Қойма үшiн көтерме - көлiк техникасы

Бүгiнгі таңда нарықта паллеттердегі жүктерді өңдеуге арналған көптеген түрлi жабдықтар пайда болды. Бұлар қымбат және мамандандырылуы аз белгілі бір операциялар аясын қамтитын өнімділігі жоғары машиналар, оларды басқа шарттарын мен мақсаттарда пайдалану тиімсіз.

Қандай болсын нақты жұмыстар үшiн осы техниканы iс жүзiнде тәжiрибелi мамандардың консультацияларынсыз таңдау мүмкiн емес. Бiрақ қалай болғанда да, жүктi өңдеуiмен және сақтаумен айналысатындар үшін бұл жабдықтың негiзгi мүмкiндiктерi туралы білген пайдалы.

Қойма iшiнде жұмыс істеуге арналған техниканың классификациясы ендi нық қабылданған. Расында терминдермен атаулардың түрлiлігінің нәтижесінде әртүрлi түсiндiрмелер әртүрлi тiлдерге аударылылған: ағылшын, немiс және тiптiсi француз тілдеріне бірақ құрылымдардың негiзгi түрлерiнiң бiртума атауларын бiлуi керек

Қойманың iшiнде жұмыс істеуге қолданылатын барлық көтерме техниканы: үш үлкен топтарға бөлуге болады:

мысалы, орын ауыстыру қызметін атқаратын техника (тасымалдауды және жүктерді тиеу немесе түсiру үшiн);

сөрелерге жүктерді көтеруге арналған техника; (әсiресе тасымалдаумен қатар)

мысалы, сақтау орынынан тауар тапсырыстарын iрiктеп жинақтау үшін арналған техника.

Қол гидравликалық арбалары (hand pallet trucks )

Ж үктерді тасымалдау кезінде қол гидравликалық арбалары жиірек қолданады. (hand pallet trucks )

Негiзiнен барлық жүктерді тиеуге арналған қойма техникасы ретінде , жабдықтың бұл түрi кең таралған болып табылады. Бұл жабдықтар тиегіштердің қарапайым көмекшiлерi, олар сонымен жұмыс уақыттарын үнемдеп денеге зиянды жүмсалатын жүктемені азайтады. Оларды пайдалану қойманың қызыметкерлері үшiн үлкен еңбекпен, күрделi техникалық қызмет көрсетулерді қажет етпейді.

Негiзгi құрал ретінде олардың тасымалдаудың қысқа арақашықтығында немесе қарқындылығы орташа жұмыстарда қолданылады. Әрбiр үлгiдегi айырларының ұзындықтары әртүрлi. Олардың ұзындықтары 600бен 1800мм аралығында. Жүктi көтеру биiктiгі 190мен 205 ммдi құраса. Ал 1150 мм үйреншiктi өлшем болып есептеленедi.

Көтергіш арбаларының биiктігі- 900 мм (қайшы типті), тасымалдау жұмыстарынан гөрі қосалқы жұмыстарға арналған.

Арбалардың әртүрлi үлгiлерiнде орындалу қиындықтары болады: (гидравликалық түйідер, доңғалақтар) iрiктеп жинақтауы бойынша, және материалдары бойынша (мырыштау, болатты тот баспайтын бояулармен бояу). Бұдан басқа, арнайы құралымдаря барлар кездеседi - мысалға, мұндай арбаның қозғалысы кезінде күш салмай (мұндай үлгiлерді ВТ фирмасы шығарады) немесе таразыларды орнату нұсқасы да бар.

Гидравликалық арбалар - бұл қойма ішінде жүктерді тасымалдауға арналған жабдықтың жалғыз түрi, оған жүктерді қолмен салуға және өз салмағынан артық таси алады. Арбалар ауданы бойынша кiшкентай аумақтармен жүк ағыны аз қоймаларда қызмет көрсетуге арналған. Алайда арбаларды қосалқы жабдық ретінде iрi сауда кешендерінде, өндiрiс орындарымен қойма терминалдарында қолданады.

