Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
kaz_tarih_gos.doc
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
707.07 Кб
Скачать

20) 1905—1907 Жылдардағы революцияның Қазақстанның саяси дамуына әсері.

 Қазақ HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%B5%D0%BB%D1%96"елі өзінің отарлық езгідегі халін түсіне бастауы жөне үлттық зиялы қауымның нақты әрекетке көшуі 1905 жылғы бірінші орыс буржуазиялық-демократиялық революциямен тікелей байланысты.

Ғасырлар бойы қасық қаны қалғанша қорғаған жерінен айырылып, кіріптарлық күйге түскен қазақтың ауыр халі және патшалық Ресейдің қатал отарлық HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%83_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B0%D1%82%D1%8B"саясаты көзі ашық оқыған қазақтың азаматтарына ой салды. Дәл осы түста қазақ зиялылары ӘлиханHYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%BB%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BD_%D0%91%D3%A9%D0%BA%D0%B5%D0%B9%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2" БHYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%BB%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BD_%D0%91%D3%A9%D0%BA%D0%B5%D0%B9%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2"өкейханов, Ахмет Байтұрсынұлы, Мухаметжан Тынышпаев, Халел мен Жаһанша Досмұхамедовтер,Жақып Ақбаевтар саяси күрес сахнасына көтерілді.

Ресейдегі алғашқы революциялық қозғалыс пен отарлық тәуелділіктегі халықтардың, соның ішінде қазақ елінің де өз азаттығы үшін күрес жолына түсуі арасында тікелей байланыстың бар екендігі рас. Сонымен бірге метрополия мен отарлық тәуелділіктегі елдердің азаттық үшін қHYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D0%BE%D0%B7%D2%93%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D1%81&action=edit&redlink=1"озHYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D0%BE%D0%B7%D2%93%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D1%81&action=edit&redlink=1"ғалыстарындағы айырмашылықтың табиғи сипатын да жоққа шығаруға болмайды. Ол айырмашылықтар бүл қоғамдық қозғалыстардың көздеген мақсатынан және оларға атсалысқан әлеуметтік күштердің құрамынан туындайды. Егер орыс азаттық козғалысының негізгі мақсаты Ресейдегі басыбайлылық тәртіп қалдықтарын біржола жойып еркін экономикалық және демократиялық өзгеру жолына алып шығу болса, ұлт зиялылары бастаған ұлт-азаттық қозғалысының басты мұраты ұлттық мемлекеттік дербестікті жаңғырту арқылы басқа елдермен тең кұқықты өркендеуге жол ашу болды. Яғни ұлт-азаттық қозғалысы үшін бірінші кезекте ұлттық еркіндік және теңдік мөселесі тұрды.

21) Геноцид

Грек тілінен genos- тек,тайпа және латын тілінен caedо олтіру деген магынада. Халықарлык кукык бойынша аса ауыр кылмыс. қандай да бір ұлттық этникалық нәсілдік немее діни топтың өкілдерін түгелдей немесе жекелеп қасақана қырып жоюды білдіреді.

22)Түрік қағанаты.

Ұлы қоныс аудару дәуірі (II — V ғасырлар) Қазақстанның, Орта Азия мен ШығысЕуропаның этникалық және саяси картасын едәуір дәрежеде өзгертті. V ғасырда түркі тілдес теле (тирек) тайпалар одағының саны көп топтары Солтүстік Монғолиядан Шығыс Еуропаға дейінгі далалық өңірге қоныстанды, оңтүстігінде олардың көшіп жүретін жерлері Әмударияның жоғарғы ағысына дейін жетті. VI ғасырда Қазақстан жерлері құдіретті держава — билеушілері түрік тайпасының әулеттік Алшын руынан шыққан Түрік қағанатының билігіне түсті. Түрік этносының өзі қағанаттың құрылар алдыңдағы кезенде Ганьсу, Шығыс Түркістан және Алтай аудандарында III ғасырдан VI ғасырға дейін кезең-кезеңмен қалыптасты. Түрік қағанатының жорықтары.546 жылы тирек тайпалары қазіргі Монғолияның оңтүстігі мен орталық бөліктерін мекендеген және бұл жерлерге үстемдік еткен аваларға (Жуань-жуань) қарсы жорық жасайды. Батыс жақтан қаптай енген тиректер армиясының сан жағынан қаншалықты көп болғаны белгісіз, бірақ олардың нәпірі сұсты болған деп топшыланады, өйткені тиректердің құрамына көптеген тайпалар енген, ал олардың қуатты аварларға аз күштермен карсы түра алуы екіталай еді. Түрік қағаны Бумын күтпеген жерден қатты шабуыл жасай отырып, бейберекет жатқан тирек армиясын қапылыста басып, кескілескен шайқастан кейін оны күйрете жеңеді де, тиректердің 50 мыңнан астам әскерін түріктер тұтқынға алады. 

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]