Қазақстан Республткасының Білім және Ғылым министрлігі

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Көлік-энергетика факультеті

«Стандарттау және сертификаттау» кафедрасы

«Квалиметрия» пәнінен

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Шынының сапа деңгейін бағалау.

Тапсырған: Садвакасова С.

СтМС-31 тобының студенті

Қабылдаған: т.ғ.к

Ахмедьянов А.У.

Астана 2012

Мазмұны

Кіріспе

1. Шынының тағайыдалуы,қолдану аймағы және классификациясы….............................................................................

2. Шынының дайындалуы және алу технологиясы.........................................................

3. Шынының сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын таңдау................................................................................................................

4. Шынының базалық көрсеткішін немесе эталондық үлгісін таңдау................................................................................................................

5 ..Шынының сапа көрсеткәшінің мәнін анықтайтын әдісті таңдау

6. Шынының сапа көрсеткіштерінің мәнін анықтау, әдісін таңдау................................................................................................................

7. Шынының сапа деңгейін анықтайтын әдісті таңдау............

8. Шынының сапа деңгейін бағалау .......................................

9. Шынының сапасын төмендететін себептерді анықтау

10. Шынының сапасын жақсарту бойынша ұсыныстар...............

11. Қорытынды.....................................................................................................

12. Пайданылған әдебиеттер тізімі.....................................................................

Кіріспе

Квалиметрия (qualis латынша - сапасы бойынша қандай және...метрия) - түрлі объекттердің сандық сапасын бағалау әдістерін біріктіретін ғылыми облыс.

Курстық жұмыстың негізгі мақсаты- бұл пән бойынша теориялық білімдер мен тәжірибелік дағдыны бекіту. Сапа деңгейін бағалау әдістерін меңгеріп, практика жүзінде қолдану.

Бұл курстық жұмысты орындай келе, мен таңдалған үлгінің толық сипатталуын біліп, өнімді дайындау технологиясын анықтап, оның классификациясын қарастырып, оның қолдану аймағы мен облыстарын оқып, тағайындалуымен танысу керекпін.

Курстық жұмыс барысында шынының базалық көрсеткіштері мен эталондық үлгісін таңдау меңзеледі. Шынының сапа көрсеткіштерінің номенклатурасын таңдап алу керек. Сапасын анықтаудың әдістерін сұрыптау керек. Содан кейін құрылғыларды таңдап, сапа көрсеткіштерінің бағалау қажет. Шынының сапалық көрсеткңштеріне сандық сипаттама беру арқылы, сапасын есептеу.

Шыны өндірісіндегі сапасын жақсарту бойынша ұсыныстарды қарастырып, корытынды жасауды көздеймін.

Білу және меңгеру керек:

• пластикалық терезелердің негізгі физико-химиялық қасиеттерін;

• пластикалық терезелердің тағайындалуын, жіктелуін, алыну технологиясы мен қолдану аясын;

1. Шынының тағайындалуы, қолданылу аймағы және классификациясы

Шыны – өз қасиеттерінің әртүрлілігінің арқасында адам тәжірибесінде әмбепап қолданылатын зат және материал. Физик-химиялық қасиеттері - органикалық емес зат, қатты дене; құрылымы – аморфты,изотропты; шынылардың барлық түрлерi агрегаттық күйлерде құрылымын өзгертедi – өте тұтқырлық сұйықтықтан бастап, шыны тәріздіге дейін, суып қалу процессінде шикiзаттардың балқытпаларын кристалдануын сақтап қалуы үшiн жеткiлiктi жылдамдықпен салқындайды. Тез пiсетiн шынылардың температурасы бұл шыны түзейтiн (оксидтермен, фторидтармен, фосфаттармен тағы басқалар) балқытпалардың компоненттерiмен 300 градус пен 2500 градус аралығында анықталады. Тәжiрибеде де, табиғатта да (спектрдi көрнектi адам үшiн) мөлдiрлiк қазiргi шынылардың барлық түрлерi үшiн ортақ қасиетi болып табылмайды.

Тәжiрибеде де, табиғатта да (спектрдi көрнектi адам үшiн) мөлдiрлiк қазiргi шынылардың барлық түрлерi үшiн ортақ қасиетi болып табылмайды.Алғашқы табиғи материалдардың бірі болып әшекейлер және үйреншікті тұрмыс тіршілік заттарын жасау үшін, салттардың әр түрлi элементтерi, мысалы,ацтек және майя,тұрмыста кең қолданыс тапқан.Өзінің құрылымдық қасиеттерінің арқасында басқа материалдардың қолдануы бойынша қол жетпес, парадоксты қасиеттерге ие болады.

