26. Пал1тычныя 1 прававыя 1дэ1 Контррэфармацы1.

Контррэфармацыя - гэта рэл1г1йна-пал1тычны рух у Еуропе у 2-й пал. XVI - XVII стст., узначалены Папствам 1 нак1раваны супраць 1дэй 1 вын1кау Рэфармацы1. Контррэфармацыя мела на мэце аднауленне паз1цый, страчаных катал1цкай царквой у еурапейск1х кра1нах у вын1ку Рэфармацы1. Быу адх1лены кампрам1с з пратэстантам1, пацверджаны безумоуны аутарытэт Пап у справах веры, замацавана набажэнства выключна на лац1нскай мове, уведзена жорсткая царкоуная цэнзура. Усялякае адступленне ад пастаноу Сабора разглядалася як ерась 1 падлягала ганенням. У ВКЛ пачаткам Контррэфармацы1 л1чыцца 1569 г., кал1 у В1льню прыйшл1 13 першых езу1тау. Асабл1васцю у ВКЛ было тое, што яна была накиравана не только супраць Рэфармацы1, але 1 праваслауя. Да сяр. XVII ст. Контррэфармацыя перамагла на землях Рэчы Паспал1тай. Асноуным1 прычынам1 распаусюджання контррэфармацыйнай 1дэалог11 у ВКЛ 1 яе перамог1 был1 як унутраныя 1 знешн1я абстав1ны 1снавання кра1ны у ся-рэдзше XVI ст., так 1 асаб1стыя чалавечыя фактары.

Да унутраных фактарау трэба аднесц1 незадаволенасць большасц1 шляхты радыкальным напрамкам рэфармацыйнага руху (асабл1ва антытрын1тарызмам), як1 стварау небяспеку шляхецк1м прыв1леям, феадальнай маёмасц1 1 наогул дзяржаве.

Важнейшым1 знешн1м1 фактарам1 перамог1 катал1цтва стал1 паслабленне ВКЛ у вын1ку Л1вонскай вайны 1 заключэнне Любл1нскай ун1я 1569 г.з катал1цкай Польшчай, якая прывяла да стварэння агульнай дзяржавы.

У 1564 г. езу1ты распачал1 сваю дзейнасць у Польшчы, а у 1569 г. (пасля Люблшскай унп) 1 у ВКЛ. У 1579 г. пры падтрымцы С. Баторыя у В1льн1 была адкрыта В1ленская езу1цкая акадэм1я - катал1цк1 ун1верс1тэт, як1 ва ус1х прыв1леях урауноувауся з Кракауск1м ун1верс1тэтам. З дня свай-го заснавання В1ленская акадэм1я стала тэарэтычным цэнтрам 1дэй Контр-рэфармацы1 у Беларус1 1 Л1тве.

Падчас праулення Жыг1монт III Вазы (1587 - 1632) большая частка сярэдн1х навучальных устаноу Беларус1 належала езу1там. Еурапейск узровень адукацы1, як1 прадстаулял1 езущюя навучальныя установы (а Фрэнс1с Бэкан называу 1х лепшым1 у свеце Так1м чынам, дзякуючы адукацы1 1дэ1 Контррэфармацы1 пашырал1ся сярод эл1ты грамадства, а потым 1 сярод простага народа.

27.Палгтыка-прававыя погляды лидэрау Контррэфармацыг (п. Скарга).

Вышэйшаю адукацыю П. Скарга атрымау у Кракаускай акадэм11 (1552 - 1555 гг.). з 1574 г. распачау актыуную грамадскую дзейнасць на тэрыторы1 ВКЛ. П. Скарга стау першым рэктарам адкрытай у 1579 г. у В1льн1 В1ленскай езу1цкай акадэм11. У 1580 г. ён заснавау першы у межах сучаснай Беларус1 езу1цк1 калег1ум у Полацку.

Пал1тыка-прававыя погляды П. Скарг1 змешчаны у творах "Соймавыя казанн1", "Аб адз1нстве Касцёла Божага", "Берасцейск1 с1нод", "

П. Скарга быу прых1льн1кам моцнай каралеускай улады, якая пав1нна быць абмежавана правам 1 Радай. " Абмежаванне каралеускай улады законам1 1 Радай неабходна для таго, каб не даць ёй магчымасц1 вырадз1цца у тыран1ю.

Нягледзячы на абмежаванн1, каралеуская улада пав1нна быць моцнай, бо тольк1 моцная улада атрымае здольнасць супрацьстаяць шляхецкай анарх11, якая бачылася яму асноунай прычынай заняпаду дзяржавы. Свабодныя выбары караля аслаблял1 цэнтральную уладу у кра1не, падрывал1 суверэн1тэт дзяржавы, садзейн1чал1 умацаванню у яе жыцц1 рол1 магнатау

Па пытанн1 узаемадзеяння свецкай 1 духовай уладау, П. Скарга падтрымл1вау 1дэ1 папацэзарызму. Ён л1чыу, што свецкая улада пав1нна падпарадкоувацца духоунаму к1раун1цтву з боку катал1цкай царквы

У "Соймавых казаннях" П. Скарга указау таксама 1 на 1ншыя недахо-пы грамадскага 1 дзяржаунага ладу Рэчы Паспал1тай, так1я, як класавы эга1зм шляхты, забыццё ёю доуга перад Айчынай, несправядл1васць заканадауства, палярызацыя грамадства, празмернае багацце адных 1 беднасць друг1х.

Адной з галоуных тэмау творчасц1 П. Скарг1 было яднанне хрысц1ян, ен закл1кау да уз'ядняння катал1цкай 1 праваслаунай цэрквауП. Скарга прызывау праваслауныя усходнеславянск1я народы да царкоунай ун11 з Рымам

П. Скарга рэальна ацэньвау немагчымасць заключэння сусветнай ун11, бо бачыу, адсутнасць у усходн1х 1 маскоускага патрыярхау жадання нават абмяркоуваць гэтую тэму, Рэг1янальную ж ун1ю у межах Рэчы Паспал1тай ён л1чыу магчымайП. Скарга заужды закл1кау к1руючыя колы Рэчы Паспал1тай да тэрм1новых рэформау, да зменау у грамадска-пал1тычным жыцц1. Ён папярэджвау, што прамаруджванне будзе мець траг1чныя вын1к1. Пасля падзе-лау Рэчы Паспал1тай (1772, 1793, 1795 гг.) П. Скарга стау разглядацца як сапраудны прарок.