2.3 Лабораториялық сабақтардың жоспары

Лабораториялық жұмыс № 1. Қосымшаның интерфейсін құру.

Жұмыстың мақсаты: көпмәтіндік редактор мысалында интерфейсті құратын компоненталармен танысу.

1 Негізгі бөлім

DELPHI - Windows –қа арналған қосымшаларды жүктеу ортасы, сондықтан қосымшалар автоматты түрде формалар жүктеледі. Қосымшаларды орындау барысында орындаушы оған жаңа формалар, басқару элементтерін және оқиғаны орындау компоненттерін қоса алады. Интерфейсті құру барысында WYSIWYG (What You See Is What You Get – Что видите, то и получите) принципі қарастырылады және сондықтан қосымшаны жүктеу кезінде орындуашы оны орындалу кезігдегідей көреді.

VCL компоненттерінің палитрасы – Delphi визуалды компоненттерінң кітапханасының бірнеше беттерінде бүкіл компоненттердің пиктограммалары жазылған.

Интерфейсті құру кезінде әр компонент үшін келесі операциялар орындалады:

• Палитрада компонентті таңдау және оны формаға орналастыру;

• Объектер Инспекторы арқылы компоненталардың құрамын өзгерту.

Компоненталар структуралық бірліктер болып табылады және олар визуальді және визыульді емес болып бөлінеді. Визуальді компоненттер қосымшалар интерфейсін құруының негізі. Олар: Label, StaticText, Panel, Edit, ListBox және басқалар. Аталғандардан бөлек Canvas (холст) құрылымын қолдануға болады.

Барлық компоненталарда мәтін тексті, өлшемі, түсі Font құрылымымен анықталады және олар жұмыс орындау барысында орындаушымен өзгертіледі.

2 Тапсырма және оларды орындау реті

Қосымшаны құру және жұмыс істеу алгоритмі

1. бастапқы формада көпмәтіндік текстілік редакторды құру;

2. программаға бас менюді қосу;

3. диалог терезесімен жұмыс істеу;

4. шрифт опцияларын өзгерту кезінде екінші формаға көшу;

5. шрифт опцияларынының өзгеруін қарастыру;

6. бас формаға көшіп, өзгерістерді зерттеу;

7. Лабораториялық жұмысты тапсыру үшін өзіндік жұмысты жасау;

Орындау тәртібі

2.1 Form1 жаңа формасынқұрыңыз. Standard вкладкасынан келесі компоненталарды формаға орналастырыңыз:

- Memo1 көпмәтіндік редактор;

- MainMenu1 бас менюі;

2.2 Memo1 Alignқұрылымын өзгерту:alNone - alClient.

Form1 формасының түрі

2.32-ші сурет

2.3 File, Format – екі менюін құрыңыз.

File меню пункттінде - – Open (Ашу), Save (Сақтау), Close (Жабу) үш опциясын қарастыру, Format меню пункттінде - Font ( Шрифт) опциясын қарастыру.

Save опциясы үшін қарапайым мысал:

memo1.Lines.SaveToFile (C:\lab1.txt);

Openопциясы үшін

memo1.Lines.LoadFrom File (C:\lab1.txt);

Closeопциясы үшін

Form1.Close;

2.4 Прогармманы орындалуға жіберіңіз. Текстті жазып, оны сақтаңыз және басқа опцияларды тексеріңіз.

uses Unit2;

{$R *.DFM}

procedure TForm1.close1Click(Sender: TObject);

var a: word;

begin

a:= Messagedlg('Save to file',mtConfirmation,[mbYes,mbNo],0);

if a=mrYes then

memo1.Lines.SaveToFile(inputBox('Сохранение файла', 'Введите имя файла',''));

form1.close;

end;

procedure TForm1.save1Click(Sender: TObject);

begin

memo1.Lines.SaveToFile(inputBox('Сохранение файла', 'Введите имя файла',''));

end;

procedure TForm1.open1Click(Sender: TObject);

begin

memo1.lines.LoadFromFile(inputBox('Открыть файл','Введите имя файла',''))

end;

procedure TForm1.font1Click(Sender: TObject);

begin

form2.show;

end;

end.

2.6 Қомысшаны орындалуға жіберіңіз.

2.7 Form2 формасын құрыңыз, оған ComboBox1,Button1,GroupBox1, CheckBox1,CheckBox3, Samples – SpinEdit1 компоненттерін оранластырыңыз.

2.33-ші сурет

Объектер инспекторы арқылы компоненталарды суреттегідей орналастырыңыз.