Э лектр арбалар

Паллеттердің элекрлі тасымалдаушысы немесе қарпайым айтқанда электр арбаларды қасында жүретiн операторлар басқарады. Олар машинаны бұрылатын саптың көмегiмен басқарады. Бұл жабдықтың айырларының көтеру биiктiктігі - 200 мм, жүккөтерімділігі - 1, 3...2, 0 т, жылдамдығы - 5...6 км/сағ. Кәдiмгi үйреншiктi үлгiлерден басқа эрголифттар деп аталатыны бар . Мысалы, айырларының көтеру биiктiгi 700 мм ал жүккөтерімділігі 800 кгнан аспайды. Оларды жұмыс адам белінің деңгейде орындалған кезде қолданады мысалы үстел немесе сөрелердің бiрiншi ярусынан тасымалдаушы жабдығына жүктерді қойғанда.

Бiрақ бұл үлгiлер сирек қолданылады. Электр арбаларын, жүктерді тиеу-түсiру жұмыстарының дистанциясының қарқыны 20 м астам болған жағдайда ақталады. Жақсы тартқыш күшінің арқасында көлбеген жарыққалқандарда жұмыс iстегенде де қолданылады. Гидравликалық арбаның күші жеткiлiксiз болғанда ауыр салмақты жүктердi тасымалдауға қолданылады.

Үдетiлген үлгiдегі конструкциясымен ерекшеленетін жоғарыда қарастырылған паллеттерді тасуға және операторларға арналған платформасы бар электр жүрiстi жабдықтар.. Осы жағдайда оператор, платформаның үстінде түрегелiп тұрып, машинаны басқарады. Платформа керек емес жағдайда оператор машинаның артынан ереді Мұндай үлгiлердi маневр жасағанда және ерекше шарттарда қолданады. Айырлардың көтеру биiктiгі - 200 мм, жүккөтерімділігі - 2, 0...3, 0 т, жылдамдығы - 8...12 км/сағ. Машинаның жылдамдығын ұлғайтудың арқасында машинаның өнiмдiлiгi 20...30%ға көбiрек платформасыз машинамен салыстырғанда. Әдетте, оператордың қауiпсiздiгi үшiн тасымалдаушы машинада қорғайтын бүйiрлі тұтқалары бар және жұмыстың қарқындылығы немесе тасымалдау қашықтығы 30 м-ден астам болғанда қолданылады -.

Э лектртартқыштар және сүйреушiлер

Жылдамдығымен өнiмдiлігі өте жоғары және көтергіш және қуатты АКБ – паллет тасуға және оператордың тiк тұруымен отыруына арналған кабинамен жабдықталған машина. Олар әдетте электр қозғағышымен жабдықталған және онда оператордың жұмыс орынын күйге келтiру мүмкiндiгi бар.

Бұл машиналардың айырларының көтеру биiктiгі 200 мм, жүккөтерімділігі - 2, 0...3, 0 т, жылдамдығы шамамен 8...12 км/сағ.. Жұмыс орынының жақсартылған эргономикасы тасушылардың айырмашылығы болып табылады. Олар көп ауысымдық жұмыстарда, 50 м дистанция аралығындағы тасымалдау жұмыстарда қолданылады, ұзын айырлардың екi паллеттi iлеспе тасымалдауы үшiн жабдықталған. Нақты өндiрiстiк процесстерге әдейi бейiмдеген машиналар болады.

Электртартқыштар мен сүйреушiлер - бұл техниканың ерекше түрi. Олар, басқа техникаға қарағанда қойманың iшiндегі жұмыстарда , паллеттi алу үшiн айырлары жоқ оларды тек тасымалдау үшiн ғана қолданады. Доңғалақты арбаларға орналастырған жүкті шанақтарға салады немесе оларға қосады. Техника қоймалар арасындағы үлкен арақашықтыққа жүктердi тасымалдау үшін қызмет етеді. Қозғалу жылдамдығы өте жоғары - 7...11 км/сағ., жүксіз - 17...20 км/сағ.

Оларды жүктiң тасымалдау үшін әуежайлармен темiр жол станцияларында жиi қолданады. Бұл құрылымдардың стандартты жүккөтерімділігі - 2мен 25 т аралығында бiрақ кейбiр серiктестiктерде қуаттылары бар. Жүккөтерімділігі 3...5 т машиналар әдетте ыңғайлы,оператор басқарады және алаңмен және орындықтармен жабдықталған.

Негiзiнде жүккөтерімділігі үлкен машиналарды мини- жүк көліктері деп атайды. Жабық немесе ашық кабинасы бар , арасында үш және төрттіректілері бар . Құрылымы үш тiрекпен жабдықталған батареялары 24 - немесе 48-вольттық немесе төрт бағанды - 80 - вольттық батарея сыйымдылықты.

