемстваў былі дробныя (да 20 рабочых). Акрамя таго, на заходнебеларускіх абшарах знаходзіліся сотні дробных цагельных, шкляных, скураных, лесапільных, вінакурных майстэрань.

- Да пачатку другой сусветнай вайны агульны аб'ём прамысловасці не дасягнуў 1913 г. Эканамічнае жыццё адзначалася цыклічным развіццём, залежнасцю ад сусветных крызісаў.

У 1923 — 1924 гг. – перыяд пад'ёму прамысловай вытворчасці.

Прычыны:

- павышэнне попыту на прамысловыя тавары;

- пашырэнне замежнага гандлю.

Вынікі:

- Рост занятасці: у лесапільнай вытворчасці да 89,2% (ад даваеннага), у кардоннапапяровай прамысловасці да 90,6%, у запалкавай да 120%.

- Палітыка фінансавай стабілізацыі (з пачатку 1924 г.). Яе сутнасць: павышенне ўскосных падаткаў на спажыванне спіртных напіткаў у 2 разы, цукру у 10, запалак у 20 разоў; скарачэнне ваенных расходаў; правядзенне грашовай рэформы.

Грашовая рэформа

Крызіс польскай грашовай адзінкі – маркі. На 1919 г. долар каштаваў 119 польскіх марак, на чэрвень 1923 г. – 100 тыс., на кастрычнік 1923 г. – 1,7 млн. марак. Мерапрыемствы: арганізацыя Польскага банка (красавік 1924 г.); увядзенне ў абарачэнне новай валюты — злотага (мей залатое напаўненне); праведзена аперацыя абмену (1 злоты = 1,8 млн. марак). Грашовая рэформа суправаджалася зніжэннем жыццёвага ўзроўню насельніцтва.

Канец 1924 – 1927 г. эканамічны крызіс. Прычыны: рост ваенных расходаў (42% ад дзяржаўных расходаў), рост знешняй запазычанасці, неўраджай 1924 г., мытная вайна Германіі супраць Польшчы 1925 г. (адказ ад імпарту польскага вуглю).

Вынікі:

У Віленскім, Навагрудскім і Палескім ваяводствах у 1925 г. бяздзейнічалі 17% прадпрыемстваў, знізілася заработная плата, узрасла інфляцыя. Згодна з афіцыйнымі данымі, у гарадах Заходняй Беларусі ў 1926 г. налічвалася 21 тыс. беспрацоўных. У 1925—1926 гг. былі закрыты ўсе прыватныя тытунёва-гільзавыя фабрыкі і 32 лікёра-гарэлачныя прадпрыемствы.

Другая палова 1926 г. – прамысловы ўздым.

Прычыны: добры ўраджай, павышэнне цэн на вугаль, рост знешняга гандлю, пад'ёму некаторых галін прамысловасці, вялікія пазыкі ад ЗША і Англіі ў 1927 г. (62 млн. долараў і 2 млн. фунтаў стэрлінгаў).

Вынікі: рост паказчыкаў у прамысловасці да ўзроўню 1913 – 1914 гг. У выніку паступовага эканамічнага ўздыму колькасныя і якасныя паказчыкі дасягнулі ўзроўню 1913 — 1914 гг. Аднак гэта толькі 2% агульнага аб'ёму прамысловай вытворчасці і 1,5% колькасці рабочых у дзяржаве на 1928 г.