План семінара (2 гадзіны)

1. Агуиьная характарыстыка актавых матэрыялаў. Класіфікацыя актаў.

2. Актавы фармуляр і яго віды.

3. Фармуляр актаў перыяду ВКЛ.

4. Развіццё актавых матэрыялаў у Вялікім княстве Літоўскім. Віды актаў перыяду ВКЛ.

5. Методыка вывучэння актавых матэрыялаў.

'.71.

Публікацыі крыніц Г • •..• .•

Акты, относящиеся к истории Западной России. Спб., 1846. Т. 1. С. 22—28, 46—60. Акты Литовской Метрики. Варшава, 1896. Т. 1. Вып. 1, С. 8, 13,17, 19,27.30, 33,43—44,47. Белоруссия в эпоху феодализма. Мн., 1959. Т. 1. С. 99, 100—101, 109—110, 118—124. Гісторыя Беларусі ў даідтйентах і матэрыялах. Мн., 1936. Т. 1. С. 92—110, 121, 174, 178, 230—251.

Литовская Метрика. Книга записей 5. Вильнюс, 1993. С. 131—136, 225—292. Полоцкие грамоты XII—XVI ввГ: Тексты / Сост. А. Л. Хорошкевич. М., 1977—1985. Вып. 1—5.

Смоленские грамоты XIII—XIV веков / Под ред. Р. И. Аванесова. М., 1963.

Літаратура

Каштанов С. М. Очерки русской дипломатики. М., 1970. Каштанов С. М. Русская дипломатика. М., 1988.

Пронштейн А. П. Методика исторического источниковедения. Ростов-н/Д., 1976. С. 312—363.

Пронштейн А. П., Задера А. Г. Методика работы над историческими источниками. М., 1977. С. 65—77.

Улащик Н. Н. Очерки по археографии и источниковедению истории Белоруссии феодаль­ного периода. М., 1973.

Юхо I. А. Крыніцы беларуска-літоўскага права. Мн., 1991. С. 115—168. Ходзін С. М. Крыніцы гісторыі Беларусі... Мн., 1999. С. 48-57.

Тэма 4

МАТЭРЫЯЛЫ СПРАВАВОДрТВА ВЯЛІКАГА КНЯСТВА ЛІТОЎСКАГА ЯК Г1СТАРЫЧНАЯ КРЫНІЦА

План семінара (2 гадзіны)

1. Агульная характарыстыка і методыка вывучэння матэрыялаў справа- водства.

2. Канцылярыя Вялікага княства Літоўскага і яе «кнігі». Першапачатковы і сучасны склад «кніг» Літоўскай Метрыкі.

3. Асноўныя этапы сістэматызацыі і вывучэння матэрыялаў Літоўскай Метрыкі.

4. Сучасныя публікацыі кніг Літоўскай Метрыкі.

5. Справаводства судовых устаноў Вялікага княства Л ітоўскага.

6. Справаводства царкоўных устаноў і прыватных гаспадарак.

Публікацыі крыніц

Акты Литовской Метрики. Варшава, 1896. Т. 1. С. 6—7. 23, 31, 41, 52. Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах. Мн., 1936. Т. 1. С. 97—100, 137—158. 251—252.

Литовская Метрика. Спб.; Пг., 1903—1915. Т. 1—5.

Литовская Метрика. Книги записей : 5-я (1427—1506). Вильнюс, 1993; 8-я (1499— 1514). В., 1995; 10-я (1440—1523). В., 1997; 11-я (1518—1523). В., 1997; 25-я (1387—

ПЛАНЫ СЕМІНАРСКІХ I ПРАКТЫЧНЫХ ЗАНЯТКАЎ...

1546). В., 1998; 3-л (1440—1498). В., 1998; 51-я (1566—1574). В., 2000; 28-я (1522— 1552). Мн., 2000; 44-я (1559—1566). Мн., 2001.

Литовская Метрика. Книги судебных дел: 6-я. (1528—1547., Вильнюс, 1995; 4-я (1522— 1530). В., 1997; 8-я (1566—1572). В., 1999; 11-я, В., 2001.

Литовская Метрика. Книги публичных дел: 7-я (1533—1567). В., 1996; 8-я (1566—1572).

В., 1999; 9-я (1567—1569). В., 2001- 10-я (1569—1571). В., 2001.

Литовская Метрика (1553—1567). Книга переписей 7. Вильнюс, 1996. С. 27—29,32—37.

Літаратура

Банёніс Э. Д. 3 гісторыі Літоускай Метрыкі // Беларускі гістарычны часопіс. 1994. № 1. С. 18—23.

Бережков Н. Г. Литовская Метрика как исторический источник. М., 1946. 4.1. Голенченю Г. Я. Неизвестный реестр Метрики Великого княжества Литовского в собрании П. П. Дубровского // Книга в Белоруссии: книговедение, источники, библиография. Мн., 1981. Даўгяла 3. Літоўская Метрыка і яе каштоўнасць для вывучэння мінуўшчыны Беларусі // Спадчына. 1997. № 4. С. 85—95.

Исследования по истории Литовской Метрики. М., 1989. 4.1—2.

Литовская Метрика: Тезисы докладов межреспубликанской науч.-практ. конф. Вильнюс,

1988.

Ходзін С. М. Крыніцы гісторыі Беларусі... Мн., 1999,. С. 57-70.

Тэма 5

СТАТЫСТЫЧНЫЯ КРЫНІЦЫ План семінара (2 гадзіны)

1. Асноўныя віды і прынцыпы статыстыкі.

2. Зараджэнне статыстыкі як навукі.

3. Стварэнне першых статыстычных устаноў.

4. Сельскагаспадарчая і прамысловая статыстыка ў Расійскай імперьіі.

5. Прамысловая статыстыка ў Расійскай імперыі.

6. Асноўныя формы ўліку насельніцтва. Перапісы насельніцтва, агуль- ныя прынцыпы іх правядзення.

7. Дэмаграфічная, прамысловая і сельскагаспадарчая статыстыка навей- шага часу.

Публікацыі крыніц .:;: ..'.

Военно-конская перепись (1888—1912 года) 1912 г. Спб., 1913, 1891-1914. Всесоюзная перепись населения 17 декабря 1926 г. Предварительные итоги. М., 1927. Вып. 1—2.

Итоги Всесоюзной переписи населения 1959 г. в СССР. (Сводный том.) М., 1962.

6

Материалы по статистике движения землевладения в России. Спб., 1896-1917. Вып. 1—25. Первая всеобщая перепись населенны Российской империи 1897 г.: Общий свод по импе­рии результатов разработки данных Первой всероссийской переписи населения, произве­денной 28 января 1897 г. Спб., 1906. Список фабрик и заводов Европейской России. Спб., 1903.

Предварительные итоги переписи населения 28 августа 1920 г. II Труды ЦСУ. М., 1920. Т. 1. Вып. 1.