Вопрос 19 Особенности развития экономики б после отмены крепостного права во второй половине 19 в.

На Беларусi памешчыцкае землеўладанне не толькi пераважала, але i мела выразны латыфундыяльны характар. Буйныя памешчыкi валодалi дзесяткамi i сотнямi тычяч дзесяцiн зямлi, а сялянскiя надзелы былi значна меншымi.Пераход да капiталiстычнага земляробства на Беларусi адбываўся паступова. На змену прыгоннiцтву спачатку прыйшла змешаная сiстэма гаспадаркi.Пасля рэформы 1861 г. сельская гаспадарка Беларусi ўсе шырэй уцягвалася ў рыначныя сувязi. Шмат памешчыцкiх гаспадарак перайшло на капiталiстычны шлях развiцця. Разам з тым, многiя памешчыкi самi не вялi гаспадарку i сдавалi зямлю ў арэнду.У першыя два дзесяцiгоддзi пасля рэформы важнейшай галiной гандлёвага земляробства заставалася вытворчасць збожжа. Аднак у вынiку сусветнага аграрнага крызiсу 80–90-х гг. цэны на яго рэзка панiзiлiся. Гэта прымусiла беларускiх памешчыкаў пераходзiць на вытворчасць такiх прадуктаў, якiя давалi большы прыбытак. У 90-я гг. галоўнай спецыялiзаванай галiной у сельскай гаспадарцы Беларусi стала малочная жывёлагадоўля. Спецыялiзацыя памешчыцкай гаспадаркi праявiлася ў пашырэннi вытворчасцi тэхнiчных культур. Сярод iх першае месца займала бульба. Значнае месца ў канцы ХIХ ст. у беларускiх губернях займала прамысловае садаўнiцтва i агароднiцтва.Прамысловасць Беларусi развiвалася ў цеснай сувязi з агульнарасiйскай, але мела i свае асаблiвасцi. У прамысловасцi Беларусi iшоў працэс пераходу ад ручной працы да машыннай. Рамяство i мануфактуру паступова выцясняе капiталiстычная фабрыка.Значна адставала Беларусь ад Расii па ўзроўню канцэнтрацыi вытворчасцi. Дробныя прадпрыемствы складалi на Беларусi асноуную частку усiх фабрык i заводаў. Значнае развiцце на Беларусi атрымалi запалкавая i папярова-кардонная вытворчасць.Вельмi шмат было на Беларусi прадпрыемстваў, звязаных з перапрацоўкай сельскагаспадарчай сыравiны. Iснавалi таксама кафляныя i шклозаводы.Значнаму павелiчэнню тэмпаў развiцця прамысловасцi Беларусi спрыяла стварэнне густой сеткi чыгуначных дарог.Важную ролю ў эканомiцы Беларусi адыграваў рачны транспарт.

Вопрос 20 Буржуазные реформы 60-70-х,особенности их проведения на Беларуси. Логическим продолжением отмены крепостного права стало проведение царским правительством буржуазных реформ–военная, земская, судебная, городская, учебная, печати, которые в определённой степени способствовали реформированию феодальной структуры феодального общества. Однако в Беларуси наблюдались существенные особенности, вызванные восстанием 1863 – 1864 г.: 1) земская реформа, вводившая в губерниях и уездах, выборные органы местного самоуправления, на западные губернии не распространялись по причине политического недоверия властей к местным польским помещикам, составляющих около 80% всех землевладельцев ( только в 1911 г. да и то только в 19 на Востоке); 2) в крае был установлен режим исключительных законов (до 1879г.), существенно отразивший гражданские и имущественные права населения, прежде всего католические белорусские и еврейские; 3) всячески проводилась политика насаждения российского дворянского землевладения и чиновничества с целью русификации края; 4) позже, чем в России, начались судебная и городская реформы. Городское самоуправление осуществлялось на основе имущественного ценза, ограничивалась представительство еврейского населения (а они большинство в городах); 5) мировые судьи из-за отсутствия земли назначали министром юстиции и т.д. Русификация края совпала с периодом отката реформ (контрреформы 80х-90х годов), когда наблюдался возврат к старому (особенно в политической области) – укреплению сословий строя и самодержавия. Всё это затянуло процесс модернизации страны особенно в национальных рамках.