Штабелдеушiлер

Қ ойма iшiндегi штабелдеу техникасын қарастыруында тоқтасақ бұл қойма iшiндегi көтергiш жабдықтың бір түрі.

Тiрек консольлерi бар штабелдеушiлер жабдығынің кең таралған түрi. Табандықтың жүкпен көтеріліп және дiңгектiң аралығында гидравликалық консольлердiң үстiнде айырлардың аймағында табандықтың арбада ауырлық центрi орналасады . Сайып келгенде үлкен теңестiрушi салмақсыз қарау мүмкiн, және тиегіштерден штабелдеушiлер ыңғайлы. сөрелерге табандықтарды қоюы үшiн және жүріп оту ені шамамен 2...2, 6 м құрайды.

Штабелдеушiлер кең және тар тiрек консольлермен болады. Тар тiрек консольлерi бар штабелдеушiлер тек қана ашық түрдi табандықтармен жұмыс істейді, ашық қысқа тараптан оларда соға кете жұмыс iстеуге қабiлеттi. Доңғалақтардың диаметрлері тiрек консольлерiнде кішкентай, сондықтан машинаның дұрыс жұмысы үшiн баспанада тегiс және сапалы едендер болуы керек. Кең тiрек консольлермен штабелдеушiлер арасында жабулы және ашық табандықтармен жұмыс iстей алады, оларды кең консольдармен өткізу. Жартылай жабық, көлденең тарапты табандықтармен жұмысы мүмкiн.

Тiрек доңғалақтардың зорайтылған диаметрі - шамамен 150 мм, сондықтан мұндай құрылымдар трассаның тегiс еместiктерiн жеңiлдетеді. Бiрақ, бұл штабелдеушiлерде маңызды кемшiлiктер бар: егер жұмыс сөрелерде орындалатын болса онда арқалықтарда жүкпен паллет бiрiншi яруста болуы керек, бұл өзi өзiменмен сөре конструкциясын қымбаттауға әкеледі

Қол гидравликалық штабелдеушiлер

Сөрелерге табандықпен қоса жүктерді көтеруге ең қарапайым құрылымдардың бірі қол гидравликалық штабелдеушiлерi көтеру биiктiгі шамамен 1, 5-2, 5 м олардың көмегiмен автокөлiктерден жүктердi түсіруге және екi ярусты сөрелерге қызмет көрсеткенде. Бұл құрылымдардың жүккөтерімділігі 1000-2500 кг. Электрогидравлиялық көтеруi бар штабелдеушiлердің өнімділігі көбiрек және қолмен жылжыту жабдықтарында.. Iс жүзiнде олар қол штабелдеушiлерiнен айырмашылығы болмайды, бiрақ едәуiр салмағы көбірек, және АКБ автомобилдiк түрінің кiшкентайымен жабдықталған. Бұл құрылымдар 3, 5 м биiктiкке жіне салмағы 2000 кг жүктерді өңдеп үш ярусты сөрелерге қызмет етеді. Штабелдеушiлердің екі түрiде жақсы бағасыда қымбат емес, бірақ олар жұмыстың жоғары қарқындылығын қамтамасыз етпейдi, сондықтан оларды жүк айналымы аз қоймаларда қолданады.

Жүрiстi ерiп жүруші штабелдеушiлердiң арасында ерiп жүрген штабелдеушiлер өте таралған. Қойма iшiндегi техниканың өндiрушiлері көп, сондықтан техникалық және сапасы жағынан параметрлерді анықтау бағасы оп оңай. Екі негiзгi түрлерге бөлуге болады: шын мәнiнде ар жағында оператор ерiп жүретін штабелдеушiлерi бар және операторы түрегелiп тұрып қайырмалы платформасы бар штабелдеушiлер. Екiншi түрдiң штабелдеушiлерi тез орын ауыстырады, сондықтан олар өнiмдiрек, және олардың басты артықшылығы осы. Зорайтылған габариттi өлшемдерінің арқасында тар сөрелерден өтулерiнде операторға артынан машинамен етекпен басқаруға тура келедi. Бұл машиналар жүккөтерімділігі мен көтеру биiктiгіне байланысты өзгешеленедi. Құрылымдар өндiрушiге байланысты тарту немесе автомобилдiк түрдiң АКБ комплект жасай алады.

