27. Историко-правовой анализ Кревской унии.

Прычыны : Внутренние - З боку Польшчы Небяспека пераходу польскіх зямель ва ўласнасць нямецкіх феадалаў, кароль Людвіг не аставіў пасля сваёй смерці спадчанніка, шляхта Польшчы імкнулася па-шырыць свае правы і прывілеі, польскі касцёл імкнуўся пашы-рыць свой уплыў на вернікаў Усходу. З боку ВКЛ -зацікаўленасць Ягайлы, паколькі ён заняў пасаду вял.кн. не па праву і не меў падтрымку сярод братоў. Внешние - З боку Польшчы Пагроза анямечвання палякаў, Пагроза з боку крыжакоў, Пагроза з боку Арды. З боку ВКЛ - Пагроза з боку крыжакоў, Пагроза з боку Арды. Умовы Крэўскай уніі - Ягайла павінен прыняць каталіцкую веру, Жаніцца на Ядвізе, Вярнуць палонных палякаў і захопленыя каштоўнасці ў час паходаў на Польшчу, Заплаціць 200 тыс. флорынтаў Вільгельму Аўстрыйскаму за адмову ад шлюбу з Ядвігай, На вечныя часы далучыць землі ВКЛ да кароны Польскай

28. Виленско-Радомская уния и Островское соглашение – правовые основы взаимоотношений вкл и Короны Польской.

Востраўскае пагадненне 5 жніўня 1392 г. Вітаўт прызнаваўся старэй-шым сярод родных і стрыеч-ных братоў Ягайлы ў ВКЛ, па-жыццёвым намеснікам кара-ля замест Скіргайлы, Прызнавалася вяршэнства Ягайлы, Вітаўт абяцаў вернасць кара-лю, каралеве і кароне, Забаранялася ўтрыманне польскіх жаўнераў у княстве, Аслаблялася прымусовае акаталічванне насельніцтва. Салінская нарада 1398 г. Пануючая эліта княс-тва па прапанове Вітаў-та адхіліла патрабаван-не каралевы Ядвігі аб зборы даніны з земляў ВКЛ на яе карысць, Падтрымала тайнае па-гадненне Вітаўта з Тэў-тонмкім ордэнам супраць Ягайлы. У бітве на рацэ Ворскле супраць татар мурзы Едзігея войска ВкЛ пацярпела цяжкую паразу, быў забіты Андрэй Полацкі, а Вітаўт ледзь паспеў уцячы. Пасля гэтай цяжкай паразы значна пагоршылася знешнепалітычнае становішча княства. Ад ВкЛ адпалі Смаленск і Ноўгарад, перайшлі ў палітычнае наступленне на княства палякі. У 1401 г. паміж ВкЛ і Польшчай заключана Віленска-Радамская ўнія. Яе ўмовы: дзяржавы павінны дзейнічаць разам супраць знешніх ворагаў; палякі абавязваліся не выбіраць караля без згоды феадалаў ВкЛ; пацвярджаліся правы Вітаўта на самастойнае кіраванне ў ВкЛ, але – прызнаваліся спадчынныя правы Ягайлы (захоўваў тытул найвышэйшага літоўскага князя) ці яго нашчадкаў на Вялікае княства Літоўскае. Унія юрыдычна замацавала саюз раўнапраўных дзяржаў, галоўная мэта саюза – барацьба з нямецкай агрэсіяй. Вітаўту давялося ўнесці значныя карэктыроўкі ў план стварэння руска-літоўскага каралеўства, але адмаўляцца ад яго ён не стаў.

29. Историко-правовой анализ Городельской унии.

