2.2 Іскерлік репутацияны қалыптастыру тәсілдері

Қабылдаудың ең үлкен таңдауы екінші категорияда, өйткені осы объектіге арналған имиджмейнинг акцияларының ұйымдастырушылары өздерінің нақты мақсаттарын жасыруға және үлкен өнертапқыштық көрсетулеріне тура келеді. Ең көп таралған тәсілдері:

1. Клиенттін қосылуы:

• істі жүзеге асыруға бара жатқан адамдарға;

• өзі бұрын жасаған іске.

Адамның өзіне беделді тұлға мен топтың эмоционалды күй-жайын ойланбай ұғып алатын кездегі әсері «психологиялық оқталуға негізделген».

Тәжірибеде әсер, пайдалы салт-дәстүрлерді, әдет-ғұрыптарды, мейрамдарды және т.б. енгізу мен ұстану ретінде, клиенттің басқа клиенттердің батыл түрде істеп жатқан істеріне қосылуы ретінде пайдаланылады.

2. Енгізілген іс-әрекет.

а) клиентке істі атқару ұсынылады: 1, оған таныс, оның қалауымен, іс-әрекетпен байланысты. 2, тапсырыс берушілерге қажетті. (Осылайша, дүкендер өздеріне жақсы таныс клиенттерге бағаны бірден түсіреді. Сондағы мақсаты, тартылған клиент жол-жөнекей сол дүкеннен басқа да тауарларды сатып алады, сөйтіп іс атқарады.

ә) клиентке тауарлар және/немесе қызметтердің кең ауқымын таңдауды ұсынатын жағдайға жұмсақ түрде түсіреді (сонымен қатар, таңдаудан бас тартуға болатыны жайлы әңгіме қозғалмайды)

б) клиенттерді жаңадан «қолдау» және «қарсы болу» дәлелдерін келтіре отырып, проблемаларды талқылайтын жағдайға әкеп қояды, осылайша объектіні өздеріне және тұрғындарға үйреншікті етеді.

в) «Герострат әсері» : белгісіз іске «тиым салған секілді» енгізіледі. Ал шын мәнінде, тиым салудың өзін түсіну үшін клиент алдымен, «тиым салынатын іс әрекетті» көз алдына елестету керек.

Мысалы. 1993 жылғы телерепортаж: қыстың түндерінде адамдар таңертең «Гермес» акциясын алу үшін көшелерде от жағады – ресейліктермен бірден қабылданда, өйткені бұл жақсы акциялар...

Мысалы. Бір іскер саудагер дүкенінің кіре берістегі жеріне мынадай хабарлама іліп қойыпты: «Өтініш, кіген кезде төбеге қарамаңыздар». Төбеге ілініп қойған жарнамасы үлкен жетістіктерге ие болыпты.

3. Қабылдау арнасының ауысуы.

Егер таңдалған арна бойынша клиентке ықпал ету аз болса, онда мыналарға жүгіну керек:

• тәсілді ауыстыруға;

• қабылдау арнасын ауыстыруға (сонымен қатар мыналарды ескерген жөн: адам орташа есеппен, оқығанының 10%-н,естігенінің 20%-н, көргенінің 30%-н, естіп және көргенінің 50%-н, өзі айтқанының 70%-н, өзі жасағанының 90%-н есіне сақтайды;

• ықпал жасаудың орны мен уақытын ауыстыруға;

• әр түрлі арналар арқылы паралельді түрде ықпал етуге.

4. «Таңғажайып» және сол туралы келесі әңгімелер.

«Таңғажайыпты» құру тәсілдері:

а) қалыптан тыс үлкен объектілер және рекордты жетістіктер;

ә) Клиентті дағдарысқа әкеп қою...одан шығатын келесі таңғажайып арқылы;

б) тиым салулар мен тәртіп ережелерін (нақты немесе жалған) жеңу немесе бұзу.

5. Экспериментті невроздың моделі.

- арналар немесе қабылдау арналары бойынша әдейі келісілген ықпал ету.

- Клиенттің таптаурыны мен нақтылығының клісілуі.

- Әдейі жасалған қате, парадокс.

