7 Ақпараттық қауіпсіздігін қамтаммасыз ету жұмыстары

 

Объектінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтаммасыз етуге арналған жұмыстар бірнеше кезеңге бөлінеді: даярлық кезеңі, ақпараттық қорларды түгендеу, қатерді талдау, қорғаныш жоспарын жүзеге асыру. Осы аталған кезеңдер аяқталған соң эксплуатациялау кезеңі басталады.

Даярлық кезең. Бұл кезең барлық келесі шаралардың ұйымдастырушылық негізін құру, түпқазық құжаттарды әзірлеу және бекіту, сондай-ақ, үрдіске қатысушылардың өзара қарым - қатынастарын анықтау үшін қажет. Даярлық кезеңде ақпарат қорғау жүйесінің ақпараттың міндеттері анықталады.

Ақпараттық қорларды түгендеу. Бұл кезеңде, әдетте, объект, ақпараттық ағындар автоматтандырылған жүйелердің құрылымы серверлер, хабар тасышулар, деректер өңдеу және сақтау тәсілдері жайында мәлімет жиналады. Түгендеу анықталған соң олардың осалдылығына талдау жасалынады.

Қатерді талдау. Келесі шаралардың нәтижелерді ақпараттық қорлардың қорғанылу күй - жағдайның қаншалықты толық және дұрыс талдануына тәуелді болады. Қатерді талдау мыналардан тұрады: талданатын объектілерді және оларды қарастырудың нақтылану дәрежесін таңдау; қатерді бағалау әдіснамасын таңдау; қауіптерді және олардың салдарын талдау; қатерлерді бағалау; қорғаныш шараларын талдау; таңдап алынған шараларды жүзеге асыру және тексеру; қалдық қатерді бағалау.

Қауіп бар жерде қатер пайда болады. Қауіптерді талдау кезеңі қатерді талдаудың орталық элементі болып табылады. Қауіптердің алдын алу үшін қорғаныш шаралары мен қүралдары қажет. Қауіптерді талдау, біріншіден, мүмкін болатын қауіптерді анықтаудан (оларды идентификациялаудан) және, екіншіден, келтірілетін болашақ зиянды болжау - бағалаудан тұрады.

Бұл кезеңнің орындалу нәтижесінде объектідегі қауіп - қатерлер тізбесі және олардың қауіптік дәрежесі бойынша жіктемесі құрастырылады. Бұлар бәрі ақпарат қорғау жүйесіне қойылатын талаптарды айқындауға, қорғаныштың ең әсерлі шаралары мен құралдарын таңдап алуға, сондай - ақ, оларды жүзеге асыруға қажетті шығындарды анықтауға мүмкіндік береді.

Қорғаныш жоспарын құрастыру. Бұл кезеңде осының алдында жүргізілген талдаудың нәтижесінде анықталған қатердерді бейтараптау үшін қорғаныштың тиісті ұйымдастырушылық және техникалық шаралары таңдап алынады.

Қорғаныш жоспарын құру ақпарат қорғау жүйе,сінің функционалдық сұлбасын әзірлеуден басталады. Ол үшін қорғаныш жүйесінің атқаратын міндеттері анықталады және нақты объектінің ерекшеліктерін ескере отырып жүйеге қойылатын талаптар талқыланады.

Қорғаныш жоспарын жүзеге асыру. Бұл кезеңде қорғаныш жоспарында келтірілген шаралармен қоса жабдықтаушылармен келісім - шарттар жасасу жабдықтарды орнату және баптау, қажетті құжаттарды әзірлеу және т.б. осы сияқты шаралар іске асырылады.

 

Сөздік

өсіру – увеличение

қосалқы – вспомогательный

кеңістік – пространство

қабілет – способность

сақтау – хранить, сохранять

сезім мүшелері – органы осязания

тасымалдау – транспортировка, передача

сақтағыш – носитель

белгілеу – обозначить

міндет – задача, обязательство, функция

ми – мозг

 

Мәтін бойынша тапсырмалар

7.1 Сөз тіркестерін аударыңыздар.

 

По содержанию и по месту использования; к основному относится  сбор и преобразование информации; способность чувствовать состояние объектов; приборы, собирающие информацию; в разное время и разном пространсве; обозначение место хранения; классифицировать по видам.

 

7.2 Мәтіннен Не неден тұрады/құралады үлгісіндегі құрамды білдіретін конструкцияларды теріп жазыңыз, өзіңіз мәтіннен бөлек 2-3 мысал келтіріңіз.

