Теория матана
.pdfОпределение (Коши). Число A называется пределом функции |
f x в точке x0 , если для любого числа |
|||||||||
0 существует число 0 такое, что для всех x , x x0 |
и удовлетворяющих условию |
|
x x0 |
|
, |
|||||
|
|
|||||||||
верно неравенство |
|
f x A |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Обозначение: lim f x A или |
f x A при x x0 . |
|
|
|
|
|
||||
x x0 |
|
|
|
|
|
|
||||
Определение (Гейне). Число |
A называется пределом функции f x в точке x0 , если для любой по- |
|||||||||
следовательности xn значений аргумента xn , xn x0 , сходящейся к точке x0 , соответствующая |
последовательность значений функции f xn сходится к числу A. Оба определения эквивалентны,
т.е. если функция f x имеет предел A в смысле определения Ι, то она имеет тот же предел A в смыс-
ле определения ΙΙ, и наоборот. В определении Ι число , вообще говоря, зависит от числа . В опреде-
лениях предела функции в точке x0 сама точка x0 из рассмотрения исключается. Следовательно, значе-
ние функции в точке x0 не влияет на значение предела. При этом функция f x может быть вообще не определена в точке x0 . Отсюда следует, что две функции, равные для всех x из окрестности точки x0 , за исключением самой точки x0 , имеют при x x0 один и тот же предел A или не имеют предела.
Пример 17. Доказать, используя определение Ι, что
1) limx2 9.
|
x 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Надо показать, что, выбрав произвольно 0 , можно по нему подобрать |
|
такое, что |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
для каждого x, удовлетворяющего условию |
|
|
|
x 3 |
|
|
, будет выполняться неравенство |
|
x2 |
9 |
|
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пусть |
|
x 3 |
|
, которое пока не определено. Тогда |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x2 9 |
|
|
|
x 3 x 3 |
|
|
|
x 3 x 3 6 |
|
|
|
x 3 |
|
|
|
x 3 |
|
6 2 6 .И если положить 2 |
6 , то |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
из неравенства |
|
x 3 |
|
будет следовать неравенство |
|
x2 9 |
|
. Это и означает, что limx2 9. Оста- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 3 |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
лось решить уравнение 2 6 0 и отобрать его положительный корень: 3 |
|
. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
9 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 18. Доказать, используя определение ΙΙ, что |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1) lim |
x2 16 |
2; 2) |
|
f x sin |
|
не имеет предела в точке x 0 . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
x 4 |
x2 4x |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
Решение.1) Будем рассматривать данную функцию в некоторой окрестности точки x 4, например, на
интервале 3;5 . Возьмем какую либо последовательность xn 3;5 |
такую, что xn |
4 и lim xn |
4. То- |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
гда |
|
на |
|
основании |
теорем |
|
о |
пределах |
последовательностей |
имеем |
||||||
lim f x |
n |
lim |
xn |
2 16 |
lim |
xn |
4 |
|
nlimxn |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
limx |
|
|
|
|
||||||||
n |
n x |
2 4x |
n |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
n |
|
n |
|
|
n |
|
n |
n |
|
|
|
|
|
11
|
4 4 |
2 . В силу произвольности выбранной последовательности x согласно определению ΙΙ, полу- |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
x2 |
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
чаем, что lim |
|
|
2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
x 4 x2 |
4x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2) Возьмем две последовательности |
x |
|
1 |
и |
|
n |
|
2 |
|
, сходящиеся к точке x 0 . Рассмотрим соот- |
|||||||||||||||||||
x |
|||||||||||||||||||||||||||||
n |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
4n 1 |
|
||||||||
ветствующие последовательности f xn |
и f |
|
n |
значений функции. Так как |
f xn sin n 0, а |
||||||||||||||||||||||||
x |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
4n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
f xn sin |
|
|
|
1, то limsin |
|
|
не существует. |
|
|||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
x |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8. Теоремы о пределах |
|
||||||||||||||
1) Единственность предела. Если функция |
f x имеет в точке x0 предел, то этот предел единственный. |
||||||||||||||||||||||||||||
2) Ограниченность функции, имеющей предел. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Определение 7. Функция |
f x |
называется ограниченной в -окрестности точки |
x0 , если существует |
||||||||||||||||||||||||||
число M 0 такое, что для всех |
x из -окрестности точки x0 , т.е. для всех x удовлетворяющих нера- |
||||||||||||||||||||||||||||
венству x0 x x0 |
|
выполняется неравенство |
|
f x |
|
M . |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Если lim f x A, то найдется -окрестность точки x0 , в которой функция |
f x ограничена. |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3)Предел постоянной равен самой постоянной.