6. Ишара.

Адамның әлі жасап бітірмеген істері жасалып қойған істерінен жақсы есте сақталады. Өз ынтасымен жасалынатын істі бітіру мүмкіндігі болмаса, ол басқасымен ауыстырылады. Осы әсерлердің негізінде келесі композициялар қолданылады:

а) Клиентпен ойластырылған өз сөздерінде, «мәңгі таптаурындарды» қолдану есебіндегі бейнелерде қабылданған ишара.

ә) Клиент жорамалдаған алдын-ала жасалған тенденция есебіндегі керекті мазмұны.

б) Клиент мазмұнға «аударманың» есебінде «ұмтылуы» керек, әдейі түрде қиындатылған немесе бұрмаланған қалыптан өз меншігіндегі бейнелер арқылы.

Табыстылықтың құпиясы газет беттеріндегі, радио мен теледидардағы жарнамалардың көрініс табуында емес, тіпті егер бұл, мысалы автомобиль мен компьютерлердің алдын – ала таңдалған науқаны немесе сату акциясы болса да. Жетістікке жету кілті – қоғамдық байланыстарды дамыту концепциясында жатыр.

Сонымен, тәсілдер өте көп, және имиджмейкерге түрлі тек берілген объектіге адал қызмет ететін формуланы ойлап құрастыру керек. Сонымен бірге, мүмкін болатын комбинациясының толық тізімін ұсынуға болмайды. PR-ды құрушы адам психологиясының барлық заңдылықтарын, оның негізінде іскер репутацияның стратегиясын қалыптастыру үшін білу қажет.

Қарым-қатынаста, трансактілік сраптаманың айтуы бойынша, адам үш позицияның біреуінен орын алады – «ата-ананың», «ересек адамның», немесе «кішкентай баланың». «Ата-ана» әрқашанда әділеттілікке шақырады, және ненің қалай болу керек екенін біледі; «ересек адам» жағдайды саналы түрде сараптап, барабар ықпал етуге тырысады; ал «кішкентай бала» өзінің балалық тұрғысынан қарайды және өзі туралы, әңгімелесуші немесе жағдай туралы барлығын сол сәтте не ойлайтыны туралы айтады.

Бірақ трансатілік сараптама нақты адамның барлық ерекшеліктерін, біртексіз аудиторияны айтпағанда, есептемейді. Реципенттің рөлі алдын-ала анықталмағандықтан, PR объектісінің рөлін таңдауда қателік кетуі мүмкін.

Психологиялық теориялар мен әдістемелердің үлкен көлемінде маманданбаған адамға түсіну өте қиын. Пайдалысын тиімсізден бөлу қажет, психологтың міндеті дұрыс таңдау жасау.

Адам өз қызметінің ең басындағысы мен соңындағысын есте өте жақсы сақтайды. Әдетте, адамның PR объектінің басында алынған ақпараты жақсы есіне сақталып, барлық кейінгі ақпараттарды түзейді. Адамның жылдам жадының сыйымдылығы 7 плюс, 2 минус Миллердің эффектісі деп аталатын жай объектілер (әріптер, сандар сияқты). Ал күрделі объектілерге (бейне, салыстырулар, түйсіктеклер сияқты) – барлығы 4 плюс, 2 минус (Эльштейн эффектісі деп аталады)

Адам тек тез естімейді, сонымен қатар тез көреді. Бірақ, дыбыстық қабылдаулар арқылы қабылданған ақпарат есте ұзағырақ сақталады.

Жалпы, Public Relation мағынасы нарық субъектісі үшін үлкен. Жақсылап ойластырылған және керемет орындалған PR акциялары арқылы табысты орналастыру, содан кейін объектінің дамуы, одан барып қоғамның оның көз алдынан ғайып болуы.

Компанияның бейнесін шеберлікпен жоспарлау – компанияға өз бәсекелестерін «артта қалдыруға» көмектесетін аса маңызды қадам. Бейнені қалыптастыру мыналардан тұрады:

1. Шебер жоспарлаудың құрылыстық блоктары.