Вопрос 22 Паўстанне 1863 г. у Беларусі. Погляды і дзейнасць К. Каліноўскага

У 1863 г. на Беларусі адбылося нацыянальна-вызваленчае паўстанне супраць царызму. Кіраўніком яго быў 25-гадовы Кастусь Каліноўскі (1838-1864). Па паходжанню шляхціч, ён нарадзіўся ў в. Мастаўляны Гродзенскага павета. Пасля заканчэння юрыдычна-га факультэта Пецярбургскага універсітэта. У 1861 г. вярнуўся на радзіму. У гэтым годзе было адменена прыгоннае права. Рэформа вызвала незадаволенасць сялян. У гэты час у двух Цэнтрах - Вар-шаве і Вільні рыхтуецца паўстанне за аднаўленне Рэчы Пас-палітай у межах 1772 г. У Варшаве ствараецца ЦНК (Цэнтральны нацыянальны камітэт), а ў Вільні ЛПК (Літоўскі правінцыяльны камітэт), на чале якога з кастрычніка 1862 г. становіцца К. Каліноўскі. К гэтаму часу ў нацыянальна-вызваленчым руху намецілася 2 плыні: 1. Белыя (буржуазна-памешчыцкая плынь) выступалі за ад-наўленне Рэчы Паспалітай у межах 1772 г., захаванне памешчыц-кага землеўладання. 2. Чырвоная (дэмакратычная плынь), найболын радыкальная частка якіх - рэвалюцыянеры-дэмакраты, выступалі за ліквідацыю памешчыцкага землеўладання, права беларусаў, літоўцаў, ук-раінцаў на самавызначэнне, рэвалюцыйную барацьбу з самадзяр-жаўем. Гэту плынь узначальваў К. Каліноўскі. Летам 1862 г. са сваімі аднадумцамі В. Урублеўскім і Ф. Ра-жанскім ён пачынае выдаваць рэвалюцыйную газету на беларускай мове «Мужыцкую праўду», адрасаваную сялянам. К Каліноўскі імкнецца прыцягнуць сялян да паўстання за волю, зямлю і наро-даўладдзе. Да лета 1863 г. выйшла 7 нумароў газеты. Кожны нумар пачынаецца зваротам «Дзецюкі» і падпісваўся псеўданімам К. Каліноўскага «Яська, гаспадар з-пад Вільні». На выхад газеты ўлады адказалі ўвядзеннем на Беларусі ваеннага становішча -ваююць з «возмутнтельнымн лнсткамн». 1 лютага 1863 г. ЛПК на чале з К. Каліноўскім звярнуўся да насельніцтва Беларусі і Літвы з заклікамі падняцца на ўзброеную барацьбу. Былі створаны паўстанцкія атрады. На 70% яны былі шляхецкімі. Сялян налічва

ВОПРОС 26 Фарміраванне бел. нацыі. Адраджэнне бел. мовы і літаратуры. Дэмакратычны і нацыянальна-вызваленчы рух на Б. у другой палове 19 = пачатку 20 стст.

Пасля падаўлення паўстання 1863–1864 гг. на Беларусi адбыўся рэзкi спад сялянскiх выступленняў i на працягу наступных 40 год сялянскi рух нiколi не дасягаў таго ўзроўню.Арганiзаваны рэвалюцыйны рух на Беларусi пачаў адраджацца толькi ў сярэдзiне 70-х гг.З самага пачатку ў народнiцтве iснавалi дзве плынi – рэвалюцыйная i рэфарматарская. Прадстаўнiкi першай асноўным сродкам дасягнення сваiх мэт лiчылi сялянскую рэвалюцыю. Памяркоўныя народнiкi хацелi перайсцi да сацыялiзму шляхам паступовага рэфармавання iснуючага ладу Расii.Народнiцкi рух на Беларусi быў iдэйна i арганiзацыйна звязаны з агульнарасiйскiм.Тым не меньш, выступленняў рабочых на Беларусi было ня шмат. Толькi ў 90-я гады назiраецца ўздым барацьбы. Паступова рабочы рух набывае ўсе большую арганiзаванасць i ў канцы ХIХ ст. вылучаецца ў самастойную плынь.У дугой палове 80-х – пачатку 90-х гг. у некаторых гарадах Беларусi былi арганiзаваны гурткi, у якiх вывучалiся працы К. Маркса, Ф. Энгельса i iх паслядоўнiкаў.Аднак ужо з сярэдзіны 90-х гадоў у сацыял-дэмакратычным руху Расіі адбываюцца значныя змены. Пачынаецца пераход ад вузкай гуртковай прапаганды марксізму да масавай эканамічнай і палітычнай агітацыі.