2 кастрычніка 1413 г. 1-ая грамата 47 польскіх феа-далаў надзялялі 47 літвінскіх (ка-толікаў) сваімі гербамі 2-ая грамата Феадалы-като-лікі Літвы пры-малі польскія гербы і абяцалі ім вечную дружбу і саюз 3-ая грамата Толькі католікі валодаюць і карыстаюцца эк. і паліт. Правамі Забараняліся шлюбы паміж католікамі і праваслаўнымі Праваслаўныя феадалы пазбаўляліся права выбара вял. кн. Гарантаваліся правы літоўскіх феадалаў распараджацца сваёй спадчыннай зямлёй Гарантаваліся правы жанчын на валоданне ўласнымі маёнткамі У Літве і Заходняй Беларусі ўводзіўся новы адміністра-цыйна-тэрытарыяльны падзел. Утвораны Віленскае і Трокскае ваяводствы. Прынятыя ў Горадлі правы і свабоды адносіліся толькі да феадалаў згаданых ваяводстваў У большасці палажэнняў Гарадзельскі прывілей 1413 г. быў толькі дэкларацыяй, мэта якой – супакоіць Рым пасля разгрому Тэўтонскага ордэна. Але палажэнні аб дыскрымінацыі праваслаўнага насельніцтва княства ў будучым маглі паспрыяць росту ўнутранных супярэчнасцей у краіне.

30. Люблинская уния – правовая основа образования Речи Посполитой.

Перадумовы заключэння Люблінскай уніі - З боку ВКЛ: Знешнія прычыны ВКЛ неабходны саюзнік каб супрацьстаяць вял. кн. Маскоўскаму ў яго Лівонскай вайне, Прэтэнзіі Польшчы на Валынь і літоўскую частку Падолля Унутраныя прычыны Унутрыкласавыя супярэчнасці саслоўя шляхты: дробная і сярэдняя шляхта хацела ўраўнавання ў палітычных правах з магнатамі. З боку Польшчы Унутраныя Шляхта імкнулася пашы-рыць сваё багацце і тэры-торыі за коштВКЛ, каталіцкі касцёл жадаў пашырэння свайго ўплыву направаслаўных вернікаў княства Знешняя Пагроза ад турэцкага нашэсця. Люблінскі сойм павінен быў па-чацца 23 снежня 1568 г., 10 студзеня 1569 г. – пачатак пра-цы Люблінскага сойма, Папярэднічаў яму Варшаўскі сойм 1563 г. Прапановы бакоў на Варшаўскім сойме 1563 г. Літвінаў Карона і княства маюць аднаго ўладара, якога бакі сумесна выбіраюць каранацыя адбываецца ў Кракаве і Вільні, перад ёю ўладар пацвярджае правы і прывілеі ка-роны і княства, бакі дапамагаюць адзін аднаму ў цяжкія часы, узгадняюць знешнюю палітыку, агульныя справы вырашаюцца на агульным сойме, а ўнутраныя – кожны бок на сваім сойме, бакі маюць ранейшыя структуры ўлады: сойм, кан-цылярыю, сенат, гетманства, Падаткі з Лівоніі ідуць у скарбніцу ВКЛ. Палякаў - Агульны ўладар, які тытулуецца каралём польскім, ВКЛ павінна называцца не Літвою, а Новаю Польшчаю, Уводзіцца адна пячатка і адно права 1 сакавіка паслы ВКЛ не пагадзіліся з інкарпарацыйнымі прапановамі палякаў і пакінулі сойм 5 сакавіка актам Жыгімонта ІІ да кароны далучана Падляшша 26 красавіка – далучана Валынь 1 чэрвеня – Падолле 5 чэрвеня – акт аб далучэнні да кароны Кіеўскага ваяводства Асноўныя палажэнні акта Люблінскай уніі Польшча і ВКЛ – супольная Рэч Паспалітая з двух дзяржаў і народаў Супольныя выбары агульнага караля з кара-нацыяй у Кракаве, ён жа вял.кн. Літоўскі без увядзення на трон у Вільні, Супольны сойм у Варшаве, Адзіная знешняя палітыка, Адмена законаў супраць аднаго з бакоў, Устанаўленне аднолькавай і раўнацэннай манеты з самастойнай чаканкай.