Қ ойма үшiн көтерме - көлiктік техникасы

Қайырмалы платформалы үлгiлерді қарқынды жұмыспен өте алыс жерлерге тасымалдау үшін қолданады. Әдетте операторға орнықтылықты сақтауға көмектесетiн және ықтимал соқтығысулардан қорғайтын бүйiрлеу тұтқаларымен жабдықталған. Теңестiрушi салмағы бар ерiп жүрген штабелдеушi болады. Ол, басқару принцибы бойынша жоғарыда суреттеп айтылғандардан айырмашылығы болмағанында - оператор платформада тұрып немесе машина жүргенiнде еріп жүреді немесе тиегіштің классикалық жұмысы, тiрек доңғалақтардың сызығындағы дiңгегi орналастырылған. Бұл құрылымдардың iрi өлшемдерi жеткiлiктi түрде олардың орнына тиегіштер қолданылады.

Жүктi өңдеуiнiң технологиялық үдерiсiнде, сапалық секiрiс кабинада отыратын немесе тұрған операторы бар штабелдеушiлерге аудармада жете алады. Олардың конструкциялары сондай болып табылады, сонымен қатар ерiп жүрген үлгiлерi айырлардың астында тiрек консольлері тiкелей болады. Олардың басты айырмашылығы - оператордың орналасуы: оны қорғап тұратын үстiнде және бүйiрлеу жағынан кабинаға тараптарының арқасында, машинаны басқару және жүгi бар жұмысты жақсы жинақтай алады. Егер көтеру және орын ауыстыру жылдамдығын зорайтылған рульмен басқаруларды осыған электрсервожабдығын қосса, сонымен бiрге нақты оператор астындағы жұмыс орынын күйге келтiрсе - түсiнiктi болып қалыптасады.

Мұндай техника қымбаттау тұрады, бiрақ сатып алу арқылы бұл машина iске асатын жұмыс көлемiнiң өсуiмен ақталады. Сонымен бiрге маңыздысы бұл штабелдеушiлердің көтеру биiктiгі 6...6, 5 мге жетедi мұндай жұмыс параметрлерiнiң тiркесi әдетте ерiп жүрген штабелдеушiлерді қамтамасыз етпейді.

АКБ тарту үлгiлері жинақталып кабинада және отыратын оператормен жүрген машинаның жылдамдығы 8.....10 км/сағ. - тұрған оператормен машинаның қозғалу жылдамдығы - 9...11 км/сағ.

Жылжымалы күймелі штабел

Алдындағы сөрелер үшiн техниканың өте ауыр және маңыздысы – жүккөтерімділігімен ричтрак тетiктiң жылжымалы (жүккөтерімділігімен , дiңгекпен) күймесiмен штабелдеу. Машина бұл - өз ерекшелiгi бар классикалық тиегіші ұсынылған күйiнде түрлердiң екеуін жинақтайтын техникасының жақсы сапаларын тiркестiре жұмыс iстейтiн штабелдеушi дiңгекке тартылған күйiндесiн еске салады.

Қойма ішіндегі жұмыстарды жөғары өнiмдiлікпен орындайтын машинаның түрі - ричтрак .Сонымен бiрге табандықтармен қоса есептеген салмағы 1, 5 2, 5 т, қосымша салмағы 1000 кг биiктiгі 11 м. Мұндай техниканы кішігірім аумақта пайдалану экономикалық тұрғыдан тиімсіз , сондықтан ричтрактарды әдетте биiктiгі 6 м сөрелермен жұмыста i қолданады. Кейбiр өндiрушiлерде көтеру биiктiктігі 5 м жеңiл үлгiлерi де кездеседi. Бұл ерекше шарттарда белгілі бір айқындалған жұмыстың жылдамдығымен жүккөтерімділігі белгілі болған жағдайды қамтамасыз етіп ақталуы мүмкін.

Ричтрактардың түрлендiрілген жиынтығы өндiрілген. Стандартты интеграцияланған «сайдшифт» және еркiн көтерілімі бар екi есе шығын телескопиялық дiңгекті. Сонымен қатар тиегіштердегідей жүккөтерімділігімен көлбеуiн функциясында мiндеттi түрде биіктігі 9 м көбірек болса, онда айырлардың көлбеу тiк дiңгегінің күйiндес функциясы бұның орынына қолданылады. Сонымен бiрге әрбiр өндiрушiде орындаулардың конструктивтiк әдісі болады, сондықтан қажетті машинаны таңдауы – оңай емес iс, және құзырлы маманның консультациясын талап етедi. Тарту аккумуляторлық батареямен ричтракилер жинақталады.