Бейненің шебер-жоспары негізгі 4 бөліктен құралады:

іретасты, сырт бейнесін, ішкі бейнесін және сезілмейтін бейнесін қалыптастыру. Бұл бөліктердің әрқайсысы төмендегі 3 басты міндетке қол жеткізуге арналған:

1. Біліктіліктің жоғары деңгейіне қол жеткізу және сатып алушымен тиімді жұмыс істеу.

2. Табысты компания бейнесін ұстау, ол сатып алушыны сізге сендіртеді.

3. Сатып алушы мен қоғаммен эмоциялық байланысты орнату.

Шебер-жоспар тиімді ішкі және сыртқы бейнені қалыптастырудың берік іргетасын құруға көмектеседі. Компанияның сыртқы бейнесі – бұл соны қоғам, бұқаралық ақпарат құралдары мен инвесторлар қандай түрде қабылдайтындығы. Ал ішкі бейнесі – компанияға оның қызметкерлері мен басшыларының көзқарасы. Ішкі бейне сонымен қатар компанияны қоғамның қабылдауына әсерін тигізеді. Бейне-бағдарламаларды әзірлеу кезінде компанияның қызметкерлерімен қатысты болатын іскерлік бейненің ішкі аспектілері көбінесе назардан тыс қалып жатады. Дәстүрлі бағдарламалар бейненің тек қана сыртқы және көзбен көретін аспектілерінде ғана шоғырланған. Бейненің сезілмейтін аспектілері – қызметкерлердің жұмысқа деген көзқарасы және оның эмоциялық күйі – компанияның репутациясына бейненің сезілетін, көзге көрінетін элементтері тәрізді әсер етеді. Дәл осы фирма қызметкерлері оны сатып алушыға таныстырады, компанияның клиенттермен аса маңызды эмоциялық байланысын қалыптастырады.

Жағымды бейнеге ие көптеген компаниялар өзіне бөленіп отырған тартымдылық атмосферасы және өзіне анықтама беру қиын оны қалыптастыру процесінің өзінің құпиялылық таңбаға ие болуы міндетті нәрсе емес. Тиімді, жан-жақты бейнені қалыптастыру жөніндегі кез келген түрдегі жоспардың басты сәттері болады.

1. Іргетасты қалау.

2. Сыртқы бейне

• Өнімнің сапасы

• Сезілетін бейне – 5 сезім

• Жарнама

• Қоғамдық іс-әрекет

• Бұқаралық ақпарат құралдарымен байланыстар

• Инвесторлармен байланыстар

• Қызметкердің жұмысқа деген көзқарасы және оның сыртқы кескіні

3. Ішкі бейне

• Қаржылық жоспарлау

• Компанияның мамандық саясаты

• Қызметкерлерді бағыттау және оларға тренингілер өткізу

• Қызметкерлерді ынталандыру бағдарламасы

4. Сезілмейтін бейне

• Сатып алушылық «Мен»

• Сатып алушының өзіндік бейнесі

Жоспардың кейбір элементтері көзге көрінерлік болып келеді – мысалы, компанияның немесе тауардың сезілетін бейнесі, атауы, ұраны мен белгісі. Алайда өздері көбінесе назардан тыс қалып жататын басқа факторлар да маңызды болып келеді. Мысалы, компанияның философиясын әзірлеу. Философия және содан туындайтын ұран бейнені қалыптастыру жоспарын құрудың негізі болып табылады.

Өздері көбінеки елеусіз қалып жататын бейне жөніндегі жоспардың тағы бір маңызды бөліктеріне ішкі бейне элементтері және, ең алдымен, қызметкерлердің мінез-құлқы мен оның жұмысқа көзқарасы жатады. Жоспардың бұл бөлігін орындау қызметкерлердің моральдік көңіл-күйін көтеруді ескеруі тиіс. Компанияның ішкі бейнесін қалыптастыруда ұсақ-түйектер жоқ, қызметкерлердің мәнсаптық өсу мүмкіншіліктері мен оларды ынталандыру бағдарламаларымен аяқтаумен барлығы маңызды болып табылады.

Келесі мәселеге өтпек бұрын мен бейнені құрудың көзделіп отырған жоспарын бұдан арғы уақытта түсінуді жеңілдететін кейбір терминдерді түсіндіре кеткім келеді.