4)Арифметические операции над пределами функций.
Если lim f x A и lim g x B , то: |
|
||||||||||||||
|
|
x x0 |
|
|
|
|
x x0 |
|
|
|
|
|
|
||
а) |
lim f |
x |
g x lim f x lim g x A B; |
(13) |
|||||||||||
|
x x |
|
|
|
|
|
x x |
0 |
|
x x |
|
|
|||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
б) |
lim f |
x |
g x lim f |
x lim g x A B ; |
(14) |
||||||||||
|
x x |
0 |
|
|
|
|
|
x x |
|
|
x x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
||
в частности, если c – константа, то |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
lim c f x |
c lim f x c A, |
(15) |
|||||||
|
|
|
|
|
|
x x |
|
|
|
|
|
x x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
f x |
|
lim f x |
|
A |
|
|
|
|
|
|||
в) |
lim |
|
x x0 |
|
|
|
. если |
|
B 0 |
(16) |
|||||
|
|
lim g x |
B |
|
|||||||||||
|
x x0 g x |
|
|
|
|
|
|
|
x x0 |
|
|
|
5) Переход к пределу в неравенствах: если f x g x |
(или f x g x ) для всех x из некоторой ок- |
||
рестности точки x0 , кроме, может быть, самой точки |
x0 , и каждая из функций f x |
и g x имеет в |
|
точке x0 предел, то |
|
|
|
lim f x lim g x . |
(17) |
|
|
x x0 |
x x0 |
|
|
6) Предел промежуточной функции.
12
Если x f x x |
для всех x из некоторой окрестности точки x0 , кроме, быть может, са- |
||||
мой точки x0 , и функции x |
и x имеют в точке x0 предел, равный A, то функция |
f x имеет в |
|||
точке x0 предел, также равный A. |
|
|
|
||
7) Предел сложной функции. Пусть y f u , где u g x и существуют |
lim g x A и lim f u ; то- |
||||
|
|
|
|
x x0 |
u A |
гда в точке x0 существует предел сложной функции |
f g x , причем: |
|
|
||
lim f g x lim f u . |
(18) |
|
|
||
x x0 |
u A |
|
|
|
Эта теорема обосновывает метод замены переменной при нахождении пределов функции.
8) Для всех основных элементарных функций f x в любой точке их области определения имеет место равенство:
lim f x f x0 . |
(19) |
x x0 |
|
9. Предел функции в бесконечности |
Определение 8. Пусть функция f x определена на промежутке a; + , т.е. для всех x a , a – неко- |
|||||
торое число. Число A называется пределом функции f x |
при x , если для любого числа 0 |
||||
найдется такое число M 0, что для каждого x, удовлетворяющего условию x M , справедливо нера- |
|||||
венство |
|
f x A |
|
; обозначение: lim f x A. |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
||
Определение 9. Аналогично, определяется lim f x A. |
|
||||
|
|
|
|
x |
|
Определение 10. Пусть функция f x |
определена на всей числовой оси, за исключением, может быть, |
|||||||||
конечного отрезка a;b , т.е. для всех |
x a или x b . Число |
A называется пределом функции f x |
||||||||
при x , если для любого числа 0 найдется такое число |
M 0, что для всех x, удовлетворяю- |
|||||||||
щих неравенству |
|
x |
|
M , справедливо неравенство |
|
f x A |
|
; обозначение: lim f x A. |
||
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теоремы о пределах при x x0 остаются справедливыми также при x , x , x . |
||||||||||
Пример 19. Доказать, что lim ax 0, |
если 0 a 1. |
|
||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
Решение. Пусть произвольное 0 выбрано . Решаем неравенство |
ax 0 |
|
:ax xlga lg x |
lg |
. Так как все преобразования равносильны, то мы показали: |
|
||||
|
|
|||
|
|
|
lga |
|
|
|
для любого x M выполняется неравенство ax , где M lg , если 1, и M 0 любое, если lga
1. Следовательно, согласно определению, lim ax 0 при 0 a 1.
x
10.Бесконечно малые (б.м.) и бесконечно большие (б.б.)
