14.Тақырып: Автомобиль және теміржол көліктерінің жұмыскелерінің жұмыс қауіпсіздігін ұйымдастыру

Мазмұны: Құрғақ және дымқыл жолдағы қозғалысы кезінде көтерілудің кризистік бұрымын есептеу

ЕСЕП Құрғақ асфальт төселген жолда (φ_к =0,7) қозғалып келе жатқан, ЗИЛ-130 автоғөлігінің жүкпен және жүксіз жағдайдағы ұзына бойы тұрақтылығының өзгеру көрсеткішін анықтау керек.

ЗИЛ-130 автоғөлік базасы L =3,8м. Жол беті мен автоғөліктің ауырлық ортасының арақашықтығы: жүкпен келе жатқан автоғөлік үшін h_А2=1,22м; Жүксіз келе жатқан автоғөлік үшін h_А1= 0,89м.

Тігінен алып қарағанда, алдағы көпір мен сол арқылы өтетін автоғөліктің ауырлық ортасының арақашықтығы: жүкпен келе жатқан автоғөлік үшін а₂=2,45м; Жүксіз келе жатқан автоғөлік үшін а₁= 2,2м.

Шешімі: Жүксіз автоғөліктің қозғалыс кезіндегі шекті көтерілу бұрышын анықтаймыз (12):

Толы жүгі бар автоғөліктің қозғалыс кезіндегі шекті көтерілу бұрышын анықтаймыз:

Сонымен, ЗИЛ-130 автоғөлігінің толы жүгіне, оған байланысты автоғөліктің ауырлық ортасының қосылуы, құрғақ асфальттанған жолмен автоғөліктің ұзына бойғы қозғалысының шекті бұрышын жоғарылатады..

15. Тақырып: Автомобиль және теміржол көліктерінің жұмыскелерінің жұмыс қауіпсіздігін ұйымдастыру

Мазмұны: Автомобильдің тайғанау жағдайындағы (жазық жерде, дөңде) критикалық жылдамдығын анықтау

ЕСЕП

ГАЗ-24 жеңіл автоғөлігі мен жүк тасуға ЗИЛ-130 арналған автоғөліктің көлденеңнен тұрақтылық коэффициентіне, оларға қаншалықты жүк тиелу дәрежесінің тигізетін әсерін бойынша бағалау жүргізу керек.

Шешімі: Автоғөлікке жүк тиелу әсерінен автоғөліктің ауырлық (жүк салмағын толық қабылдайтын бөлік) ортасының жылжуы мүмкін.

6.3-кестеге байланысты, жол жолағымен автоғөліктің ауырлық ортасына дейінгі аралық ГАЗ-24 автоғөлігі үшін: жүксіз келе жатқан автоғөлік үшін h_а=0,56м; толы жүкпен келе жатқанавтоғөлік үшін h_а= 1,05м;

ЗИЛ-130 жүк тасуға арналған автоғөлік үшін: жүксіз келе жатқан автоғөлік үшін h_а=0,89м; толы жүкпен келе жатқанавтоғөлік үшін h_а= 1,22м.

ГАЗ-24 автоғөлігі үшін жолдың көлденеңінен тұрақтылық коэффициенті:

жүксіз жағдайда келесі өрнекпен анықталады (2):

η_поп=

автоғөлікте толы жүк болған жағдайда:

η_поп=

ЗИЛ-130 жүк тасымалдауға арналған автоғөлік үшін жолдың көлденеңінен тұрақтылық коэффициенті:

жүксіз жағдайда:

η_поп=

автоғөлікте толы жүк болған жағдайда:

η_поп=

Осы жағдайда тік бөлігіндегі қозғалу бойынша аударылу бұрышы мынаған тең:

β_опр=

ГАЗ-24 автоғөлігі үшін:

жүксіз жағдайда

β_опр=

автоғөлікте толы жүк болған жағдайда:

β_опр=

ЗИЛ-130 жүк тасымалдауға арналған автоғөлік үшін:

жүксіз жағдайда

β_опр=

автоғөлікте толы жүк болған жағдайда:

β_опр=

6.3 -кесте

Кейбір автоғөліктердің көлденеңінен тұрақтылық шамалары

Автоғөлік типтері	В,м (орта шамамен)	hа , м (жүксіз)	hа , м (толы жүкпен)
ЗАЗ-968А ВАЗ-2103 Москвич-2140 ГАЗ-24 РАФ-2203 ПАЗ-672 ЛАЗ-695Н УАЗ-451ДМ ГАЗ-53А ЗИЛ-130 МАЗ-500А	1,21 1,34 1,23 1,44 1,42 1,81 1,98 1,44 1,66 1,8 1,92	0,56 0,56 0,57 0,55 0,75 1,0 0,63 0,71 0,75 0,89 1,05	0,56 0,58 0,6 0,62 0,73 1,1 0,83 0,87 1,15 1,22 1,45

Сонымен, жүктің әсерінен болған ауырлық ортасының жылжуы оның көлденеңдік тұрақтылығымен аударылу бұрышының төмендеуіне әкеледі, яғни бұл жүк тиелген автоғөлікті абайлап жүргізуді талап етеді, одан басқа жеңіл автоғөліктің ауырлық ортасының төмен орналасуы, олардың жүк көліктеріне қарағанда көлденеңдік турақтылығының көбеюіне немесе ұлғаюына себебін тигізеді.