Бұл машиналар жоғары технологиялы; олар ең соңғы техникалық жетістіктерін жүзеге асырады: Кемеңгер – гидравликалық басқарудың пропорционалды клапанды технологиясы, бүйiр бағдарлаушы компьютер.

Ричтрактер

Талдалған еуропалық машиналардан басқа ықшамдалған нұсқаларды Азияда өндiреді. Әдетте, көтеру биiктiктi 6 м-ға дейiн және кабинада операторы тұратын техниканың түрі ричтракилер. Ерекше машиналарда кездеседi,мысалы ерiп жүрген штабелдеушi және ричтраката қайырмалы платформаны жүргiзетін операторы бар машинаны атауға болады.

Ұзын өлшемді жүктерге арналған ричтракирлерді кейбiр өндiрушiлер бұл машиналарды жеке топтарға ерекшелейдi. Бұл құрылымдардың өзара перпендикулярлы бағыттарында орын ауыстыру мүмкiндiгiмен бұрылыссыз төрт жүрiстi немесе төрт жақты деп атайды. Бұл машинада барлық үш доңғалақтары бұрылады. ричтрак әдетте қол немесе гидравликалық созуынды мүмкiндiгi бар жүк таситын айырлармен жабдықталған және классикалық ричтакер барлық техникалық күйімен және параметрлері бойынша жақын.

Т арөткізгішті штабелдеушiлер

Тарөткізгішті штабелдеушiлер басқа машиналармен салыстырғанда сөрелердің арасымен бұрылмай тек тура жүреді. Айырларының жылжымалы күймесi 180° бұрылып 1200 мм сқрелердің жиегіне жылжы алады. Тарөткізгішті технология бойынша салынған қойма, өзi күрделi және қымбат бағалы техниканың бұл түрiмен жабдықталғандықтан бағасыда қымбат болуы күмәнсіз. Сөрелердің өздерi қымбаттырақ болатындықтан, сөрелердің конструкциясының өлшемдерiнiң дәлдiгiне талап қойылады, олардың монтажы , едәуiр қымбаттау. Тiгінен жәнеиені бойынша сөрелердің арасымен кiру рұқсаттарның жағдайы, құрастыру конструкцияларының арқасында зорайтылған биiктiктігі бар техникамен күрделiрек. Мұндай деңгейдегі қойма үшін еденнің сапасы жоғары және мінсіз болуы өте маңызды.

Енді арнайы тарөткізгішті штабелдеушiлер туралы айтамыз. Техниканың екi негiзгi түрлерi қолданылады - төменде жұмыс iстейтiн оператормен немесе жүкпен бiрге көтерiлген оператормен.

Бiрiншi жағдайда жылжымайтын кабинадан еден деңгейінде басқару жүзеге асады. Әдеттегiдей машина айырларының жағдайын бақылау үшін үшiн видеомонитормен жабдықтаған және видеокамерамен және көтеру биiктiгі 11 м-ге дейiн қамтамасыз етедi. Олар эргономика және жабдықталуы бойынша қазiргi ричтракилерге өте ұқсас.

Екiншi машиналар түрi: оператор жүкпен бiрге кабинада көтерiліп орын ауыстырумен көтеруілу процесін толық бақылайды. Жұмыстың жоғары жылдамдығы бiр уақыттағы бiрге көтеру есебiмен қамтамасыз етiледi және бойлай көтеру биiктiгі 15 м жетедi. Қазiргi ричтраковтармен салыстырғанда олар эргономикажәне жабдықталуы бойынша күрделірек.

Бiрiншi вариантта техниканың бағасы 2 есе,ал екінші вариантта .3 есе жоғары биiк классикалық ричтрактың бағасына қарағанда.