Сезілетін бейне өзін сатып алушы көре алатын, иіскей алатын, ести алатын, ұстай алатын және сынап көре алатын нәрсе. (Алғашқы әсер)

Сезілмейтін бейне. Сатып алушының сезілетін нәрсеге, қызмет көрсетуге және компания қызметкерлерінің оған деген көзқарасына жауаптық әрекеті. (Сатып алушының сезімдері).

Ішкі бейне. Компанияның ішіндегі атмосфера, қызметкерлердің компанияның басшылары мен саясатына деген жағымды және жағымсыз көзқарасы. (Қызметкердің өз фирмасына берілуі)

Сыртқы бейне. Алғашқы үш фактордың әсер етуі және оған қосылған компания турады қоғамдық пікір, соңғысы жарнамалық кампаниямен, өнімнің сапасымен, бұқаралық ақпарат құралдарымен байланыс жасаумен және қоғамдық жұмыспен қалыптастырылады (Компанияның қоғаммен қабылдануы).

Жағымды бейнені қалыптастыру – жай ғана жақсы жарнамалау кампаниясына қарағанда одан анағұрлым үлкен нәрсе, бұл - өзінің бөліктері өзара байланысқан және өзара тәуелді болып келетін күрделі және көп тараптық жоспар. Жоспар оның барлық бөліктері бірге жұмыс істеген кезде ғана тиімді болады. Осылайша, Шебер-жоспар компанияда қалыптасқан жағдайға баға беруге көмектеседі.

2. Іргетас

Іргетас компанияның жағымды бейнесінің құрылуын, дамуы мен сақталуын қамтамасыз етеді. Бейненің іргетасы мен репутацияны құру үшін 5 қадам жасау қажет.

Алғашқы қадамға өзіңіздің іскерлік ұстанымдарыңызды мұқият тексеру жатуы тиіс, сол ұстанымдарға негізделумен сіз өз бизнесіңіздің мақсаттары туралы ережені әзірлеп шыға аласыз. Артынша сіздің корпорацияңыздың қарапайы және қысқаша жұмыстық нұсқасында ұстанымдар мен мақсаттарды көрсетіп шығу қажет. Келесі қадам – ұзақмерзімді міндеттерді қалыптастыру. Шебер-жоспарды құру үшін өзіңіздің қалай қарай қозғалып келе жатқаныңызды анық елестетуіңіз қажет. Сіз өзіңіздің нені қалайтыныңызды анықтауыңыздан кейін сізге қызметкерлердің қандай стандарттарды ұстануы тиіс екендігін шешу қажет. Мақсаттарға қол жеткізу үшін қажетті бұл ережелер немесе стандарттарды бәрінен де жазбаша түрде құрастырған дұрыс. Олар сіздің ұстанымдарыңызды тексерудің нәтижелері мен мақсаттарды белгілеуден туындауы тиіс. Стандарттар мен ережелерге бағыну – сіздің жаңа бейнеңіздің іргетасын тұтастай сақтап қалуға көмектесетін әдіс.

3. Сыртқы бейне

Сыртқы бейнені қалыптастыру бағдарламасы 6 элементтен тұрады. Өнімнің сапасы – жақсы іскерлік репутацияны қалыптастырудың аса маңызды элементі. Жарнама сізге сатып алушыларды тартуы мүмкін, алайда тұтынушылардың тауарлармен немесе қызметтермен қанағаттандырылу дәрежесі олардың сапасына байланысты болады. Бейнені қалыптастырудың ешқандай, тіпті жақсы қаржыландырылған бағдарламасы сапасы төмен тауарды құтқармайды.

Сезілетін бейне – сіздің бизнесті сатып алушының өзінің бес сезім мүшелерімен қабылдауынан қалыптасады, оның сіз туралы көзқарасы оның көрген, сезінген, тыныс алған және ұстаған нәрсесінен қалыптасады. Бұл элементке компанияның атауы мен оның ұранынан бастап кеңсенің интерьері мен сіздің фирмалық бланкіңізбен аяқтаумен барлығы жатады.