функции. |
|
|
Определение 11. Функция f x называется бесконечно малой при |
x a , если |
lim f x 0. Здесь a |
|
|
x a |
может быть либо конечным числом x0 , либо , , . |
|
|
13 |
|
|
Определение 12. Если для любого числа M 0 существует такое число 0 , что для всех |
x x0 и |
|||||||||||||
удовлетворяющих условию |
|
x x0 |
|
, выполняется неравенство |
|
f x |
|
M , то функцию f x назы- |
||||||
|
|
|
|
|||||||||||
вают бесконечно большой при x x0 , или говорят, что |
f x имеет бесконечный предел при |
x x0 , |
||||||||||||
что записывается так: lim f x . Заменяя неравенство |
|
f x |
|
M на неравенство f x M |
или на |
|||||||||
|
|
|||||||||||||
x x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
неравенство f x M |
получим определения положительной б.б. и отрицательной б.б. функций; обо- |
|||||||||||||
значения: lim f x |
или lim f x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
x x0 |
|
|
x x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Свойства б.м. и б.б. функций.
1) Если x и x – б.м. функции при x x0 , то их сумма x x и произведение x x
также есть б.м. функция при x x0 . |
|
|
|
|
|
|
2) Если функция x является б.м. при x x0 , а |
f x ограничена в некоторой окрестности точки x0 , |
|||||
то произведение x f x |
есть б.м. функция при x x0 . В частности произведение x на посто- |
|||||
янную c также б.м.. |
|
|
|
|
|
|
3) Если x – б.м. при x x0 , а функция |
f x |
имеет в точке x0 конечный предел, |
lim f x A, то |
|||
|
|
|
|
|
x x0 |
|
функции x f x – б.м. при x x0 . |
|
|
|
|
|
|
4) Связь между функцией, имеющей предел, с ее пределом и б.м. функцией. |
|
|
||||
Для того чтобы функция f x при |
x x0 |
имела предел, равный A, необходимо и достаточно, |
||||
чтобы f x можно было представить в виде суммы |
|
|
||||
|
f x A x , |
(20) |
|
|
|
|
где x – б.м. функция при x x0 . |
|
|
|
|
|
|
5) Функция f x , определенная и не равная нулю в некоторой окрестности точки |
x0 , кроме, может |
|||||
быть, самой точки x , является б.м. при x x тогда и только тогда, когда функция |
|
1 |
является б.б. |
|||
|
|
|||||
0 |
|
0 |
|
f |
x |
|
|
|
|
|
при x x0 ( связь между б.м. и б.б.).
Сумма (разность) и частное б.б. не обязательно являются б.б. функциями; частное двух б.м.
функций не обязательно является б.м..
В этих случаях теоремы о пределе суммы, разности и частного неприменимы; принято говорить, что
имеют место неопределенности вида |
|
; |
; |
0 |
|
. Аналогично произведение б.м. на б.б. являет- |
|||
|
|
|
|
|
|
||||
|
0 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ся неопределенностью вида 0 . Нахождение пределов в таких случаях называется “раскрытием не-
определенностей”.
14
11. Техника нахождения пределов
Нахождение пределов функции основывается на применении свойств пределов (13) – (17) и раз-
личных способов раскрытия неопределенностей. Другие способы нахождения пределов функции будут рассмотрены ниже.