Мәтіннен Негізгісіне жататындар немесе мыналар жатады типті санамалау конструкцияларына мысалдар табыңыз, өзіңіз мәтіннен бөлек 2-3 мысал келтіріңіз.

 

7.3 Етістікті тіркестермен қалау рай тұлғалы сөйлемдер құраңыз.

 

Үлгі: кітап оқы – Демалыс күндері менің қызық кітап оқығым келеді.

Жақсы аяқта-; білім ал-;  жұмыс істе-;  шетелге бар-; мәжіліске қатыс-; сенім білдір-; жобалауға пайдалан-; реферат жаз-; орынды жұмса-;  тауда демал-.

 

7.4 Кеңістік, уақыт, көрсеткіш, қоршаған орта, жинау, сақтау тасымалдау, қайталау, сезу, дыбыс   сөздерімен кез келген тақырыпқа сөйлемдер құраңыз.

 

7.5 Сөздікті пайдаланып, қазақ тіліне аударыңыз.

 

Последние годы характеризуются широким применением информационных систем во многих областях человеческой деятельности. В частности, в производственных предприятиях и организациях, энергетических и коммуникационных комплексах, государственных  органах управления и во многих других сбор информации, ее обработка, поиск и другие виды деятельности являются оновными разделами в системах управления.  Перед тем, как дать определение информационной системы, и определить ее роль в развитии общества  необходимо привести общее  понятие о системах.

 

Аралық бақылауға  арналған тест сұрақтары:

 

І – нұсқа

1) « Информационный взрыв» тіркесін аударыңыз.

А) ақпараттың көлемі             

В) ақпараттық жарылыс         

С) ақпаратты тарату                      

Д) ақпараттың мазмұны

 

2) Сөйлемді аяқтаңыз.

Өзімізді қоршаған айналаны сезу түрі мен сол ақпаратты өзіміздің санамызда сақтау белгілерін информация ...

А) деп атаймыз             

В) болып отыр         

С) талап етіп отыр                     

Д) болуы мүмкін

 

3) Барыс септігінде  тұрған  тіркесті табыңыз.  

А) университетке түсті                                

В) университетті бітірді                                    

С)  университеттен келді                      

Д)  университетте оқиды

 

4) Керекті сөзді қойыңыз.

Қазіргі кезең информациялық технологиялар  ............... деп аталады.

А) кезеңі            

В) жүйесі           

С) пайда болуы              

Д)   тарату

 

5) Қайда? сұрағына жауап беретін сөзді көрсетіңіз.

А)  информация жүйесінде

В)  информация көмегімен

С)  информацияның орны

Д)  информациялық жүйелермен

 

6) Техникалық терминдерді көрсетіңіз:

А) көп арналы жүйе, радиобайланыс                                 

В) Қазақстан, аймақ  

С)  кәсіпорын, мекеме

Д) көші-қон, үкімет                                                               

 

7) Аудармасын көрсетіңіз: тізбектей қосылған.

А) последовательное соединение 

В) технические устройства 

С) набор средств                             

Д) источник информации

 

8) « Многоканальная система» тіркесін аударыңыз.

А) көп арналы жүйе                         

В) байланыс арнасы      

С) хабар көзі              

Д) көп хабар көзі

 

9) Тиісті сөзді таңдаңыз.

Мұнда 3000-нан астам студент энергетика және телекоммуникацияның 23 мамандығы бойынша ...  

А) білім алуда                                            

В) еңбек етеді                                   

С) жұмыс істейді                                            

Д) тыңдайды

 

10) «Жүзеге асыру » сөзінің синонимін табыңыз.

А)  іске асыру                        

В)  сақтау               

С)  пайдалану

Д)  көмектесу

 

11) “Основа информационного взрыва” тіркесінің дұрыс аудармасын табыңыз.

А) информациялық жарылыстың негізі

В) информациялық жарылыс түрі  

С) информациялық жарылыс тасқыны

Д) информациялық жарылыстың маңызы

 

12) Мына тіркестерге қандай сұрақ қоюға болады ?

Ақпараттық кеңістікте, жоғары оқу орнында, ақпараттық жүйелер мамандығында

А) қайда?                        

В) қай?                        

С) қайдан?                 

Д) қандай?

 

13) “Передача информации” тіркесінің аудармасын табыңыз.