Ірі корпрациялар үшін жарнамалық кампания көпшілікке олардың тауарлары мен қызметтерін көрсетудің құралы болып табылады. Сәтті жарнама мықты бейнені қалыптастыруға мүмкіндік береді. Жарнама сіздің компанияңыздың бірегейлігін қаншалықты жақсы көрсетеді? Ол сіздің өз бәсекелестеріңізден айырмашылығыңыз туралы қаншалықты айқын түрде хабарлайды? Сіз тиісті түрдегі жарнамалық бейнені қалыптастыру үшін өз нарығыңызды қаншалықты дәл белгіледіңіз? Жарнаманың тиімділігін белгілейтін бюджеттен басқа да көптеген нәрселер бар.

Біздің көпшілігіміз өз бизнесімізбен айналысумен, қоғамда қадірменді болып саналатын адамдармен істес болғымыз келеді. Қоғамдық іс-әрекет – сыртқы бейнені қалыптастыру жөніндегі бағдарламаның ажырағыссыз бөлігі. Қайырымдылық жәрдем тек сіздің ауданыңызға ғана емес, сонымен қатар сізге де пайдасын тигізбеді – сіз қоғаммен эмоциялық байланыстарды нығайтасыз.

Компанияның бұқаралық ақпарат құралдарымен қарым-қатынастары ол компания ірі немесе шағын болсын, бейне жөніндегі кез келген түрдегі бағдарламаның барған сайын елеулі элементіне айналуда. Сізге журналистер қамтамасыз ететін тегін жарнама сіз бұқаралық ақпарат құралдарымен байланыс жасай алдыңыз ба, журналистердің немесе радактордың жұмысын жеңілдететін баспасөз-релиздерді немесе басқа материалдарды дұрыс әзірледіңіз бе, соған байланысты пайдасын немесе зиянын тигізуі мүмкін.

Және ең ақыры, компаниялардың көптеген басшылары үшін корпоративтік бейнені қалыптастыру жөніндегі бағдарламаның қажетті бөлігіне инвесторлармен қарым-қатынастар айналды. Инвесторларды бейнені қалыптастыру бағдарламасына енгізу егер оның басқа бөлімдерінде берік іргетас қаланған болса, едәуір жеңілдей түседі, өкінішке орай, басшылардың көпшілігі компанияның көпшіліктің көз алдындағы жағымды бейнесін қалыптастыруға қажетті уақыт бөлу керек деп санамауда, ал артынша олар инвесторларға жарнамалық шаралардың асығыс жасалған пакетін ұсынады. Алайда ешбір пакет қоғамның алдында жаман атқа ие компанияға инвесторларды тарта алмайды.

Сыртқы бейнені қалыптастырудың соңғы элементін қарастыруда дұрыс мағынаға негізделіңіз. Қызметкердің жекедаралығы мен сыртқы пішіні кейбір компанияларда есептеуге қарағанда неғұрлым маңызды болып келеді. Оларға сатып алушының компания туралы алғашқы көзқарасы негізделеді. Алайда дұрыс мағына сирек оқытылады. Сондықтан, қызметкерлердің сыртқы пішінімен байланысты болып келетін мәселелер басшылардың ашулануынан басқа ештеңені тудырмайды. Мұндай көзқарастың кең таралуына қарамастан, сіздің командаңыздың лайықты киімінсіз бейнеге қатысты ойында жеңіске жету мүмкін болмайды.

4. Ішкі бейне

Ал енді компанияның ішінде болып жатқан нәрселерге келейік. Көпшілігіне Шебер-жоспарды құрастырмас бұрын қаржылық жоспарды әзірлеп алу қажет болып көрінуі мүмкін. Әрине, қаржылық мәселелерді жақсы әзірлеп алу ешқашан кедергі болмайды, алайда оны Шебер-жоспарды әзірлеуді аяқтағаннан кейін ғана бастау қажет. Компанияның бюджетін әзірлеу барысында оның құрастырушыларына бейнені қалыптастыруға арналған шығындарды жоспарлаудың мақсаттары мен міндеттерін терең түсініп алу қажет, бұл сатып алушылардың жауаптық әрекетін, олардың сіздің тауарларыңыз бен қызметтеріңізді қабылдауын алдын-ала болжап шығуға көмектеседі, көзбен елестету техникасы. Мұндай техника сіз өз тауарларыңыз бен қызметтеріңізді соған арнап жасап отырған нарық саласындағы бейненің әлеуетін арттыруға мүмкіндік береді. Ішкі бейнені қалыптастыру жөніндегі бағдарламалар қызметекрлердің моральдік күйін және олардың компанияға шын берілгендігін нығайтады. Ішкі бейнеге әсерін тигізетін бағдарламаларға төмендегілер жатады.

