- •1.Дзеяслоў як часціна мовы.
- •2. Сістэма граматычных форм дзеяслова.
- •3. Інфінітыў.
- •4. Асновы дзеяслова. Класы дзеясловаў.
- •5. Пастаянныя катэгорыі дзеяслова.
- •6. Катэгорыі перах./неперах. Дзеяслова.
- •7. Прама-пераходныя дзеясловы.
- •8. Ускосна-пераходныя дзеясловы. Непераходныя дзеясловы.
- •9. Катэгорыя зваротн./незвар.
- •10. Групы зваротных дзеясловаў паводле ўтварэння і значэння.
- •11. Катэгорыя стану дзеяслова.
- •12. Пытанне пра стан дзеясловаў у лінгвістыцы. Традыцыйная класіфікацыя стану. Бінарная класіфікацыя стан.
- •13. Катэгорыя трывання дзеясловаў.
- •14. Спосабы ўтварэння дзеяловаў зак./незак. Трывання.
- •15. Суадносныя трывальныя пары.
- •16. Аднатрывальныя і двухтрывальныя дзеясловы.
- •17. Ступеннае ўтварэнне трыванняў.
- •18. Спосаб дзеяслоўнага дзеяння.
- •19. Катэгорыя ладу дзеясловаў.
- •20. Дзеясловы абвеснага і ўмоўнага ладоў дзеяслова.
- •21. Дзеясловы ўмоўнага ладу.
- •23. Катэгорыя часу дзеясловаў.
- •24.Дзеясловы цяперашняга часу.
- •25.Дзеясловы прошлага часу.
- •26.Дзеясловы будучага часу.
- •27. Абсалютнае і адноснае значэнне часу. Выкарыстанне форм аднаго часу са значэннем іншых.
- •28. Катэгорыя асобы дзеясловаў.
- •29. Безасабовыя дзеясловы.
- •30. Катэгорыя роду дзеясловаў.
- •31. Катэгорыя ліку дзеясловаў.
- •32. Спражэнне дзеясловаў.
- •33.Дзеясловы 1 спражэння.
- •34.Дзеясловы 2 спражэння.
- •35.Рознаспрагальныя дзеясловы.
- •36.Дзеепрыметнік як атрыбутыўная форма дзеяслова.
- •37. Утварэнне форм дзеепрыметнікаў незалежнага стану прошлага часу і асаблівасці іх ужывання.
- •38. Утварэнне форм дзеепрыметнікаў залежнага стану прошлага часу і асаблівасці іх ужывання.
- •39. Ужыванне форм дзеепрыметнікаў незал./зал. Стану ц. Часу і асаблівасці іх ужывання.
- •40. Дзеепрыслоўе як атрыбутыўная форма дзеяслова.
- •41.Утварэнне і асаблівасці ўжывання дзеепрыслоўяў незакончанага трывання.
- •42.Утварэнне дзеепрыслоўяў незакончанага трывання.
- •43.Утварэнне дзеепрыслоўяў закончанага трывання.
- •44. Прыслоўе як часціна мовы.
- •45. Лексіка-граматычныя разрады прыслоўяў.
- •46.Азначальныя прыслоўі.
- •47.Акалічныя прыслоўі.
- •48.Утварэнне ступеней параўнання якасных прыслоўяў.
- •49. Формы прыслоўяў са значэннем ацэнкі і меры якасці.
- •51. Пытанне пра безасабова-прэдыкатыўныя словы ў лінгвістыцы.
- •52.Службовыя часціцы мовы. Агульная характарыстыка.
- •54. Злучнік як часціна мовы. Разрады злучнікаў.
- •55. Часціцы як часціна мовы. Разрады часціц.
- •56. Выклічнік. Разрады паводле значэння і паходжання.
- •57.Гукапераймальныя словы.
- •58. Пытанне пра мадальныя словы. Лексіка-граматычныя разрады мадальных слоў.
- •59. Звязкі як слыжбовыя словы. Пытанне пра звязкі ў лінгвістыцы.
45. Лексіка-граматычныя разрады прыслоўяў.