Пример 20. Найти предел |
L lim |
x3 |
3x 2 |
. |
||
|
x 3 |
|||||
|
x 1 x2 |
|
||||
Решение. Имеем неопределенность вида |
0 |
. Для ее “раскрытия” выделяем в числителе и знаменателе |
||||
0 |
||||||
|
|
|
|
|
те множители, которые стремятся к нулю, после чего используем свойства пределов. Разделим числи-
тель |
на |
x 1 |
и |
|
|
|
найдем |
|
корни |
|
квадратного |
|
трехчлена в |
знаменателе. Тогда получим |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L lim |
x 1 x2 x 2 |
|
|
x2 x 2 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
2x 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 x 1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Пример 21. Найти предел |
L lim |
|
|
9 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 8 |
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Решение. Здесь для раскрытия неопределенностей |
|
|
|
используем формулы сокращенного умножения. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
9 2x |
|
|
9 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 x2 23 |
|
|
4 |
|
|
|
9 2x 25 |
3 x2 23 |
|
4 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
2 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
x 8 |
|
|
|
|
9 2x 5 |
|
|
|
|
|
|
x2 |
23 |
|
x 8 |
|
9 2x 5 |
|
|
x 8 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x |
x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 3 |
|
|
|
23 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
4 4 4 12 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
x 8 |
|
|
|
|
|
9 2x 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 22. Найти пределы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
4 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6cos2 |
x cosx 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
1) L lim |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) |
|
L |
lim |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
x 16 |
|
x 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
x /314cos2 |
x 5cosx 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0
Решение. В этих задачах для раскрытия неопределенностей применяем замену переменной.
0
1) Пусть 4x z . Тогда x z2 и при x 16 z 416 2. Получим:
L lim |
z 2 |
lim |
z 2 |
lim |
|
|
1 |
|
1 |
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
z 2 z 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
1 |
z 2 z2 4 |
z 2 |
z 2 z 2 |
2 2 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
2 |
|
|
|
|
1 |
|
2 |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
z |
|
|
z |
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
7 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
3) Пусть cosx z, тогда z cos /3 |
при x /3 |
.L |
lim |
|
|
2 |
|
3 |
|
|
|
2 |
|
3 |
|
. |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
z 1/2 |
|
|
1 |
|
1 |
|
14 1 |
|
1 |
9 |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14 z |
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
7 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
7 |
|
|
|
|
|
Нахождение пределов функции при x во многом аналогично нахождению пределов после-
довательностей.
Пример 23. Найти пределы.
15
|
L lim |
|
|
x |
3 |
|
x |
2 |
; |
|
|
|
|
|
L |
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
14 x |
|
|
|
|
|||||
1) |
|
|
|
|
2) |
lim |
|
|
|
. |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
1 |
x |
3x |
4 |
3x 2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
x |
|
|
x |
2 |
2 x |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Решение. Во всех задачах имеем неопределенность вида . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
1) |
L lim |
x3 3x 2 x2 3x2 4 |
2x3 |
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
3x2 4 3x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
1 |
x |
|
|
|
x 3x2 |
3x 9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
2) |
При нахождении |
lim |
f x |
удобно ввести новую переменную |
t x; тогда |
x t, |
t при |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
x . В данном случае |
L2 lim |
|
t2 |
14 t |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t t2 |
2 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 14 |
t |
|
t2 14 |
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 2 t |
|
14 |
|
|
|
t2 |
|
2 t |
|
|
2t |
7. |
||||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7lim |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
t |
|
|
|
|
t2 14 t |
|
|
|
|
|
|
t2 |
2 |
|
t2 2 |
t 2 |
t2 |
|
14 t |
|
|
t 2t |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
Во многих случаях при раскрытии неопределенностей вида |
|
|
|
используется 1-й замечатель- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
ный предел, т.е. равенство lim |
sinx |
1 или lim |
|
x |
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
x |
|
|
x 0 sinx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
На |
практике используется |
более |
общая форма |
записи |
|
|
1-го |
замечательного |
предела: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
lim |
sin f x |
1 или lim |
|
f x |
|
|
1 , где f x 0 при x a. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
f x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
x a |
|
|
|
x a sin f x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Пример 24. Найти пределы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
1) L lim |
1 cosx |
; 2)L |
lim |
cos3x cos9x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
1 |
x 0 xsin3x |
2 |
x 0 |
|
|
tg2 7x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Во всех этих задачах преобразуем функцию таким образом, чтобы можно было применить 1-й
замечательный предел, при этом учитывается, что cosx 1 |
при x 0. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1) Используем формулу 1 cos 2sin2 |
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
2sin2 |
x |
|
|
|
sin |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3x |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
L lim |
2 |
2lim |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
1 |
x 0 |
xsin3x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
sin3x |
x 3x |