2.8 Format меню пунктін Font опциясымен құрыңыз.

uses Unit1;

{$R *.DFM}

procedure TForm2.Button1Click(Sender: TObject);

begin

form1.memo1.font.size:= SpinEdit1.Value;

if (CheckBox1.Checked=true) and (CheckBox2.Checked=false)

and (CheckBox3.Checked=false)then

form1.memo1.font.style:= [fsBold]

else

if (CheckBox1.Checked=true) and (CheckBox2.Checked=true)

and (CheckBox3.Checked=false)then

form1.memo1.font.style:= [fsBold, fsItalic]

else

if (CheckBox1.Checked=true) and (CheckBox2.Checked=true)

and (CheckBox3.Checked=true)then

form1.memo1.font.style:= [fsBold, fsItalic,fsUnderline]

else

if (CheckBox1.Checked=false) and (CheckBox2.Checked=true)

and (CheckBox3.Checked=false)then

form1.memo1.font.style:= [ fsItalic]

else

if (CheckBox1.Checked=false) and (CheckBox2.Checked=true)

and (CheckBox3.Checked=true)then

form1.memo1.font.style:= [ fsItalic,fsUnderline]

else

if (CheckBox1.Checked=false) and (CheckBox2.Checked=false)

and (CheckBox3.Checked=true)then

form1.memo1.font.style:= [fsUnderline]

else

if (CheckBox1.Checked=false) and (CheckBox2.Checked=false)

and (CheckBox3.Checked=false)then

form1.memo1.font.style:= [];

form1.memo1.font.name:= comboBox1.Items[comboBox1.Itemindex];

form2.close;

end;

procedure TForm2.FormCreate(Sender: TObject);

var

a:integer;

begin

for a:=0 to screen.fonts.count-1 do

comboBox1.Items.add(screen.fonts[a]);

comboBox1.Itemindex:=2;

end;

end.

Қомысшаны орындалуға жіберіңіз және меню опцияларын тексеріңіз.

Тапсырма:

1. менюге өзгерістер беру және оған горячие клавишаларды орналастыру;

2. қосымша интерфейсін өзгертіңіз, Dialogs беттерінен диалогты терезелерін арқысанда Палитра компоненттерін: OpenDialog, SaveDialog, FontDialogs жүктеу;

Begin

If OpenDialog1.Execute then

Memo1.Lines.LoadFromFile (OpenDialog1.FileName);

End;

3. (AboutForm) формасында келесі қосымша ақпаратты орналастырыңыз:ол үшін менюге бір пункт қосыңыз, мысалы (Программа жайлы).

Лабораториялық жұмыс № 2. Қосымшада мәндер диапозонын қолдану. Модальді формалар.

Жұмыстың мақсаты: қолданушы интерфейсінің күрделі элементтерімен танысу.

1. Негізгі бөлім

Форма – Delphi-дің негізгі компоненті, мұнда орындалатын жұмыстың барлығы көрсетіледі және орындалады. Форма көптеген опциялар, құрылымдарға ие.

Кесте 2.7

Оқиға	Мақсаты
OnActivate	Актикті форма
OnClose	Форма жабылуда
OnCloseQuery	Форманы жабуға сұраңыз
OnCreate	Форманы құру
OnDeactivate	Форма енгізу фокусын жоғалтты
OnDestroy	Форма жоюлуда
OnHide	Форма көрінбей қалды
OnPaint	Форма қайта салынуы керек
OnShow	Форма көрінеді

Жаңа форма құру: NewForm (Новая форма) немесе File -> NewForm командасымен құрылады. Ол Form2 деп аталады.

Программада тек бір дас форма бола алады және ол жүктеу кезінде көрінеді.

Мысалы, ба формаға Button1 түмесін орналастырып, оны басу кезінде Form2 ашылуы керек.

Procedure Form1.Button1Click(Sender: TObject);

Begin

Form2.Visible := true;

End;

Форманы модальді терезе негізігде көрсету: Form2 және бас форма арасында жүру еркін түрде жүргізіледі. Ол ыңғайсыз болып табылады.

Комекші формалар диалогты терезелерді көрсету кезінде қолданылады және бір формамен жұмыс істеу кезінде басқа формаға өту мүмкін емес. Осы модальді терезе деп аталады. Форманы модальді терезе ретінде шақыру үшін ShowModal методын қолдану керек:

Procedure Form1.Button1Click(Sender: TObject);

Begin

Form2.ShowModal;

End;

Модальді терезелерді қолданудың тәртіптері. Диалогты терезе өлшемді өзгертуге мүмкіндік бермеу керек. Ол үшін BorderStyle-де кез келген мән жазу керек. BorderWidth құрылымында басқару элеметтерін қою рұқсаттамасы қарастырылмаған.

Модальді терезе дегеніміз жабылмай басқа терезеге көшей алмайтын терезені айтамыз.

Delphi жүйесінде Scrollbar (Полоса прокрутки) и TrackBar (Шкала) компоненттерін қою қарастырылған. Олар форманы бегунок арқылы жүргізуге мүмкіндік береді.

Scrollbar компоненті ақпаратты айналдыру үшін керек.

TrackBar компоненті, көрсетілген диапозонда мәндерді өзгерті үшін керек.

Бұл екі компонента бір-біріне ұқсас болып келеді. Екеуі үшін Min және Max Integer типті мәндері диапозон ретін көресте алады.