А) информацияны тарату                              

В) информацияны өңдеу

С) информацияны түрлендіру                    

Д) информацияны сұрыптау

 

14) “Увеличение объема информации” тіркесінің дұрыс аудармасын табыңыз.

А) информацияның көлемінің көбеюі

В) информацияның көлемінің өсуі

С) информацияның көлемінің түрленуі

Д) информацияның көлемінің сұрыпталуы

 

15) Көп нүктенің орнына есімшенің тиісті жұрнағын қойыңыз.

Қолданыл ... орнына қарай информация басқару, жобалау және реттеу жұмыстарында пайдаланыл ... болып бөлінеді.

А) – атын                           

В) – етін                        

С) – йтын                         

Д) – ған

 

16) “Поиск  информации”  тіркесін аударыңыз.

А) информацияны сақтап қою                               

В) информацияны реттеу

С) информацияны іздеу                    

Д) информацияны сұрыптау

 

ІІ – нұсқа

1) Тиісті қосымшаны қойыңыз.

Алматы энергетика және байланыс университеті Орта Азиядағы энергетика және телекоммуникация бойынша мамандандырыл.... жоғары оқу орны.

А) -ған

В) - атын

С) -да

Д) -кен                                                                                     

 

2) Көп нүктенің орнына тиісті жалғауды қойыңыз.

 Қолданылатын орнына қарай информация басқару, жобалау және реттеу жұмыстары... пайдаланылады.

А)–нда                         

В) -мен                             

С) –да                         

Д) –ға

 

3) “Хранение информации”  тіркесін аударыңыз.

А)  информацияны сақтап қою                               

В) информацияны реттеу

С) информация мазмұны                      

Д) информацияны сұрыптау

 

4) Жатыс септігі жалғанған тіркесті табыңыз.

A) басқару саласында                                     

B) кездесетін информация

C) жарылыстың негізі                                       

D) қабілеттілігіне негізделген 

 

5) «Резкий рост потока информации» тіркесінің аудармасын табыңыз.

А)  информация тасқынының күрт өсуі

В)   информация көлемінің артуы

С) информацияның өсу жолдары        

Д) информация тасқынының пайда болуы

 

6) “Пайдалану ” сөзінің синонимін белгілеңіз.

А) қолдану    

В) қамтамасыз ету        

С) жүзеге асыру              

Д) басқару

 

7) Тәуелді тіркесті табыңыз.

А) ақпарат көзі                 

В) жүзеге асырады

С) ақпаратты іздеу

Д) басқару

 

8) Тиісті жұрнақты қойыңыз.

Шаруашылықты басқаруда информацияның ал ... орны ерекше.

А) –атын                

В) – етін                 

С) -йтын                       

Д) – ған

 

9) Информациялық процесстер қалай классификацияланады?

А) мазмұны мен қолданылатын орнына қарай                     

В) түріне қарай

С) сұрыптау бойынша           

Д) тасымалдауға байланысты

 

10) Изафет тіркестерді көрсетіңіз:

А) басқару саласы, информация көлемі

В) мамандық бойынша, дайындайды

С) институтта оқиды, мамандар дайындайды

Д) Алматы қаласында, сырттай оқу

 

11) Өзімізді қоршаған ортаны сезу және оларды санамызда сақтау белгілерін .........  деп атаймыз.

 

А) информация        

В) техника         

С) электроника            

Д) сала

 

12) «Современная информационная система» тіркесін аударыңыз

А) қазіргі жүйе       

В) заманауи ақпараттық жүйе         

С) ақпаратты өңдеу           

Д) ақпараттың көлемі

 

13) «Информатизация»  сөзінің баламасын табыңыз

А) ақпараттандыру       

В) заманауи ақпараттық жүйе         

С) ақпаратты өңдеу 

Д) ақпарат саласында 

 

14) Тәуелді тіркесті көрсетіңіз.

А) ақпарат көзі                               

В)  институтта оқиды                                  

С) сабақ оқу                                          

Д)  сегіз  аймақ

 

15) « Получить информацию» тіркесін аударыңыз.

А) ақпарат көзі                               

В)  ақпарат алу                                  

С) жаңа ақпарат

Д)  ақпараттың көлемі

 

16) « Переподготовка специалистов» тіркесін аударыңыз.

А) менің мамандығым                               

В)  білімді мамандар                                  

С) мамандарды қайта даярлау                                         

Д)  жұмыс істейді