|
|
|
12 |
6 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
2) Здесь используем формулу для разности косинусов |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos cos 2sin |
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
L |
lim2 |
sin6xsin3x |
2lim |
sin6x |
|
sin3x |
cos2 |
7x |
2 |
6 |
|
3 |
1 |
36 |
. |
||||||||||||||||||||||||||||
2 |
x 0 |
|
tg2 7x |
|
x 0 sin7x |
|
sin7x |
|
|
|
|
7 |
|
7 |
|
|
49 |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
В некоторых случаях для использования 1-го |
|
замечательного предела необходима замена пере- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
менной. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 25. Найти предел L lim |
sin2x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
x2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
Сделаем |
|
замену |
|
|
|
|
|
x y, |
тогда |
x y, и |
|
если |
|
|
x , |
то |
|
y 0. Тогда |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
L lim |
sin 2 2y |
lim |
|
sin2y |
|
|
lim |
|
|
|
sin2y |
|
lim |
sin2y |
lim |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
y 0 y 2 2 |
|
|
y 0 y2 2 y |
|
|
y 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y 0 |
2y |
y 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
При нахождении пределов вида lim |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
C следует иметь в виду, что: |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
1) Если существуют конечные пределы lim x A и lim x B , то C AB . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
2) Если |
|
lim x A 1 |
и lim x , то предел C находится непосредственно. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
3) Если lim |
|
x |
|
1 |
и lim |
|
x |
|
, то имеем неопределенность вида |
|
. Используем 2-й замечатель- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
ный предел: представим x |
в виде x 1 x , |
где x 0 |
при x a и, следовательно, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
x x |
|
|
|
|
|
lim x x |
|
|
|
|
|
lim x 1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
C lim |
1 x |
x |
|
|
|
|
|
|
ex a |
|
|
|
|
|
ex a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(21) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
На практике эту формулу лучше не запоминать, а каждый раз проделывать необходимые преоб- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
разования. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Пример 26. Найти пределы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
L1 |
|
|
|
|
|
|
|
sin3x 2 x2 |
|
L2 |
|
|
x 2 x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1) |
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; 2) |
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
3x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Решение. 1) |
sin3x |
|
3, |
|
2 x2 |
2 |
при x 0; L 32 |
9 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2) |
|
x 2 |
|
1 |
, |
|
|
x2 при |
x , |
следовательно, на основании свойств |
показательной функции, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3x 1 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
L2 |
|
1 |
0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Пример 27. Найти пределы: 1) |
L1 lim |
; 2) L2 |
lim cosx x2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Решение. Во всех этих задачах необходимо раскрывать неопределенность вида |
. Используем пре- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
образование (21). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
el , где l lim |
|
|
|
|
|
|
L e 2 . |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1) |
L lim |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
lim |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2, |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x x 1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2sin2 |
x |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 2sin |
|
x |
x |
|
|
|
|
|
|
1 2sin |
|
|
|
x 2sin2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2) |
L |
lim 1 |
cosx 1 |
|
|
lim |
2 |
|
|
lim |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
el , |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
где l lim |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, L e 1/2 |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2lim |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 x |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17
|
12. Сравнение бесконечно малых. |
|
||
|
Применение к нахождению пределов. |
|
||
Пусть x и x |
являются бесконечно малыми при x a . Если существует конечный от- |
|||
личный от нуля предел их отношения lim |
x |
c, то функции x и |
x называются бесконечно |
|
|
||||
|
x a x |
|
малыми одного порядка. Если c 1, то функции x и x называются эквивалентными; обозначе-
ние: x |
x . Например, |
из 1-го замечательного предела следует, что при x 0 sinx |
x. |
|
||||||||||||||||
Если |
c 0, то функция x |
называется бесконечно малой высшего порядка по сравнению с x , что |
||||||||||||||||||
записывается так: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
x o x , а x |
– бесконечно малой низшего порядка по отношению к x . |
|
|
|||||||||||||||||
|
Если lim |
x |
c, где 0 |
|
c |
|
, |
то функция x называется бесконечно малой n-го по- |
||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
x a x n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
рядка по отношению к x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
Имеют место следующие утверждения: |
|
|
|
||||||||||||||||
1) Если функции |
x |
|
|
и |
x |
являются |
бесконечно малыми при x a и если |
x |
x , |
|||||||||||
x |
x , то lim |
x |
lim |
x |
. Это равенство называется принципом замены эквивалентных б.м.. |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
x a x |
|
|
x a x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
2) Если lim f x k, 0 |
|
k |
|
, то |
f x x |
k x . |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3) Если x |
x |
и x |
x , то x |
x . |
|
|
4) Для того чтобы две б.м. были эквивалентными необходимо и достаточно, чтобы их разность была б.м.