Телескопиялық айырлы штабелдеушiлер екi есе тереңдiктiң сөрелері үшiн. Өзiменiнiң екi есе тереңдiк сөрелер жүйесi қосарланған классикалық стеллаждар қатарларын ұсынады. Сонымен бiрге,оны қойманың сыйымдылығын арттыру үшін,қойма шектелген ауданда орналасса оған көп шығын жұмсамай жүзеге асырып қолданады. Мұндай жүйенi қарсы алдындағы сөрелермен салыстырғанда - шындығында сөрелердің тең бағасымен қымбат емес техникасының қадірі көп .Соның арқасында қойманың сыйымдылығын 25% үлкейтуге болады. Екi есе тереңдiктi штабелдеушiлер сөрелері бар жұмыстарды телескопиялық айырлармен жабдықталғанда қолданылады. Кабинадағы оператордың отырып/тұрып тiрек консольлерi бар жоғарыда қарастырылған штабелдеушiлердің көтеру биiктiгі 6 м дейiн қолданыла алады, ал биіктігі (10 м дейiн) немесе жоғары - ричтрактар. көтеру биiктiгі е 6 м-ден артық болғанда, тиiмдi және қауiпсiз жұмыс үшiн видеокамералармен ТВ қолданылады.

Ыңғайлы тиегіштер

Түрл i тиегіштердің көптiгi сонша, кейде тiптi қайсысын таңдарын білмейсін. Бiрақ түрлі тапсырыстарды орындау үшін ыңғайлы тиегіштерді жиi қолданады. Ыңғайлы тиегіштер қарсы алды ожаулы әдісімен кейде жұмыс істемейді, бұл демек тиегіштің мини- тиегішпен ортақтығының аздығын білдіреді. Тиегіштерге үлкен жүктеме артылса мысалы жер қазу кезінде немесе ожаудың көтерілуінде себебі сол уақытта ожау ауыр материалмен толтырылған болады. Мұндай жағдайда үлкен жүктеме шынжырмен арқандарға түседі және олардың жыртылып қалу қауіпі бар. Телескопиялық тиегіштер арнайы жүк айырларының жұмыстарына арналған, мұндай тиегіштерді гидравликалық цилиндрмен жабдықтайды ол екінші секциялы жебені итереді, сол мезетте арқандар мен шынжырлар, олар үшінші және төртінші секцияларды автоматты түрде қосады. Жебеде арнайы жапсырмалар қолданылады, олар жебені бұзылудан сақтайды және ауыстыру да оңай. Соның арқасында жебенің жұмыс істеу мерзімі ұзарады.

Қазiргi кезде кейбiр тиегіштерде жебенi джойстик арқылы басқаруға болады, кейде жебелердің мықтылығы соншама, жылжымалы гидравликалық цилиндрдың күшіне шыдай алады. Қазiргi заманғы кейбір мықты тигіштерде тiптi ожаумен жер орғаннан кейін жебенi жылжыта алады, дегенмен техника мамандарымен өңдеушiлері мұндай әдісті қолдануға кеңес бермейдi, өйткенi оларды қолдану тиегіштің бөлшектерiн тез арада тоздырады. Мамандардың айтуы бойынша саз толы ожауды жерден жебемен алу өте қауiпті бұл кезде тиегішке түсетін жүктеме өте жоғары және бұзылып шынжырмен арқандары жыртылуы мүмкін.

Жоғары өткiзгiштiгі бар автотиегiштер

Жалпы тағайындалуы бойынша кәдiмгi фронтальді автотиегiштерiмен қатар халық шаруашылығына қажетті жоғары өткiзгiштiгі бар автотиегiштер саз жамылғысы бар алаңдарда немесе жолдары жаман жағдайда керек болады. Мысалы, кішігірім теміржол станцияларының өтпелерінде , «Ауылшаруашылықтехника» кәсіпорындарында, совхоздармен колхоздарда және дала жұмыстары үшiн. Мұндай автотиегiштердi шетелде қолданады. Мысалы, «Росс» фирмасы (Англия ) росс фирма жүккөтерімділігі 6000—50 ООО ағылшын фунттары (2, 72—22, 69 т) автотиегіштерін шығарады. Кең таралғаны автотиегiштердің түрі жүккөтерімділігі 6000—8000 ағылшын фунты (2, 72—3, 63 т) [1 а. ф. = 0,453 кг].

Автотиегiштердің алдыңғы және артқы жетекшi өтiмдері, кең көлемдегi шиналары, гидродинамикалық трансмиссиясы және (тиегішті бойлай) жылжымалы гидрокөтергiштердi бар. Саз жамылғысы бар алаңда бұрылысты болдырмау үшін автотиегiштер қайталалған басқару үлгісімен жабдықталған және бiр біріне қарама қарсы орналастырылған екi орындықтармен жабдықталған. Жүргiзушi қозғалыс кезінде бағыттардың өзгерiсімен бiр орындықтан екіншісіне отырады.