1. Компанияның мамандық саясаты

2. Қызметкерлерді бағыттау және тренинг жүргізу

3. Оларды ынталандыру бағдарламалары

Компанияның мамандық саясатына келесілер жатады: қызметкердің еңбекақысының мөлшері, оның сол не өзге лауазымдағы құзырлығы, қызметтік саты бойынша жоғарылау мүмкіндіктері, сыйақылар мен ішкі коммуникациялар.

Қызметкерлерді бағыттау және тренинг жүргізу – қызметкерлерде компания мен оның стандарттары туралы көзқарасты қалыптастырудың басты буыны. Тренингілер қызметкерлерге компанияны сатып алушылардың алдында ұсынуы үшін қажетті білім мен дәлелдемелерді береді. Қызметкерлерді бағыттау және тренинг жүргізу қызметкерлердің алдымен компаниямен, ал артынша сатып алушылармен эмоциялық байланыстарды қаншалықты тиімді түрде орнататындығын, олардың өз міндеттерін қаншалықты білікті және шебер түрде орындайтындығын анықтайды.

Және, ең соңғысы, қыметкерлерді ынталандыру бағдарламалары. Жоғары дәрежедегі мотивация мен моральдік күйді қалыптастырудың осындай ең тиімді әдісіне жұмсалған шығындар өздерін артығымен ақтайды. Бұл бағдарламалар адамның негізгі эмоциялық қажетін – өзінің елеулігіне талпыну және айналасындағылардың тарапынан қолдау көруге деген қажетін қозғайды. Сіз оны қызметкерлермен сатып алушыларға қызмет көрсету деңгейін арттыруға, қызметкерлер жұмысының жоғары стандарттарын қалыптастыруға арналған сабақтар жүргізумен жақсартуыңызға болады.

5.Сезілмейтін бейн

Жағымды, қайырымды, түсінетін, сүйкімді. Уайымдау, ашулану, ызалану, жақтырмау. Бұл сөздердің барлығы сезімдерді сипаттайды. Сезімдер ақиқатты әрдайым дұрыс көрсете бермейді, сөйтсе де олар сіздің пікірлеріңізге міндетті түрде әсер етеді. Ал пікірлер, өз кезегінде сатып алу туралы шешімді белгілейді. Осылайша, сезілмейтін бейне тұтастай сезімдерден қалыптасады. Сіз өз сатып алушыларыңыздың да, қоғамның да «Мен» және эмоциялық ішектерімен байланыс орната аласыз ба, жоқ па бұл соған байланысты болады. Әр компания жағымды бейнесін қалыптастыруға тырысады. Бейнені қалыптастыру жөніндегі жоспардың жекелеген элементтерінің өзара әрекеттесу механизмі жайлы білумен, компанияны оның жағымды бейнесін қалыптастыруға немесе нығайтуға әкелуге болады. Алайда бейнені қалыптастыру мен кіршіксіз репутациясының іргетасын қалауға қажетті жұмыспен айналысатын басшылар аз. Компания егер ол бар көңілін бейне жөніндегі жоспардың ең маңызды бөліктерін жүзеге асыруға салса ғана табысқа жете алады, алайда егер де жоспардың басқа аспектілері елеусіз қалса, компанияның жалпы бейнесі мен репутациясына нұқсан келуі мүмкін.

Психология негіздерін білу имиджді құрудың барлық кезеңдері, идеяның пайда болуынан бастап, оны іске асыру үшін іс-әрекеттердің тиімді және дұрыс болуына көмектеседі.