более высокого порядка по сравнению с каждой из них.
5) Сумма двух б.м. разных порядков эквивалентна слагаемому низшего порядка (так как переход от б.м.
к ей эквивалентной равносилен отбрасыванию б.м. высшего порядка).
Таблица эквивалентных б.м..
При 0:
sin |
|
|
arcsin |
|
a 1 lna |
|
|
|||
tg |
|
|
arctg |
|
ln 1 |
|
|
|
|
|
1 cos |
2 |
e 1 |
|
loga 1 |
|
|
|
|
||
2 |
lna |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
1 m 1 |
m , m R |
|
|
|
|
|
|
|
||
Пример 28. |
Заменить каждую из следующих б.м. ей эквивалентной при 0 . |
1) 3sin 5 3 ; 2) |
||||||||
1 cos 2 16 3 5 4 6 5 . |
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение. 1) |
3sin имеет порядок малости 1 относительно , (т.к. sin |
), 5 3 |
– порядок малости |
|||||||
3; значит, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
18 |
|
|
|
|
|
3sin 5 3 |
3sin |
3 . |
2) 1 cos 2 16 3 5 4 6 5 4sin4 16 3 5 4 6 5 . 2
Низший порядок имеет слагаемое 16 3 , поэтому
1 cos 2 16 3 5 4 |
6 5 |
|
|
16 3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
Нахождение пределов функций во многих случаях существенно упрощается, если использовать |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
свойства эквивалентных б.м. и таблицу эквивалентных б.м.. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
7 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2x arcsin2x arctgx2 |
|
|||||||||||||||||||||||||
Пример 29. Найти пределы. 1) |
L lim |
|
4 |
|
|
;2) |
L |
lim |
; 3)L |
|
lim |
; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x 0 |
|
e 2x 1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
x e |
|
x e |
|
|
3 |
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3x |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
8 2x |
2 3x3 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
4) L lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
x2 |
5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
4 |
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
x |
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Решение. 1) Поскольку arctg |
x |
|
x, e 2x |
1 |
|
2x , то L lim |
4 |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
x 0 2x |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
ln x lne |
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
ln 1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
2) L |
lim |
lim |
|
e |
|
|
lim |
|
|
|
|
|
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
. Так как при x e |
1 0, то, используя фор- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
x e |
x e |
|
|
x e x e |
x e |
|
|
|
x e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x e |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
мулу ln 1 |
, получим: |
L2 lim |
|
e |
|
|
lim |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x e x e |
|
|
|
|
|
|
e x e x e e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
3) Используем таблицу эквивалентностей: sin2x |
2x, arcsin2x |
|
|
x2 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
arctgx2 x2 . Следовательно, sin2x arcsin2x arctgx2 |
|
2x . Теперь имеем:L lim |
2x |
|
2 |
. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
x 0 |
3x |
3 |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
3x |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 x |
2 |
|
|
|
3x |
3 |
|
|
|
|
|
|
x 3 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 3 |
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
8 2x |
2 |
3x |
3 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
4) L |
lim |
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
3 |
4 |
8 |
|
|
|
lim |
|
|
4 8 |
|
|
|
0 . |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x2 5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 3 |
|
x 5 |
|
|
|
.
