5. Сац. І нац. Афарбоўка слова. Дыял. І іх роля ў мастацкім тэксце.

Национальная окраска — вполне конкретная особенность литературного произведения, которая может быть выражена и более и менее ярко. Национальная окраска - это слова, употребляющиеся определенным народом. Русский - мужчина, женщина, матрешка, борщ, масленица, дед мороз. Американский - сэр, господа, день благодарения, санта клаус.

Социальные слова- слова присущие определенной социальной группе людей. Крестьяне (сельские жители) будут говорить просторечным языком, употреблять диалектные слова, городские же жители будут говорить согласно нормам р. языка. Сацыяльно и национально окрашенные слова употребляются в тексте, чтобы придать ему колорит.

Диалектизмы- слова, присущие какой-либо данной местности. Их роль – придать колорит, описать данную местность и жителей. В Москве говорят – дождь, В Питере - дощ!!!

Диале́кт - разновидность языка, которая употребляется как средство общения между людьми, связанными между собой одной территорией.

Диалект является полноценной системой речевого общения (устной или знаковой, но не обязательно письменной) со своими собственными словарём и грамматикой.Традиционно под диалектами понимались прежде всего сельские территориальные диалекты. В последнее время появилось немало работ и о городских диалектах; в частности, к ним относят речь негритянского городского населения США, чей английский язык существенно отличается от других разновидностей американского английского. Французские лингвисты наряду с термином «диалект» используют термин «патуа», который также обозначает локально ограниченную речь определённых групп населения, главным образом сельского.Диалекты выполняют отличные от литературного языка функции. Они обладают разными масштабами действия. Территориальные диалекты называют также местными говорами, так как каждый диалект ограничивается местом распространения, т. е. на определенной территории страны используются присущие только данной территории языковые формы. Это обусловлено тем, что язык на определенном территориальном пространстве расслаивается. Особенностью территориального диалекта является то, что он используется только в быту, т. е. при общении между людьми в сферах, не связанных с деловым, официальным публичным общением.

Любой территориальный диалект обладает своими особыми, характерными чертами или, другими словами, имеет свои нормы. Эти характерные черты выражаются звуковым строем, грамматикой, лексикой, словообразованием и т. д. Однако эти нормы не могут быть обязательными для всех.Случается, что одно и то же слово в разных территориальных диалектах имеет разное значение или слова, словосочетания, имеющиеся в определенном территориальным диалекте, совпадают по звучанию или даже написанию со словом, словосочетанием литературного языка, однако значение в территориальном диалекте имеют абсолютно другое.

5. Віды сувязяў паміж персанажам. Паняцце экспазіцыі персанажаў

У побытавой апавядальнай плыні сувязі з'яўляюцца побытавымі: сяброўскія, сваяцкія, эканамічныя, прасторавыя (сваякі, калегі па працы, суседзі, жыхары аднаго гарадка і г. д.). З гэтых сувязяў вынікае і перапляценне інтарэсаў, матывацыя ўчынкаў і сітуацый, якія таксама з'яўляюцца побытавымі. Як адбываецца гэта, напрыклад, у большасці твораў І. Шамякіна альбо І. Чыгрынава.

У фантастычнай альбо аванцюрнай ці ідэаграфічнай апавядальнай плыні сувязі могуць быць цалкам іншымі. Напрыклад, герой аповесці Юры Станкевіча «Збіральнік страху» Марка Валынец у беларускім лесе праводзіць доследы над пачуццём страху. Ён прадказвае смерць сваім выпадковым спадарожнікам-бандытам, папярэджваючы, што іх з`ядуць канібалы, што ўрэшце і сталася, нягледзечы на ўсю неверагоднасць падобнага здарэння. У гэтым і іншых творах Ю. Станкевіча сувязі і матывацыя ўчынкаў герояў падаюцца з пункту гледжання фантастычнай ці ідэаграфічнай выяўленчай устаноўкі.

ЭКСПАЗІЦЫЯ І ХАРАКТАРЫСТЫКА ПЕРСАНАЖАЎ. Вялікае значэнне ў творы мае экспазіцыя персанажаў, асабліва герояў, і іх характарыстыка. Часам экспазіцыя даецца на самым пачатку: абмалёўваюцца дзейныя асобы і пазначаюцца іх сувязі і інтарэсы; часам жа экспазіцыя даецца ў раскіданым выглядзе, у затрыманым, і мы толькі ў канцы твора разумеем ролю кожнага персанажа і яго значэнне ў агульным дзеянні. Напрыклад, у паэме «Пан Тадэвуш» А. Міцкевіча і сам герой, і чытачы толькі напрыканцы твора разумеюць, хто такая Зося і якое ў яе прызначэнне.

Існуе яшчэ і праблема ўвядзенння гэтых імёнаў у тэкст. Імя персанажа, асабліва героя, імкнецца быць характэрным. Гэтая характэрнасць можа быць двух планаў: 1. Імя можа быць характэрным для таго ці іншага сацыяльнага асяроддзя, нацыянальнасці. 2. У творах сатырычнага і гумарыстычнага плану імёны падкрэсліваюць адмоўныя якасці персанажаў: Самсон Самасуй, Гарлахвацкі, Туляга. Не апошняе значэнне мае гукавое афармленне імя.

Калі ў твор уводзіцца вялікая колькасць персанажаў, трэба памятаць, што чытач можа лёгка заблытацца ў імёнах. У такім выпадку гэтыя імёны павінны быць як мага больш разнастайныя і запамінальныя. Дапаможным персанажам лепш імёнаў зусім не даваць, а пазначаць іх у тэксце як-небудзь інакш: напрыклад, назваць пасаду ці прафесію, падкрэсліць якую-небудзь рысу знешнасці ці характару .