Психологтар имиджмейкерлер командасына маңызды міндеттерді шешу жолдарын көрсетуі мүмкін:

- аудиторияның назарын аудару және ұстап тұру;

- аудитория жағынан сенімділікті (сенімсіздікті) қалыптастыру;

- бөлек әлеуметтік топтардың психологиялық ерекшеліктерін қолдану;

- коммуникацияның спецификалық дағдыларын қолдану (нейролингвистикалық бағдарландыру, трансактілік анализ, сендіру, когнитивті диссонанс әдісі).

Әрбір пункті толығырақ қарастырайық.

Психологтар Public Relations жүйесінде ең көп жұмысты аудитория назарын аудару және ұстап тұру саласында жасады.

PR-мамандығында қолданылатын әртүрлі психологиялық эффектілер бар.Бұл эффектілер іс-әрекетінің маңызды принциптерінің бірі – ол белгілі бір фонда объектіні анықтап көрсету. Егер бір нәрсеге назарды аудару керек болса, онда:

А) объектті барлығымен безендіру немесе керісінше, қиындау объектілердің арасында оның қарапайымдылығын бөліп көрсету;

Б) объектіні біртүрлі бейнеге немесе жай «фактураға» орнату;

ПР объектісінің ақпаратын белгі немесе логотип ретінде таза ақ қағаз бетінің ортасына немесе бұрышына орналастыру штампқа айналғанын айтып кеткен жөн. Басқа вариант – керекті орынға назарды аудартатын сол қағазды әртүрлі оюлармен немесе спираль түрдегі сызықтармен толтыру.

Нақты бір түсті қолдану қажетті нәтижені береді, мысалы, назарды аудару үшін дәстүрлі қызыл түс қолданады.

Сонымен қатар клиенттің назарын аударуға және ұстап тұруға:

• Бұрын белгілі болған материалдарды жаңа акценттермен ұсыну;

• Қандай да бір сигналдар параметрлерін қатармен өсуі;

• Қабылдау каналы немесе PR-композициясының басқа құралына көшу;

• Клиенттер жақсы танитын барлық акциялардың сыртындағы символ немесе атау.

Аудитория жағынан сенімді қалыптастыру кезінде имиджмейкер бар стереотиптердің проблемасымен кездеседі.

Стереотип клиенттің шешім қабылдауына әсер етеді және бұл процесс сыртқы бақылаушыға түсініксіз болады.

Қажеттілікке қарағанда стереотип нақтырақ. Бұл анықталған, кқрінетін, естілетін клиенттің өзіне деген қарым-қатынасы, объектті жылжытатын ақпараттар каналы.

Стереотиптер ойлар, сезімдер, яғни идеалдылық саласына жатады. Бірақ олардың нақтылыққа, адамдардың іс-әрекетіне әсері өте көп.

Стереотиптер жағымды және жағымсыз болады. Нақты PR-міндетін шешуде әрқашан екі сұраққа жауап берген пайдалы:

1. Берілген жағдайда клиенттің табылған типтік жағымсыз стереотипі бағдарламаланған тапсырыс берушінің іс-әрекетін барабар қабылдауына қалай кедергі жасайды? Немесе басқаша. Клиенттің қоңырау шалуына, сатып алуына, сенуіне, дауыс беруіне т.с.с. не кедергі жасайды?

2. Бұл стереотиптерді қолда бар ресурстармен қалай өңдеуге болады?

Имиджмейкер осы сұрақтарға жауап бере отырып, бейнені құру кезінде қателіктер жібермейді.

Бөлек әлеуметтік топтардың психологиялық ерекшеліктерін тиімді қолдану үшін алдын-ала анықталған кейбір мінездемелерді ескерген жөн. Мысалы, жастар белсенді өмір сүруге бейімделген, әскери адамдар тұрақтылыққа бөнегізделген т.с.с.

Қабылдаудың жалпы ерекшеліктеріне, мысалы, белгілі бір түске әсер етуін, белгілі бір репрезентативті каналдардағы хабарларды қабылдаудың бағытын, әдеттенудің эффекттісін және т.б. жатқызуға болады.