При нахождении пределов выражений вида u x v x , где
u x 1, v x при x a , удобно пользоваться формулой
|
|
|
lim u x v x |
ex a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(22) |
|
|
|
||||||||
|
|
|
x a |
|
lim v x |
lnu x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Пример 30. Найти пределы. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
2x 1 |
ln 3 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
lim 1 x |
2 |
|
ctgx |
|
ln 2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
1) |
L1 |
|
; 2) |
L3 lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
x 0 |
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Используем формулу (22) и таблицу эквивалентностей. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
l |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
x |
|
|
|
0 |
|
||
1) |
L1 |
e , где l limctgx ln 1 x |
|
|
|
lim |
ln 1 x |
|
|
lim |
|
2 |
0, L1 |
e |
|
1. |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
tgx |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
x 0 x |
|
|
|
|
2) Сделаем замену: t x 1 0 при x 1, x 1 t . Тогда
19
|
|
|
|
2t 1 |
ln 5 2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln 5 2t |
|
2t 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
L lim |
ln 1 t |
e |
l |
, |
|
где l lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
t 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln 1 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
t 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t 0 |
|
t 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
lim |
ln 5 2t |
ln 1 |
t |
|
|
|
lim |
tln 5 2t |
ln5,L |
e ln5 |
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
ln 1 t |
|
|
|
|
|
t 1 |
|
|
|
t |
t 1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
t 0 |
|
|
|
|
|
|
|
t 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13. Непрерывность функции |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Односторонние пределы. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
Пусть область определения функции f x |
содержит интервал ,x0 . Число a называется пре- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
делом слева функции |
f x |
в точке |
x0 (или при |
|
x x0 |
0), |
|
если для любого числа 0 существует |
|||||||||||||||||||||||||||||||
такое число 0 , что для всех |
|
x, |
удовлетворяющих неравенствам |
x0 x x0 , выполняется нера- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
венство |
|
|
f x a |
|
. |
Предел |
|
слева функции |
|
f x |
в |
точке |
x0 |
0 |
обозначают |
lim f x или |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
f x0 |
|
0 . Если x0 |
0 , то пишут lim f x |
или f 0 |
или |
f 0 . |
|
|
|
x x0 0 |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
Аналогично, в случае, когда область определения функции |
f x содержит интервал |
x0, , |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
вводится понятие предела справа, |
который обозначают так: |
|
lim |
f x |
или |
f x0 0 , |
если |
x0 0, и |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x x0 0 |
|
|
|
|
|
|||
lim f x |
|
или |
|
|
f 0 |
или |
f 0 , |
если x0 |
0 . По аналогии с конечными односторонними пределами |
||||||||||||||||||||||||||||||
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
определяются и односторонние бесконечные пределы: |
|
lim |
f x ; |
lim |
f x . |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x x0 0 |
|
|
|
|
|
x x0 0 |
|
|
|
|||
|
|
Например, |
запись |
|
lim |
f x |
означает, |
что для каждого числа |
M 0 существует такое |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x x0 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
число 0 , что для всех |
x, удовлетворяющих неравенствам x0 x x0 |
, выполняется неравенство |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
f x M . Функция |
f x |
имеет предел в точке |
x0 |
тогда и только тогда, когда существуют пределы |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
слева и справа в этой точке и они равны; при этом lim f x |
lim |
f x |
lim |
f x . |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x x0 |
|
|
|
x x0 0 |
|
|
x x0 0 |
|
|
Для односторонних пределов справедливы теоремы о пределе суммы (разности), произведения,
частного и о пределе композиции функций.
Пример 31. Найти односторонние пределы функций.
|
f x |
2x 3, |
если x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
f x |
1 cos2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
1) |
|
|
|
|
, при x 1; 2) |
, при x 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
3x 5, если x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Решение. |
|
1) Пусть |
x 1. Тогда |
f x 2x 3. Следовательно, |
f 1 0 lim |
f x 2 1 3 1 – пре- |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
дел слева. Если x 1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
то |
f x 3x 5; следовательно, |
f 1 0 lim |
f x 3 1 5 2 – предел справа. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sinx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x, если 0 x |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
f x |
|
1 cos2x |
2sin |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 , (с |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
. По определению модуля |
sinx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
x |
|
|
x |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sinx, если - |
|
|
x 0 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f 0 lim f x |
|
|
|
|
|
|
sinx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
точностью до периода T 2 ). Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 , |
|||||||||||||||||||||||||||||
lim |
|
2 |
|
|
|
|
2 1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
20 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|