
- •Коммерциялық емес акционерлік қоғам
- •Электржетегі
- •5В071800 – Электр энергетикасы мамандығының барлық оқу түрлерінің студенттеріне арналған дәрістер жинағы
- •Мазмұны
- •5 Дәріс. Электржетектегі ақ -ң электромеханикалық қасиеттері
- •1 Дәріс. Автоматтандырылған электржетек жүйесінің белгілеулері мен құрамы. Электржетек қозғалысының теңдеуі
- •2 Дәріс. Электржетектің типтік статикалық жүктемелері. Статикалық орнықтылық. Тәуелсіз қоздырудың тұрақты токтағы қозғалтқыштың электрмеханикалық және механикалық сипаттамалары
- •3 Дәріс. Тқ ттқ жасанды электрмеханикалық және механикалық сипаттамалар. Тқ ттқ-ң тежелу режімдері
- •4 Дәріс. Тізбектей қоздырудағы ттқ электрмеханикалық қасиеттері
- •5 Дәріс. Электржетектегі ақ -ң электромеханикалық қасиеттері
- •6 Дәріс. Асинхронды қозғалтқыштардың тежелу режімдері
- •6.7 Сурет
- •7 Дәріс. Электржетек координатының реттелуі. Ттқ реттелуі
- •8 Дәріс. «Тиристорлы түрлендіргіш – қозғалтқыш» (тт-қ) сұлбасы бойынша тұрақты ток электржетегі
- •9 Дәріс. Ақ-ты реттелетін электржетектер
- •9.1 Сурет– ақ-ты реттелетін электржетек жүйелерінің нұсқаулары
- •10 Дәріс. Асинхронды қозғалтқыштарды басқару үшін жиілік түрлендіргіштері
- •11 Дәріс. Автоматталған электржетектің тұйықталған жүйелері
- •12 Дәріс. Электржетектегі өтпелі процестер. Жалпы мағлұматтар
- •13 Дәріс. Электр магниттік инерциялылықты есептегендегі эж өтпелі процесстері
- •14 Дәріс. Механизмнің және қозғалтқыштың жүктемелік диаграммалары. Эқ-ты қыздыру және салқындату
- •15 Дәріс. Қыздыру бойынша қозғалтқыштарды тексеру. Эквивалентті өлшемдер амалы
- •Қолданылған әдебиеттер
3 Дәріс. Тқ ттқ жасанды электрмеханикалық және механикалық сипаттамалар. Тқ ттқ-ң тежелу режімдері
Мақсаты: ЭЖ-ң әртүрлі параметрлерінің жұмыс режімі және механикалық сипаттамаларға әсерлерін оқу.
Rдоб ≠ 0 кезінде жасанды реостатты электрмеханикалық сипаттамалар аламыз. (2.4, 2.5)-да RЯΣ үлкеюі, ω0=UН/kФН (3.1 суретті қара) бос жүрістің өзгермейтін жылдамдығында қысқа тұйықталу тогының (IК=UН/RЯΣ) өлшемінің азаюына әкеледі. Өзгермейтін магниттік ағын кезінде Ф=ФН, механикалық сипаттамалар электрмеханикалық сипаттамаларға ұқсас болады.
Машинаның
магниттік ағынының азаюына қарай ғана
өзгертуге болады. Сонымен қатар бос
жүріс жылдамдығы ω0=UН/kФН
қысқа тұйықталу тогының IК=UН/RЯΣ
өзгермейтін мәнінде өседі (3.2 суретті
қара) Ф-var кезіндегі электрмеханикалық
сипат- тама). Ф-var кезінде қысқа
тұйықталу моменті МК=kФIК
төмендейді. 3.3 суретте механикалық
сипаттама көрсетілген.