Жоспарланбаған алаңда жүкті айырларымен ыңғайлы түрде қармап алу үшін жүк көтергiш алдына тігінен 10° ауытқып және артқа 16°. Жүкті айырларға қарап алғаннан кейін жүкті аздап көтередi және жүк көтергішті жүкпен 1270мм арақашықтыққа артқа автотиегіштің бойымен жылжытады. Сонымен , жүктемені тиелген автотиегiштің көпiрлеріне бөледі жүктелген көпiрге жүктеменің үлесі автотиегiштің жалпы массасынан 40—60% аспайды. Бұдан басқа, ұтқырлығын жақсарту үшiн автотиегiштiң ұзындығын қысқартады.

Автотиегiштердiң параметрлері

Жеке параметрлерімен өлшемдері автотиегiштерді қолдану алаңдарының сипаттамаларының жиынтығы, өнімділік шарттары,беріктігі, өткізгіштігі, көліктік қабілеттері және т.б. Бұдан басқа, автотиегiштер эргономиялық көрсеткiштерімен,энергия сыйымдылықпен және көп заттылықтармен бейнеленедi. Дүниежүзілік тәжiрибеде жалпы тағайындалуы бойынша автотиегiштерiн жүккөтерімділігі 0, 5—16 т шегiнде мамандандырылғандар 30т дейiн жетедi, кейде және одан да көп. Көптеген еуропа елдерiнде 10 нормалы сандармен стандартталған.

ГОСТ 16215—70 ССРО және NFH 96-401—71 (Франция ) автотиегіштердің жүккөтерімділігі 1—Ют аралығында қабылданды. жоғарғы отандық автотиегiштердiң аз габариттері үшiн 1—5 т кәдiмгi 5—10 т құрайды; (ФРГ ) DIN 15133—69 жүккөтерімділігі 0, 4—16 т. Франция және ФРГ стандарттарында барлық айырлы тиегіштерге жатады яғни электро және авто түрлеріне бөлінбей. В БДС 8886—71 (НРБ), және ГОСТ 20805—75 (СССР), электрлі айырлы тиегіштердің жүккөтерімділігі 1—5 т.

АҚШ және Англия елдеріндегі қабылданған стандарттар бойынша әмбебап айырлы тиегіштердің жүккөтерімділігі бөлiнусiз 1000—20 000 ағылшын фунттарын (1 а. ф. = 0,453 кг) құрайды, интервалдары а. ф.1000—-2000. ф.

Жүк айырларының ұзындығымен жүктердің ауырлық орталығынан айырлардың алдыңғы қабырғасына дейінгі арақашықтығы жоспарланған жүктің массасымен еніне байланысты алады. Көрcетiлген мәндерге сәйкес майда жүктер үшін табандықтардың өлшемдерiн орнатады. Айырлардың ұзындығы Франция стандартында (14 өлшемдер бойынша ) 750— 2000 мм . Айырлардың ұзындығы американдық және ағылшын айырлы тиегіштерінде қ бiзде қабылданған шамамен алынады. Стандартты айырлардың қимасы мөлшерленбеген, бiрақ олардың енiн айырларға жүктi айқара құшақта жеңiлдету үшін және ағаш тарының айырларының жаншылуын деформацияға түсуін және поддондарды азайту үшiн жуандыққа қарағанда үлкенiрек алады.

Жүктi көтерудiң максимал биiктiгiн ашық қоймалармен алаңдардағы жұмыстар үшiн негiзiнде автотиегiштерді, электр айырлы тиегіштерге қарағанда тиімді. Көтерудің максимал биiктiктерiнiң шығарылатын бiзде автотиегiштерi үшiн жаңа стандарттың шығуымен қабылданған. Мысалы, аз габариттi автотиегiштердің жүккөтерімділігі 1 және 2 т оныкі 2800 мм болуы керек,ал жүккөтерімділігі аз габариттi және кәдiмгi автотиегiштер үшiн. 3, 2—10 т-3300 мм. Жүккөтерімділігі 1—5 т аз габариттi автотиегiштерi үшiн сонымен бiрге кемiнде жүктi еркiн көтеру биіктігі 200 ммнiң болуын ескеруi керек. Франция және ФРГ стандарттарындағы және барлық айырлы тиегіштердің жүккөтерімділігімен максимал биiктiгі 3300 мм қабылданған. Айырлы жүк тиегіштері үшін АҚШ және Англия фирмаларының көпшілігі қабылдаған көтеру биіктігі 1829 (6'), 2743 (9'), 3688 (12') и 4267 мм (14') және аралық биіктігі 2440 (8') и 3050 мм (10') ( жақшада биіктіктердің фунттағы мәні келтірілген).

