«АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ»

Коммерциялық емес акционерлік қоғам

ЭЛЕКТР ЭНЕРГЕТИКА ФАКУЛЬТЕТІ

«Әлеуметтік пәндер» кафедрасы

№1 Семестрлік жұмыс

Пәні: «Саясаттану»

Тақырыбы: Саяси экстремизм мен терроризмнің идеологиясы

Мамандығы: 5В081200‒ «Ауыл шаруашылығын энергиямен камту»

Студенттік билет: 154140

Орындаған: Досали Улпан Нурланкызы Группа:ЭСХк-15-01

Қабылдаған: Берлібаев Б.Т.

___________ ___________«____» ____________2017ж.

Алматы, 2017

Мазмұны

Кіріспе..........................................................................................................................3

1.Саяси экстремизм мен терроризмнің пайда болуының тарихи алғышарттары..............................................................................................................4

2.Саяси экстремизм мен терроризм теориясының мазмұны мен ерекшеліктері.............................................................................................................11

3.Саяси экстремизм мен терроризм теориясының саяси тәжірибесі және оны бағалау..........................................................................................................................5

Қорытынды.................................................................................................................21

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі............................................................................22

Кіріспе

Соңғы кезде әлемнің түрлі елдері терроризмге тікелей душар болып отыр. Терроризм мен экстремизмнің салдарынан қаншама мемлекет зардап шегіп, қаншама адам қаза табуда. Күннен-күнге террористер саны артуда. Қазіргі замандағы адамзатты толғандырып отырған бір мәселе барша елдерді жайлай бастаған экстремизм болып отыр. Экстремизм барша адамзатты тығырыққа әкелетін – қолдан жасалып отырған зұлымдық. Бұл үдеріс (терроризмнің адамдарға қасірет әкелуі) күннен күнге қарапайым халықтардың арасында үрей тудырып, ұрпақ келешегіне алаңдау пайда болып отыр. Әлемде орын алып отырған осы құбылысқа байланысты ешбір елде ғылыми тұрғыдан сараптама жасап оның пайда болуы мен дамуының негізгі себептерін ашып,сшындықсайтылмайды. Қазіргі жағдайларда террористер аманат алуды, қоғамдық мәндегі ғимараттарды басып алу, жарып жіберу, ұшақтарды алып қашу және өзге де әрекеттерге барады. Террористік әрекеттер қашан да жариялы түрде жүреді және қоғамға, билікке әсер етуге бағытталады. Терроризмнің иррационалдық қыры саясатқа еш қатысы жоқ қарапайым халықты жаппай қырудан көрініс тапты. Нәтижесінде зорлық-зомбылық апаты және вакханалия жер шарының әрбір адамын терроактіні ұйымдастырушылардың ақылға қонымсыз идеяларының бұғауында қалдырды. Терроризм қоғамда бар және соңғы өмірдің негізгі сферасына қатысты әр түрлі қайшылықтарға негізделген, көлемді және кең таралған әлеуметтік – саяси құбылысқа өзгерді.Ол ең алдымен оның әр түрлі деңгейінде(мемлекетаралық, ұлтаралық, кластық, топтық)саяси қатынас аймағын қозғай отырып, күрделі құрамға және айыр форма жүйесіне ие. Ел ішіндегі пайда бола бастаған наразылық ұшқынының өршіп, отқа айналмауының алдын алмай экстремизм қауіпі жоғалмайды. Экстремизмді шектей білу үшін қазіргі адамзат өмір сүріп жатқан жаһандану кезеңнің ерекшелігін естен шығармау қажет.

Егер біз терроризмнің өткір де ауыр, жауыздық  мәселелерін танып білсек, егер осы құбылысқа маңызды сұрақтарды үйлестіру келісімі қалса (саяси, заңды, әлеуметтік, әскери және басқа бағытта), ерекше өзектілікті терроризмді ғылыми зерттеу мен терроризммен күресудегі ғылыми негізделген жүйені өңдеу, не жаңа аралық тәртіпті және терроризмнің құрама ғылымындағы мақсатты білімді  алға қояды.