Толығырақ, түс пен адамдардың кейбір эмоционалды күілерінің арасындағы, сонымен қатар осы эмоционалды күйге жақын немесе жақын емес кейбір ойлау сызықтарының арасындағы стандартты ассоциациялар белгілі. Жасыл түс адамды тыныштандыратыны, ал қызыл түс іс-әрекет жасауға негіздейтіні белгілі.

Каналдарды аудио, көру және кинестетикалық деп бөлу нейролингввистика бағдарламаларының (НЛБ) базасы ретінде қолданылады.

Ол АҚШ психология, лингвистика, жүйелік анализ мамандарымен жасалды және имиджді құру, адамдық ресурстарды басқару, командалар ұйымы, корпоративтік мәдениетті құру, сонымен қатар білім және денсаулық салаларында өзін жаман емес көрсетті. НЛБ құрастыруларын коммуникацияның көптеген мамандары қолданады.

Жарнама бизнесінің авторитеті Д.Огилви: «Күшті жарнамалық хабарлары бар фирма аз ғана адамдардың ойына ене отырып, байып кетуі мүмкін немесе керісінше, өзінің табысты емес жарнамасын үлкен аудитория санасына ендіретін фирма мүлде жоқ болып кетуі мүмкін», - деп жазды.

Эксперттік бағалауға негізделген, өзінің мақсатты бағыттылығымен, анықталғандығымен және бақыланатындығымен ерекшеленетін Public Relationsде тек қана дәлелденген шешімдерді қабылдауға болады.

Public Relationsдың көшбасшылары бұл жоғары технологияны жай, үздіксіз, күнделікті қызметке және өздерінің немесе олардың ұйымының жеке жұмыс тәжірибесіне айналдыра алады.

Коммуникацияның басқа спецификалық құралы когнетивті диссонанс әдісі болып табылады. Бұл әдістің негізі клиенттің көрген немесе естігенін ой арқылы манипуляциялауды стимулдау болып табылады. Егер реципиент ақпаратпен келіспейтін (диссонанс), онда оны ақпарат көздеріне деген қарым қатынасты өзгерте отырып немесе өзінің пікірін реципиенттің ішкі факторларына байланысты өзгерте отырып алып тастайды.

Коммуникацияның ең қиын әдістерінің бірі сендіру болып табылады. Сендіру (суггестия) – бұл адамның ниетінен тыс белгілі бір күйге, сезімге, қатынасқа немесе адамды қызметтің нормалары мен принциптерін ұстанбайтын әрекет жасауға алып келетін адамға әсер ету. Сендірудің объектісі жеке адам да, топтар және коллективтер, әлеуметтік таптар да бола алады.

Сендіру тек клиент басқа адамды көріп немесе естіп тұрған жағдайда ғана тиімді болады. Қажетті дауыс тембрінің жиыны, көздің түсі т.с.с. клиенттің ақпарат көзіне сенуіне мәжбүр етеді.

Бірдей оқиғалардың әртүрлі интерпретацияларының пайда болуы нақты адамның «рөлі» және «сценарийі» деп аталатын анықталған жеке адамдардың ерекшеліктерімен байланысты. Осындай рөлдер мен сценарийлердің пайда болуы, олардың өңдеулері трансакттік анализді береді – американдық психиатр Э.Берн елуінші жылдары жасаған кеш психоаналитикалық бағыттардың бірі. Психикалық проблемаларды шешу үшін құрылған, ол соңғы онжылдықта адамның әртүрлі қызмет саласына негізделді және кеңейтілді.

Трансакттік анализ әрбір адамның өз «сценарийінің» - қызмет жоспары, осы қызметтегі анықталған рөлінің бар болуынан шығады. Анықталған рөл және сценарий таңдалады және әрі қарай ол үлкен еңбекпен өзгертіліп отырады. Осы сценарийге байланысты адам «жеңіске жетуші» немесе «құрбан», «аңдушы» немесе «аңдылатын адам» болады, ал оның сценарийі керекті кезде қате жіберткізуі мүмкін немесе керісінше, қиын жағдайдан шығу жолын тауып береді.