- •IV тарау. Жеке тұлғаның базалық мәдениетінің құралуы
- •1.2 Жеке тұлғаның даму факторлары
- •1.3. Жеке тұлғаның дамуындағы қозғалыс күші, қарама – қайшылықтар.
- •2.Тәрбиенің маңызы
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.2. Тәрбие және даму
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.3 Әрекетшілдік және тілдесудегі жетілу
- •3. Қазіргі тәрбие мақсаттары
- •3.1. Тәрбиелеу мақсаты туралы ұғым
- •3.2.Тәрбиелеу мақсаттарының қоғамдық-тарихи шарттастырылуы
- •3.3. Жеке тұлғаның гармонды және жан-жақты жетілуін қалыптастыру
- •4. Тәрбиенің заңдылығы мен қағидалары
- •4.2 Тәрбиенің метақағидалары
- •4.3. Тәрбиелеудің жеке принциптері
- •5. Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі
- •5.2.Өзін-өзі тәрбиелеудің негізгі тәсілдері
- •5.3. Өзіне-өзі әсер ету тәсілдері
- •1.Тұлға, индивд, даралық ұғымдарына түсініктеме беріңдер
- •6.Адамгершіл тұлғаны сипаттау
- •6.2. Гуманисті құндылықтар
- •6.3. Адамгершілік қасиеттердің қалыптастыру белгілері
- •7.1. Гуманистік жеке тұлғаны қалыптастыру шарттары
- •7.2. Гуманистік қарым-қатынасты(тілдесуді) қамтамасыз ету
- •7.3. Білім алудың гуманизациясы мен гуманитаризациясы
- •8. Гуманистикалық тәрбие
- •8.3. Гуманды – жеке тұлғалы педагогика
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9.Отбасындағы адамгершілік тәрбиесі
- •9.1. Отбасы тәрбиесі және оның мәселелері
- •9.2. Отбасындағы баланың орны
- •9.3. Отбасындағы адамдық тәрбиенің негізгі ережелесі
- •III бөлім.Азаматтық тәрбие
- •10.Азаматтық тәрбие және азаматшылық.
- •10.1. Азаматтық тәрбие туралы түсінік
- •10.2.Құқықтық тәрбие
- •10.3.Патриоттық және интернационалдық тәрбие
- •11.Өзара әркеттестік мәдениетін көпұлтты ортада қалыптастру
- •11.1.Ұлтаралық тілдесу мәдениетінің ерекшеліктері
- •11.2.Көпмәдениетті компетенттілік
- •11.3.Азаматтық бірлікті қалыптастыру
- •12. Жауапкершілік және міндет сезіміне тәрбиелеу.
- •12.1. Азаматтың жауапкершілігі және міндеті.
- •12.2. Экологиялық жауапкершілігі
- •13. Дүниетаным қалыптастыру
- •13.1 Дүниетаным туралы түсінік
- •13.2 Дүниетаным сенім туралы түсінік
- •13.3 Оқушының дүниетанымын қалыптастыру
- •IV бөлім. Тұлғалық мәдениетті қалыптастыру.
- •14.1.Адамгершілік мәдениеті туралы түсінік
- •14.2.Саналы тәртіпке тәрбиелеу
- •14.3.Мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру
- •16.Еңбек тәрбиесі
- •16.1.Еңбек тәрбиесінің мазмұны
- •16.2.Оқушылардың еңбек әрекетін ұйымдастыру шарттары
- •16.3.Еңбек процессінде тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру
- •17.1 Ұғым туралы эстетикалық мәдениет
- •17.2 Өнер эстетикалық мәдениеттің құралымында
- •17.3. Қоршаған орта және эстетикалық мәдениет
- •18. Дене шынықтыру
- •18.1. Оқушының дене тәрбиесі
- •18.2.Физикалық тәрбиенің құрау құралдары
- •18.3. Дене тәрбиесі және салауатты өмір салты
- •V бөлім. Тұлғаның тәрбиесі мен әлеуметтендіру
- •19.Жеке тұлғаны әлеуметтендіру
- •19.1.Социализация туралы түсінік
- •19.2.Социализацияның негізгі мақсаттары
- •19.3. Әлеуметтену факторлары
- •20. Тұлғаның қоғам меншігіне айналуы
- •20.1. Тұлғаның әлеуметтену компоненттері
- •20.2. Тұлғаның әлеуметтену технологиялары
- •21. Тұлғаның өз–өзін билеуі
- •21.1 Өз-өзін билеу ұғымы
- •21.2. Өзін-өзі кәсіпті билеу
- •21.3 Тұлғаның өмірлік орны және оның социализациясы
- •22.Оқушының кәсіби бейімделуі
- •22.1Кәсіби бейімделу және тұлғаның өз өзін анықтауы.
- •22.2.Кәсіби бейімделудің негізгі ұстанымдары
- •22.3 Профильдық тәлім- тәрбие және кәсіптік бағдарлама.
- •Өзін-өзі тексеру сұрақтар
- •VI бөлім.Тәрбиеленушінің спецификалаық өзгешеліктері
- •23. Дербес және фас өзгешеліктер
- •23.2. Кіші сынып оқушының және бозбаланың өзгешеліктері
- •23.3. Жоғары сынып оқушысының өзгешеліктері.
- •24.Оқушылардың жыныс айырмашылықтары
- •24.1. Жыныстық айырмашылықтар және тәрбие
- •24.2 Жыныстық өзгешеліктің мінездемесі.
