4 Ақпаратты сақтау және жад түрлері

 

Ақпарат сақталынып,  қажет кезде оны ешбір қиындықсыз пайдалана алатындай болуы   керек. Ол  міндеттерді орындайтын  компьютердің арнайы ақпаратты еске сақтайтын құрылғысы  - жады болады.

Жад дегеніміз деректерді қабылдап, болашақта қажетке жаратуға мүмкіндік беретін компьютердің құрылғысы.

Ақпарат өңдеуші компьютерлік жүйелерде келесі негізгі жад түрлері қолданылады:

-         регистрлік жад;

-         негізгі жад;

-         кэш-жад (сache);

-         сыртқы жадылар.

Бұлардан бөлек жадылардың болуы мүмкін, мысалы,  бейнежад.

Регистрлік жад процессордың құрамында орналасқан, оның көлемі үлкен болмайды; ондағы информация есептеулерде немесе енгізу-шығару амалдарында тікелей қолданылады.

Негізгі жад өңдеу үрдісіне немесе деректер алмасуда тікелей қолданылатын информацияны оперативті (жедел) түрде сақтауға арналған. Ол интегралдық схема күйінде құрастырылып, екі түрге бөлінеді:

- тұрақты еске сақтау құрылғысы (ROM – Read Only Memory – оқуға ғана арналған жад) өзгермейтін (тұрақты) программалар мен анықтама информацияны сақтау үшін қолданылады;

- оперативті  (жедел) еске сақтау құрылғысы (RAM – Random Access Memory – еркін қол жететін жад) ағымдағы мерзімде орындалатын информациялық – есептеу үрдісіне қатысатын программалар мен деректерді сақтауға арналған.

Жадының сапасын анықтайтын қасиеттері мен көрсеткіштері бар. Олардың негізгілері мыналар:

-         ақпараттың  сыйымдылығы  - сақталынатын ақпараттың көлемінің максимумы (байтпен есептеледі);

-         қол жеткізу уақыты – процессор адрестік шинаға қажетті ұяшықтың адресін берген уақыттан бастап, онымен байланыс орнатылғанға дейінгі мерзім;

-         жазу уақыты – деректер шинасындағы ақпаратты оған байланысқан ұяшыққа жазуға жұмсалынатын уақыт;

-         құрылымы – жадыдағы ұяшықтардың саны мен әрбір ұяшықтың разрядын көрсетеді.

Бұлардан бөлек басқа да жады көрсеткіштері қолданылады, мысалы, бір бит құны, пайдаланатын электр қуаты, статикалық немесе динамикалық типке жатуы және т.б.

Кэш-жад ағымдағы ақпарат алмасу амалдарында қолданылатын ақпараттың көшірмесін сақтауға арналған. Ол өте жылдам орындалатын, көлемі  кішігірім жад. Ол көбінесе жылдамдықтары әртүрлі микропроцессор мен оперативтік жад арасында ақпарат алмасу үшін қолданылады.

Сыртқы жадылар үлкен көлемді ақпаратты ұзақ мерзімге сақтауға арналған; оларға келесі жадыларды жатқызуға болады:

- қатты магниттік дискілер (винчестер);

- майысқақ магниттік дискілер (дискеталар);

- оптикалық дискілер;

- магнитоптикалық информация тасымалдаушылары;

- ленталар (стримерлер).

 

4.1 Мәтінді мұқият оқып шығыңыз.

 

         4.2 Мәтінге сөздік жасаңыз

 

4.3 Мәтін бойынша тапсырмалар:

 

4.4. Сөздіктің көмегімен берілген сөз тіркестерін аударыңыз.

 

Ақпартты еске сақтайтын құрылғы, ақпаратты жедел түрде сақтау, ақпарат алмасу,  сыртқы жадылар, ұзақ мерзімге сақтау, жадының сапасы,  сақталынатын ақпараттың көлемі, ақпараттың сыйымдылығы, жады көрсеткіштері,  қолданылатын ақпарат.

 

4.5 Мәтінді толық аударыңыз.

 

4.6 Мәтіннің мазмұнын ашатын бірнеше сұрақтар қойып, оған мәтін бойынша жауап беріңіз.

 

         4.7 Сөздікті пайдаланып. Қазақ тіліне аударыңыз.

 

Для нормальной и эффективной работы любого предприятия или  любой организации  необходима информационная система.  Информационные системы бывают разные в зависисмости от  области применения.  Они отличаются от стандартных прикладных программ и систем, предназначенных для выполнения математических расчетов. Информационная система  предназначена для сбора, обработки и хранения информации с целью достижения определенной цели.  При создании информационной системы  необходимо учесть следующий фактор: пользователи информационной системы, как правило, не владеют в достаточной мере навыками работы с вычислительной техникой, и использовать информационную технологию.