Машинаның зәкіріне берілетін кернеуді номинал мәнінен азаюына қарай ғана өзгертуге болады. Сонымен қатар, бос жүріс жылдамдығы ω0=UН/kФН да кернеу пропорционал азаяды және қысқа тұйықталу тогының IК = UН/RЯΣ мәні де (3.4 суретті қара) U-var кезіндегі электрмеханикалық сипаттама. Ф–const кезіндегі машина моменті зәкір тогына пропорционал және механикалық сипаттамасы ұқсас болады.
|
|
|
|
Электржетектің қарастырылған жұмыс режіміне сәйкес ДПТ НВ-ң келесі тежелу амалдарын бөліп қарауға болады.
a) Рекуперативті тежелу (торға энергия берілумен)
Электрлік машинаның электрмагниттік моментінің іс-әрекетінің бағыты ТТҚ зәкірі тогының бағытымен және магниттік ағынымен анықталады. (Дәріс 1) сәйкес зәкір тогы
және оның белгісі зәкір ЭҚК және кернеуді қоректейтін қатынастан тәуелді.
кезінде
момент дұрыс және машина қозғалтқыш
режімінде жұмыс істейді.
кезінде-бос
жүріс, және
кезінде
машина генератор режімінде жұмыс істейді
(қуат рекуперациясының режімі торға
беріледі). Рекуперативтік тежелу болу
үшін біліктің айналу жиілігі қозғалтқыштың
қоректену параметрлерінен және берілген
қосу сұлбасы кезіндегі бос жүріс
жылдамдығынан үлкен болуы қажет. 3.5
суретте рекуперативті тежелу режімінде
жұмыс істейтін жүк көтергіш механизмнің
ДПТ НВ механикалық сипаттамалары
келтірілген.
б) Электрдинамикалық тежелу
3.6 суретте электродинамикалық тежелудің ТҚ ТТҚ сұлбасы көрсетілген. Қозғалтқыш зәкірі тордан өшірілген және қосымша тежелу кедергісіне RТ тұйықталған, қозу орамы қорек көзіне қосылған. Сонымен қатар, зәкір тогы белгісін керісінше өзгертеді.
.
|
|
|
|
Зәкір тогы қозу ағынымен байланысып, қозғалтқыш зәкірінің айналу жылдамдығына қарсы бағытталған момент тудырады. Электрмеханикалық және механикалық сипаттамалар теңдеуі мына түрде:
;
.
Механикалық сипаттама динамикалық тежелу режімінде координат басы арқылы өтеді (3.7 суретті қара). Жылдамдық төменде -ген сайын тежелу моменті азаяды және төмендеген жылдамдық кезінде, оның өлшемін көтеру қажетті жағдайда да қозғалтқыштың зәкірлі шынжырының кедергісін сатылап азайта отыра, оның жылдамдығының азаюымен екі немесе үш сатылы тежелуге келеді.
c) Керіқосылатын тежелу
Керіқосылу режімінде момент белгісінің сақталуы кезінде қозғалтқыш жылдамдығының белгісі немесе жылдамдық белгісінің сақталуы кезінде қозғалтқыш моментінің белгісі өзгереді. Бірінші жағдай, берілген сипаттамада қысқа тұйықталған моментті өсіретін статикалық жүктеме активті моментінің әсері кезінде орын алады. ( 3.7, 3.8 суреттерді қара).
Қозғалтқыш ЭҚК-нің жылдамдығының белгісінің өзгеру нәтижесінде қосымша кернеумен сәйкес келеді және зәкір тоғы былай анықталады
.
Бұл режім қөтергіш құрылғыларда аз жылдамдықта жүк түсіру үшін қолданылады («күштік төмендеу»). Керіқосылу режімі көбіне зәкірге жақындатылған кернеудің полярлы үзіліс жолымен (3.9, 3.10 суреттерді қара) қозғалтқыш айналу бағытының өзгеруіне немесе тоқтатылуында қолданылады.
Сонымен қатар зәкір тогы бағытын керісінше өзгертеді, кері жағдайда жылдамдық жағындағы қозғалтқыштың тоқтауына бағытталған қозғалтқыш моментінің белгісі де өзгереді.
.