Менә сиңа ярдәм

– Дустым Мортаза, ун сум гына акча биреп тора алмассыңмы? Бик кирәк иде.

– Ун сум гына нәрсәгә җитә ул? Синең күбрәк сорарга да хакың бар!

– Алайса, син инде, дустым, илле сум итеп бирә күр.

– Хәтта аннан да күбрәк сорарга хәлеңнән килә, чөнки минем бер тиен акчам да юк.

Мулла һәм аның мөрите

Элекке заманда бер мулланың мөрите була. Ул кеше мулланың сүзеннән һич тә чыкмыйча, шуның шәригате белән генә тиеш инде.

Бервакытны рамазан аендә мулланың бу мөрите карыны бик ачкач, ашарга эзли. Бернәрсә дә таба алмагач, шәмгә ут кабыза дә, кулы белән әйләндерә-әйләндерә, шәм кызуында йомырка пешерә.

Әзрәк җылынгач, әрчи дә ашый башлый. Ул арада тегенең ике як авызыннан йомырка сарылары агып төшә. Шулвакыт килеп керә дә тегене ачулана башлый.

“Нишләдең, бәдбәхет, ди, рамазан аенда көпә–көндез ашап утырырга, нинди эш бу!” – ди.

“Әй, хәзрәт, ялгыштым, шайтан гына котыртты, ди, шайтан котыртмаса, мин бу хәлне эшләмәс идем, ди, шайтан гаепле, мин гаепле түгел, гафу ит, хәзрәт,” – ди .

Ул арада мич артыннан суырылып килеп чыга бер шайтан.

“Хәзрәт, ышанма, ялганлый,”– ди. “Кая аны котыртырга шәм башында шулай итеп йомырка пешерергә үзем дә белмидер идем әле, аңа крап торып шаккатым,” ди. Бөтен начарлыкны үзләре эшлиләр башта, аннары һич гөнаһсыз шайтанга аударалар да куялар, – ди.

Мәгънәле кыз

Булган, ди, бер егет. Моны өйләндерергә вакыт җиткән. Беркөнне әтисе әйтә бу егеткә:

– Фәлән кешенең кызын бик акыллы дип сөйлиләр, бар, сынап–күреп кайт әле, хак сүзме икән? – ди.

Ярый, егет атка атланып киткән кыз катына. Кыз ишегалдында икән.

– Исәнме?

– Саумы?

– Әти–әниең өйдәме?

– Юк. Әни бурычка җыларга китте. Әти йөз тәңкәне биш тиенгә алыштырырга йөри.

Егет кызның җавабыннан берни аңламаса да, сер бирмәгән булып күренергә тырыша.

– Мин атымны кая бәйлим?

Кыз моны тагын аптырашта калдыра:

– Теләсәң, җәйгә бәйлә, теләсәң, кышка бәйлә, – ди.

Ярый. Болар өйгә керәләр. Кыз тиз генә коймак пешерә, чәй өлгертә. Егет юлда килгәндә ачыккан, күрәсең, коймакны икешәрләп–икешәрләп тотып ашый икән. Ашап туйгач, бу, кулларын тез өстенә куеп, өй өчен күзәтә башлый. Ни дә булса сөйләргә кирәк бит:

– Ай–яй матчагыз бик юан икән, моны ничәшәрләп тотып менгердегез? – дип сораган, ди бу.

– Икешәрләп менгердек, икешәрләп, – ди моңа кыз.

Шуннан егет өенә кайтып китә.

– И–и, әти, шыр тиле бер кыз икән ул, – ди.

– Ни өчен?

– Менә шулай–шулай, – ди, сөйләп бирә бу ишеткән–күргәннәрен.

Тыңлап бетергәч әтисе әйтә моңа:

– Юк, улым, син ялгышасың. Ул чынында бик акыллы кыз икән, – ди. – Бурычка җыларга китү – үлек өстендә елау ул, яки ата–ана каберенә бару; йөз тәңкәне биш тиенгә алыштыру – кызның әтисе ауга киткән дигән сүз, ягъни йөз тәңкәлек айгырга атланып биш тиенлек куян артыннан куа–куа атны яндырып харап итәргә мөмкин. Атыңны кышка яки җәйгә бәйләү – ишегалдындагы арба яисә чанага бәйләү була. “Матчага икешәрләп менгердек” дип, кыз синең әдәпсезлегеңнән – коймакны икешәрләп ашавыңнан көлгән.

Карт шул көнне үк кызга яучы җибәртә.

Нигә пылау ашамыйлар икән

Бохара әмиренә:

– Быел Идел буенда иген уңмаган, халык бик ачыга, ачтан үлүчеләр дә күп икән, – дип әйткәннәр. Әмир моңа бик гаҗәпләнгән:

– Нигә пылау ашамыйлар икән?– дигән.