Саяси экстремизм мен терроризмнің пайда болуының тарихи алғышарттары

Қазіргі жағдайда терроризм қоғамда бар және соңғы өмірдің негізгі сферасына қатысты әр түрлі қайшылықтарға негізделген, көлемді және кең таралған әлеуметтік – саяси құбылысқа өзгерді; ол ең алдымен оның әр түрлі деңгейінде(мемлекетаралық, ұлтаралық, кластық, топтық)саяси қатынас аймағын қозғай отырып, күрделі құрамға және айыр форма жүйесіне ие,

Саяси зерттеулерде, ХХІғ. Дәстүрлі шиеленіс (әскери, этникалық), зорлаудан(физикалық, қылмыстық) жаңа құрамды жаңа сапаға көшті, деп танылған.Сид Ахмет Шанас (Египет) атты саясаткер негізді түрде, қару-жарақтың, әскери технологиялардың айтарлықтай өсуін ескеретін технологиялық дамуды абсурдты деп таниды. Бірінші орынға саяси қылмыстық және әскери терроризм шықты.Әскери іс-әрекеттер өз мәні бойынша, өз параметрлері бойынша терроризмді еске түсіретін акция формаларын сақтайды.  Бір жағынан зорлау қылмысының дәстүрлі формаларында терроризм элементтері бар. Ендеше, терроризм интенсивті түрде және кері айналмай біздің өмірімізге кіреді.

11Қыркүйектегі жағдайдан кейін, терроризм қоғамдық қауіпті, негативті болып табылатының ескеру керек. Бірақ терроризмнің саясатқа қандай қатысы бар?.

Қазіргі жағдайда терроризм саяси немесе әлеуметтік, экономикалық, құқықтық, әскери және басқа да ұлттық немесе трансұлттық процестердің аясынан алшақ емес. Терроризм осы түсініктің кең мағынасында саяи сұрақтарды шешетін қылмыстық құрал болып табылады. Сонымен қатар саяси үкімет, оны ұстау үшін күрес –

—бұл белгілі бір экономикалық қызығушылық үшін күрес; ресурстар, өтім нарығы; меншікті қолдану құқығы; белгілі бір аймақты қолдану; спецификалық амалдарды шешуге арналған кеністік(ескірткі заттарын өсіру). Көбінесе қазіргі кездегі терроризм саясаттан және саяси іс-әрекет аясынан негіз алады.

—Теңестіре алмау және әлеуметтік теңсіздік, ұлттық қызығушылық немесе діни сенім мәселелерін шеше алмау. Терроризм саясат әлсіз жерде байқалады.

Әлеуметтік құбылыс ретінде терроризм көп жоспарлы. Оған экстремистік, террористік идеология, террористік көрініс формасындағы саяси зорлауды іске асыратын сәйкес мекемелер, сонымен қатар террористік іс-әрекет практикасы сияқты негізгі элементтер кіреді.

Әлеуметтік-саяси құбылыс ретінде  терроризм қоғамда болатын процестермен және ең бірінші оның әр түрлі аймағындағы қайшылықтармен ескеріледі. Терроризмнің пайда болып, дамуына ұзақуақытты қоғамдық  қайшылықтармен қатар, тез пайда болатындары да әсер етеді.Қандай да бір мемлекеттің немесе аймақтың дамуын сипаттайтын жағдайлардан, терроризмнің пайда болуын немесе бар болуын ескеретін немесе оған қолайлы болатын факторлар бөлінеді.

Терроризм, зорлау формалары мен әдістерін қолдануды ұсынатын саяси күрес аймағына жатады.

Саяси экстремизм – қазіргі заманғы адам дамуына ғана тән емес, сонымен қатар саяси үкімет пайда болғаннан бастап бар, қоғамдық өмір құбылысы. Саяси экстремизм әр түрлі саяси топтардың саяси қызығушылықтарын қанағаттандыруға бағытталған көзқарастар мен әрекеттерді қамтиды. Саяси экстремизмнің сәйкес белгісі – саяси күрестің негізгі әдісі ретінде әр түрлі формада зорлауды легитимсіз қолдану. Саяси кұрестің жалпы схемасында бүтін және өзіндік жүйе болатын саяси экстремизм саяси мақсаттарға қол жеткізу үшін зорлауды қолдануды ақтайтын көзқарастар мен концепциялардың тарауын, зорлау актілерін дамытуға арналған саяси құрылымды қалыптастыруды ұсынады.

Әр түрлі саяси жағдайда саяси экстремизмнің нақты құрамы өзгерді. Бұл оның идеологиясы мен экстремистік құрылымының ұйымдасуына және сәкес әлеуметтік топтарда саяси қызығушылықтарда зорлауды қолданудың тәжірибелі жағына да қатысты. Саяси тарихтың қазіргі кезеңіне әлем бойынша саяси экстремизм көзқарастары мен концепцияларын кең көлемде тарату сәйкес келеді.