Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
IGPB_ekzamen.doc
Скачиваний:
21
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
542.72 Кб
Скачать

23. Основные положения брачно-семейного и наследственного права вкл в XVI веке.

У сямейным праве ў старажытнасці сур'ёзнае значэнне надавалася шлюбу. Для яго сапраўднасці ў дахрысціянскі перыяд дастаткова было згоды бацькоў на шлюб i ўчынення вяселля. Абрад вяселля ўключаў: расплятанне касы нявесты, разуванне жаніха, саджанне на кажух i да т. п. Зразумела, не выключалася частаванне прысутных, выкананне песень i танцаў. Гэта адвяргалася духавенствам, што зафіксавана манахамі ў летапісах. Асабістыя адносіны мужа i жонкі будаваліся на падпарадкаванні жонкі мужу. Ён прызнаваўся галавой сямі, але калі муж iшоў у сям'ю жонкі - у прымы, то ўласнікам гаспадаркі лічылася жонка або яе бацка. Заўважым i тое, што ў старажытным праве жанчыны карысталіся значнымі правамі i павагай. За злачынствы. учыненыя супраць жанчыны, вінаваты нёс пакаранне ў двайным памеры. Сурова караліся злачынствы супраць маральнасці. Напрыклад, па Дагавору 1229 г. пралюбадзейства каралася, як i забойства, у памеры 10 грыўняў (арт. 1, 17). Асноўнай формай сям’і ў язычніцкі перыяд сярод простага народа была парная сям'я, сярод пануючага класа было распаусюджана i мнагажонства. 3 развщцём феадальных адносін, i асабліва з насаджэннем хрысціянства, адбыліся некаторыя змяненні ў сямейным праве. Духавенства дабівалася ўстанаулення царкоўнай формы шлюбу з абавязковым вянчаннем у царкве, устанаўлення права атрымання ў спадчыну - толькі для дзяцей ад бацькоў, якія знаходзіліся ў царкоўным шлюбе. Царква не дазваляла шлюбы хрысціян з інаверцамі, або з нехрышчонымі меснымі жыхарамі. Было забаронена мнагажонства і абазначана дазволеная колькасць заключэння шлюбаў: заключаць шлюб было дазволена не больш двух разоў.У царкоўным Уставе Яраслава пералічаны прычыны для разводу: Хоць Устаў Яраслава пералічвае прычыны для разводу, у адпаведнасці з якімі муж мог развесціся з жонкай, але не мае ўказанняў калі жонка магла зрабіць тое самае.Муж меў права вырашаць унутрысямейныя пытанні, якія датычацца ўзаемаадносін паміж мужам і жонкай, а таксама жонкай і акружаючым яе асяроддзем , акрамя таго ён меў права пакараць жонку за яе ўчынки.Быцькі ў адносінах да сваіх дзяцей мелі вялікія правы і абавязкі. Так у адпаведнасці з Уставам Яраслава яны маглі нават заставіць сваю дачку ўступіць у шлюб супраць яе жадання. Традыцыйнае спадчынае права не забяспечвала дачок (у адрозненні ад сыноў) пасля смерці бацькоў. І таму з XI ст. царква стала караць штрафам за нявыдачу дачок замуж.Препятствием к заключению брака могло послужить кровное родство до 4 степени включительно. При всту­плении в брак жениху выплачивался посаг — приданое. Кроме того, статуты предусматривали вено — собственность мужа, которая оформлялась на имя жены, с целью её имущест­венного обеспечения в случае прекращения брака.Наследование различалось по закону и по завещанию. Очерёдность наследования по закону: сыновья и дочери, внуки наследодателя (сыновья получали равные доли, дочери получали 1/4 имущества);братья и сестры наследодателя; родители наследодателя; остальные родственники согласно степени родства.

Вдова сохраняла за собой вено; вдова, которой не ус­тановлено вено, получала в пользование 1/3 часть иму­щества мужа. Незаконнорождённые дети права на наслед­ство не имели.

Завещание (тестамент) составлялось в письменной форме или дома у завещателя (в присутствии 3 свидетелей-шляхтичей) или в земском или гродском суде, с занесением в актовые книги. Условиями действительности завещания были свобода воли завещателя, его дееспо­собность, отсутствие в тексте исправлений.