Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Бел.мова.Праф.лекс.Вучэб.дапам..doc
Скачиваний:
950
Добавлен:
05.11.2018
Размер:
697.86 Кб
Скачать

Двойные согласные

Падваенне і падаўжэнне зычных

В белорусском языке, как и в русском, на стыку морфем (на морфемных границах) возникает удвоение согласных.

Особенностью белорусского языка являются долгие согласные, развившиеся перед окончанием в положении между гласными. В русском языке этим долгим согласным соответствует сочетание согласного с [й]: калоссе − колосье, варэнне − варенье, ноччу − ночью.

Удваиваются согласные звуки з, с, л, н, дз, ц, ш, ч, ж между гласными: купалле, ружжо, цярпенне, старанне, заданне.

Удвоения не происходит:

1) в словах Ілья, Ульяна, Касьян, Ульянавіч, Касьянаў, лью;

2) в словах заимствованных: каса, група, маса, алея, Іна, Ала.

Но: ванна, бонна, донна, мадонна. манна, Мекка, мецца, Жанна, Ганна, Сюзанна, эскадрылля.

1. Переведите на белорусский язык следующие слова..

Судья, литьё, ружьё, ладья, свинья, окрестность, свадь­ба, сучья, чувствительный, заречье, многовластие, жизнь, мягкий, безземелье, перья, возвышенность, ночью, костью, мыться, одиннадцать, третий, лью, наводнение, свидание, колосья, вопрос, тряпьё, полозья, рысью, мышью, молодёжью, сватья, бездорожье, немочью, зубья, семья, управление, питьё, распятие, Наталья, келья, грязью, кровью, пятью, десятью.

2. Спишите текст, вставляя пропушенные буквы.

1. Над снежнай палянай віселі ў бяздон...і неба буйныя зоркі. (З.Бядуля) 2. Калі снарадныя скрынкі пад намі добра-такі ляпалі, працінала трывожная думка: не высунуўся б дзе цвічок і не ўдарыў у капсуль (было ў нейкім палку такое здарэн...е, чыталі загад па корпусе). (І. Шамякін) 3. Чалавек стаяў колькі хвілін супроць асветленых акон фабрыкі, прагна ловячы кожны гук, прыслухоўваючыся да раўнамернага грукату машын, да мяк...ага шыпен...я пары ў трубах. (М. Лынькоў) 4. Маючы на ўвазе тут разбурэнне рэлігіі, мы такім парадкам уводзім твор у новы план: у план раскрыц...я існасці рэлігіі. (К.Чорны) 5. Маўчалі клёны і грушы каля хат, трымаючы на абсохлым за апошнія пагодлівыя дні гол...і сваім астаткі пачарнелага лісц…я. (К.Чорны) 6. Яна выцірала падалом рукі і пазірала на ўвайшоўшых з трывогай і здзіўлен...ем. (К. Чорны) 7. Гэта быў прыгожы малюнак, але праз момант Іл...юк убачыў другое, не менш захапляючае. (Т.Хадкевіч) 8. Гэта было ў сорак першым, восен...ю памятнай тою, ранкам, ад хмар пацямнеўшым, па-над ракою Віл…ю. (М. Танк)

ПРАВОПИСАНИЕ СЛОВ СЛИТНО И ЧЕРЕЗ ДЕФИС

Правапіс слоў разам і праз дэфіс

Общие правила

Агульныя правілы

Пишутся слитно:

1) Сложносокращенные слова и производные от них: камбат, медперсанал. дзяржкантроль, ашчадбанк, спецрэйс, ваенурач, педсавет, генплан;

2) сложные слова и производные от них с частями авія-, агра-, аўта-, аэра-, бліц-, бія-, вела-, відэа-, гама-, геа-, грам-, заа-, кіна-, макра-, метэа-, мата-, неа-, палеа-, радыё-, сацыя-, спорт-, стэрэа-, танц-, тэле-, фота--, электра- и т.д.: авіябілет, аграхімія, бліцтурнір, геапалітычны, радыёхвалі, неалітычны;

3) слова с паў(поў)/напаў: поўдзень, паўгоддзе, паўлыжкі паўфінал,напаўразбураны, напаўдарозе.

Но: паў-Камароўкі, паў-Слуцка;

  1. слова с приставками анты-, архі-, гіпер-, дыс-, дэз-, звыш-, інтэр-, інфра-, квазі-, контр-, мета-, між-, мілі-, пан-, полі-(палі-), пост-, псеўда-, пры-, сін-, супер-, транс-, ультра-, экс-, экстра- и т.д.: антыгуманны, архіважны, контракцыя, міжраённы, політэхнічны, постфактум, супермаркет, экстраардынарны;

  2. сложные слова с первой частью числительного: трыццацідвухгадовы, двухмоўе, дзесяціпрацэнтны, сямібор’е.