У зал. ад лекс. зн-ня прысл. дзел. на 2-а асн. разр.:
якасныя (уласнахарактарыз-я)
акалічнасныя (колькасныя)
Якасныя абазн. уласцівасці, якасці, інтэнсіўнасць выяўл. прыметы, спосаб дзеяння (весела, дружна, вельмі). Прысл., суадносныя з як. прым. з’яўл. найбольш шматлікімі ў гэт. гр.
Хар-ны суфіксы: -о-,(-а-), -е- (боязна (баязно – дыял.), слаба, нагатове, нараўне)
Адказ. на пытанне як?
У сказе адн. як да Д., так і да прым., прысл. ці прэдыкат-ў. (Молада, хораша, звонка спяваў гарманіст).
Ас. месца займ. колькасн. прысл. – абазн.:
колькасць дз-ня ( дужа, крыху, прыблізна)
інтэнс-ць дз-ня, яго мяжу (інтэнсіўна).
Кольк. прысл. у сказе звыч. акалічнасць меры ступені ( гэта ён ацаніў (як?) высока).
На перыферыі як. прысл. знах. ул.характ.прысл.Аднос. прысл. сп. дз-ня (моўчкі, цішком).
Акалічн.прысл. абазнач. знешн. прымету, хар-ць адносна розных ак-й, розн. абставін, пры якіх адбыв. дз-не або працяк. працэс і г.д.
Падзел. на прысл. месца, часу, прычыны і мэты:
прысл. месца – маюць лакальн. зн-не, г.зн. паказ. месца. дзе адбыв. дз-не: дзе?(вакол, далёка); куда?(дамоў, дахаты); адкуль? (адусюль, справа); дакуль? і г.д…Самыя распаўс. прысл.
прысл. часу ўказ. на час – калі адбываецца /як доўга працягваецца(учора, вечарам, вечна, доўга).
Указ. на час з якога пач. дз-не (зранку);калі? як доўга? з (да) якога часу?
прысл. прычыны – указ. па якой прыч. / на якой падставе адбыв. дз-не (здуру, спрасоння)
прысл. мэты – паказ. для чаго, з якой мэты адбыв-ца дз-не (напаказ, назло) – у СБМ даволі няшмат
Размеркаванне прысл. па семант. разрадах не можа мець абсал. хар-ру, бо ў кожн. групе ёсць прысл., якія могуць мець перах. хар-р, напр. спал-не колькасн. і прастор. зн-ня, спал-не сп. дз-ня і часу (спачатку, спярша).
Развіццё зн-ня слоў прыводз. да магч-ці ўжыв-ня прысл. 1-ых разр-ў у зн-ні др. залеж. ад умоў.
46.Азначальныя прыслоўі.
Азначальныя (іх яшчэ называюць уласнахарактарызуючымі), да якіх адносяцца якасныя, колькасныя(меры і ступені), прыслоўі спосабу дзеяння. Якасныя прыслоўі абазначаюць якасць дзеяння і адказваюць на пытанне як?. Яны ўтвараюцца ад якасных прыметнікаў, складаюць найбольш шматлікую групу прыслоўяў: проста, мудра, радасна, смела, хораша, цікава, роўна.Колькасныя прыслоўі абазначаюць колькасць дзеяння (занадта, багата, крыху, больш-менш), яго інтэнсіўнасць або мяжу (дарэшты, дашчэнту, датла), меры ці ступені якасці (мала, многа, цалкам). Колькасныя прыслоўі адказваюць на пытанніколькі? Як многа? Да якой ступені?. У спалучэнні з назоўнікамі словымнога (нямнога), мала (нямала), багата, трохі, шматабазначаюць няпэўную колькасць і выступаюць у ролі так званых няпэўна-колькасных слоў:многа грыбоў, мала ягад, трохі солі, шмат кветак, багата рыбы.Прыслоўі спосабу дзеяння паказваюць, як адбываецца дзеянне, адказваюць на пытанні як? Якім чынам? Якім спосабам? (моўчкі, уголас, шэптам, бягом, насцеж). Прыслоўі спосабу дзеяння могуць даваць якасную характарыстыку праз параўнанне(пранесся віхрам, ехаў зайцам, дзяліўся па-брацку, мітусіліся роем),могуць паказваць на сумеснасць ці раздзельнасць дзеяння(удвух, утраіх, гуртам, паасобку).