Әрдайым жүк көтеретiндердiң жанында, биiктiктерi әртүрлi ал автотиегiштерде шасси ортақ болып табылады, жүк көтергiштерде айнымалы. Автотиегiштердің жүктерді көтеру жылдамдығы 10—30 м/мин аралығында қабылданады. Жеңiл автотиегiштер үшiн көтерудiң үлкен биiктiктерiнд цикл уақытын азайту үшін кейде ауырларға қарағандағы көбiрек. Электртиегiштерiнде едәуiр аз (10м/мин жуықтау) алты сағатқа жоспарланған жұмыс электр батареяның сыйымдылығымен шектеледі. Айырлардың жүксіз көтеру жылдамдығы шамамен 20 жоғары жүкпен салыстырғанда. Жүкпен немесе жүксіз түсiрудiң жылдамдықтары, егер оларды көтерме цилиндрдың гидрожүйесіне орнатылған арнайы аппаратуралармен реттемесе олардың бiр бірінен айырмашылығы аз болады. Бұл көтергiш цилиндрден жұмыс сұйығының құйылысына жүктi түсiруді жылдамдатуға кедергi болатынын ұғындырады. Мысалы, қазiргi машиналарда 4013 және 4015 автотиегiштерде айырларының түсiруi жылдамдықтарында клапандардың су жүйе салдарынан кiрiстiрiлген блогi айырларындағы жүктемесiнен тәуелсiз бiрдей, 4028 автотиегiштерінде қарағанда әртүрлi аз көлемдi жүктеменiң ерiксiз құрылыммен түсіндіріледі. Жүк көтергiштiң көлбеу бұрыштары құ: алға, а — 2,5 - 10°,, артқа В = 8 - 15°. Жүк беріктігінің коэффициентін ұлғайту үшін а бұрышын ең кiшi қылып алады. Отандық тәжiрибеде а бұрышы= 3° алады ал В = 12°: бiрiншi бұрышты жүктi айқара құшақтап алу үшiн жеткiлiктi – екіншісі жүк көтергiшпен жүкке толы айырлардың қозғалыс қауiпсiздігі үшiн, артқа ауытқуымен.

Жүгi бар жүк көтергiштің артқа және алға көлбеу жылдамдығы жүксіз көтергіштің көлбеу жылдамдығынан артақ. Еңкеюдi жылдамдық және салтқа қарағандасы көбiрек. Көлбеудiң бұрыштық жылдамдығы 0, 035—0, 1 1/. Жүк көтергiштiң көлбеу уақытының бұрышы а = 3° орташа 1, 5—2с құрайды ал В = 12° 3—4 с. Көлбеудiң цилиндрлерiнiң құбырларында тұрақты шығынның дросселдерiнiң қоюы = 12 3—4 көлбеу жылдамдығын жиi азайтады 0, 2— 0, 3 1.

Жүкпен автотиегiштердiңқозғалу жылдамдықтары қатты жабын бойынша [табиғи (қурап қалған жерге) және жасанды (асфальтобетонмен цементобетонға)] 10— 20 км/са. аралығында және жүксіз 30—35 км/сағ. автотиегiштердің шиналарда 50—60%ке шиналардың кiшiрек берiктiгi және жұмыс iстеуге дәл келетiн ептеген тасымалдау қашықтықпен ұғындырылатын. Бiрiншi жағдайда тасымалдау арақашықтығы (автокөлiктерінде жүкпен өте алыс жерлерге тасу тиiмдi) 500 м шектеледi, екiншi жағдайда тасымалдау қашықтығы 200 м ұзартады( қоймалар, цехтар, порттардағы, темiр жол станциясы және тағы басқаларда) жұмыстарында. Кiшi жылдамдықтарды (3— 5 км/сағ. ) айырларға жүктерді жүктеу үшін және маневр жасауда.

Барлық автотигіштерде артқы жылжу бұрышы 24—25° аралығында болып табылады..

Е Қосымшасы