Шыны - ерекше қасиетке ие болатын материал. Шыны тәрiздi күй әр түрлi табиғи және синтетикалық материалдарда iске асырыла алады. Бейорганикалық әйнек өте биiк тұтқырлықпен өте суытылған сұйық қарай алатындығыменнен, шыны физикалық қатты заттардың көп қасиеттерiмен ие болады. Майда кристалды құрылымы бар материалдар (Мысалы, фотоситаллдар) немесе органикалық жоғары молекулалық полимерлер шыныларға жақын. Шыны әдетте аморфты, әртүрлi дәрежеде мөлдiр, изотропты. Какопті материалдар, шынының жарықтың нақтылы дисперсиясы және жарық өткiзулермен бейнеленедi.

Шыны - ең ежелгi технологияның заттық мәдениеттерiндегi өнiмдердің бірі. Шыны сияқты минералдар табиғи түрде бар,мысалы,тектиттер,обсидиан - жанар тау шынысы, сонымен бiрге тау жыныстарындағы қосындылардың түрiнде бар болады. Құрылымы - аморфты,қатты зат. Бұрын болмаған, қолдануы кең диапазонды және арнайы қасиеттері бар шыны материалдары өңделген (мысалы, нақтылы спектрдi облыстағы үлкен мөлдiрлiгi, әсемдiлiгі, соққы қайтарғыш табандылығы, шағылдыру қабiлетi және тағы басқалар, сонымен бiрге биiк эстетикалық қасиеттер - түске бояу және құрылымның әдемiлiгi).

Ыстыққа төзімділік, берiктлік, сапа биобелсендiлiгі және тағы басқалар барлық ғылым және техниканың әртүрлi облыстарында кеңiрек шыны оматериалдарды пайдалануға мүмкiндiк бередi. Шынылар және шыны сияқты материалдардың барлық түрi, органикалық емес, металлдық шынылар, органикалық әйнек тағы басқалар қазiргi техникаларда белсене қолданылады.

Шынының қолдану аймағы

Шыны бұйымның жасауы бойынша пресстелген (стакандар, күл сауыт,розеткалар,салатын ыдыстар, изоляторлар, шыны блоктары), үрленіп жасалған шыны (стақандар, стопкалар, құмыралар, штофтар, шөлмектер), үрленіп пресстелген (шыны банкалар,стакандар), созу әдісі арқылы жасалған (профильденген шыны,қаптау шынысы), центрден тепкіш әдісі арқылы (тұрмыстық әдіс,кинемкоп конустары). Механикаланған (машина) әдістерімен шыныдан жаппай бұйымдары (тұрмыстық ыдыс, жалпақ шыны)жасалады, ал қолмен көркем және сәндік бұйымдар жасалады. Шыны бұйымдары тағайындау бойынша тұрмыстық, техникалық, өнеркәсiптiк, сәулетшiлiк - құрылыс және арнайыға бөледi. 1-шi сурет тұрмыстық ыдыстың ассортиментi.. л ), 2-шi сурет шыны және хрустальден көркем - сәндiк бұйымдарының керемет кең және алуан түрлi көрсетілген. Бұйымдар тағайындаумен, формамен, сыйымдылықпен, өлшемдермен, массамен, безендiрудiң әдiстерi және айшықтауды түрмен, тағы басқа ерекшелiктердi шынының түстерiмен айырмашылығы болады.Ыдыстарды және бұйымдарды безендiруi әдiстері түрлерi болып келеді. Алтын жалату, аспалы және силикат бояулары арқылыбезендіру (қол қоюмен, сулықпен және шелкографиямен),, көп түстi декольдермен, әшекей, бұйымдардың қалыптауын процесстегi безендiру, алмас қыр, оймалау, химия өндеуi, фото шығару өте жайылған. Бұйымның суретiнiң күрделiлiктерiне байланысты он топтарға ұсақтайды: күрделiлігіне байланысты бiрiншi топтан оныншы топқа дейін. Сирек кездесетiн жоғары көркемдi бұйымдарды жатады.

( Сурет №1. Тұрмыстық ыдыс бұйымдары:а - стакандар; б – аяғы бар стакандар; құмыралар: в – үстелді әзірлеуге арналған ыдыс, и - сәндік; г -майсауыт; д - саптыаяқ; е -қантсалғыш; ж – күл сауыт; з – кубок; к - графин; л – құмыра

Сурет №2. Сәндік бұйымдар: а - алтын, б – силикат бояуы, в – түрлі-түсті деколь, г – құм құю әдісі арқыла; д – қалыптау уақытында, е – алмас қырымен

Шыны классификациясы

Шыныларды физикалық қасиеттері бойынша, құрылымы бойынша, тағайындалуы бойынша, шығу тегі бойынша жіктеуге болады.