- •24.3. Жыныстық тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.2. Интеллект дарындылықтың компоненті ретінде
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •Өз-өзін бақылау сұрақтары:
- •Рефераттар тақырыбы
- •Әдебиет
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •VII. Тарау. Мектептегі тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •27.1. Мектептегі тәрбие беру әдістерінің классификациясы
- •27.2. Тұлғаның санасын қалыптастыру әдістері
- •Стимуляция және мотивация әдісі
- •28. Мектептегі тәрбие жұмысының формалары
- •28.1. Тәрбие ісі
- •28.2. Тәрбие беру ісінің тиімді шарттары
- •28.3.Тәрбие жұмысының бағыты
- •Ұжымда тәрбиелеу және ұжым арқылы тәрбиелеу
- •Тәрбиелеуші балалар ұжымы
- •Оқушылық ұжым дамуындағы негізгі шарт
- •30. Сыныптағы тәрбие жұмысы
- •30.1. Сынып жетекшісі және оның негізгі міндеттері
- •30.2. Сыныптағы тәрбие жұмысының формалары
- •30.3. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жұмысы
4.3. Тәрбиелеудің жеке принциптері
Педагогикалық қызметтің күнделікті практикасында тәрбиелеудің шартты түрде жеке деп аталған, яғни тәрбиелеудің белгілі бір заңдылықтарымен тікелей қатысты болжанбайтын басқа да принциптерін ескеруіміз керек. Жеке принциптерге келесі принциптерді жатқызуға болады.
Балаларды үйрету мен тәрбиелеудің ұжымдағы принципі оқу процесіндегі ұжымдық, топтық және индивидуалды формаларының қолайлы қиылысуын қарастырады. Ұжымда ұстаным мен тілдесудің жалпыға қабылданған ережелері меңгерілген, жеке тұлғаның жан-жақты және гармонды жетілуі үшін кең мүмкіндіктер ашады.
–Тәрбиенің тіршілікпен және өндірістік практикамен байланыс принципі оқушыны әлем мен елдегі оқиғалармен орнықты танысып отыруын, сонымен қатар оқушылардың мектепте және де мектептен тыс қоғамдық – пайдалы еңбекке белсенді қатысуын ұйғарады.
Балалар өмірінің эстетикалану принципі тәрбиеленушідегі ақиқатқа деген эстетикалық қатынасты қалыптастыру үшін, жоғарғы көркем-эстетикалық талғамын жетілдіру үшін қажетті шарттарды қарастырады.
Педагогикалық басқарудың тәрбиеленушілердің бастамасы және дербестігінің дамуымен үйлесімділік принципі педагогикалық басқару оқушылардың пайдалы бастауларын қолдауы керек, олардың өнері мен бастамасын көтермелеу керек.
Оқушы тұлғасына деген сыйластықтың оған деген саналы талабымен үйлесімділік принципі. Педагог талабы әділ, мақсатты, тәрбиелеу процесіндегі талаптарымен бұйырылған, алғыр болуы керек және де оқушы тұлғасына орынды қарым-қатынас көрсету керек.
Адамдағы жақсы жақтарына деген, оның жеке күшті жақтарына деген сүйеніш тіптен тәрбиенің төменгі деңгейіндегілердегі оқушылардың да жағымды қасиеттерін табу тапсырылады. Бұл қасиеттерге деген, жағымды әрекеттер көрсетуіне деген сүйеніш едәуір рационалды тәрбие процесін құруға мүмкіндік береді.
Мектеп, отбасы және қоғам талаптарының принциптері барлық аталған уш факторлардың адамға ықпалы бірінғай болуды талап етеді.
Тәрбиелеудің негізгі жеке принциптері осындай. Аталған принциптер тізімі жалғыз маңызды емес екенін атап өтейік. Тәрбие беру процессін дамытуға бағыттылған көптеген әдістер бар. Барлық осы аталған принциптармен әдістердің мақсаты бір- олардың барлығы тәрбие берудің негізгі мақматына жетуге бағытталған.
5. Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі
5.1.Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі өз әрекетшілік ретінде
5.2.Өзін өзі тәрбиелеудің негізгі әдістері
5.3.Өзін өзіне әсер етудің әдістері
Негізгі ұғымдар: өзін өзі тәрбиелеу, өз өзіне бұйрық беру, өзін өзіне әсер ету, өзін өзі тану, өзін өзі бағалау.
5.1.Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі өз әрекетшілік ретінде
Егер бала өзін өзі тәрбиелеумен айналысса, тәрбие беру процессі нәтижелі болады. Тәрбие беру және өзін өзі тәрьиелеу бір тұлғаны калыптастыру процессінің екі маңызды компоненттері.Өзін өзі тәрбиелеу дегеніміз жағымды қасиеттерді дамытуға және жағымсыздарды жойуға бағыттыалған адамның саналы әрекеттері .
Бастауыш сынып оқушылардан жағымды қасиеттерді дамытатаын әрекеттерді байқауға болады. Бірақ бұл жастағы балаларлың әрекеттері саналы болмайды, олар тек үлкендерге еліктейді. Өзін өзі тәрбиелеу алғышарттары оқушыда уақытымен қалыптасады.
Өзін өзі тәрбиелеу процессінде оқушы тәрбие беру процесінің субъекті болып саналады. Ол өзінің қалыптасуын өзі басқарады. Өзін өзі тәрбиелеу нәтижелі болуының маңызды шарттары жоғары білімі бар болуы болып табылады.
Өзін өзі тәрбиелеу оқушыдан улкен үлестерді талап етеді.Өзін өзі тәрбиелеуді аяғына жеткізген – өз күшсіздігін жеңгенінің белгісі. Сонымен қатар достармен, құрдасатармен, мұғалімдермен сыйласқаны өте маңызды.
Оқушылар тобының бір оқушының өзін өзі тәрбиелеу процессімен қатынасы екі түрлі болу мүмкін. Жаман жа5дайда окушылар баланы көп мазақ қылып сана сезімін түсіріп жіберу мүмкін. Мұғалімнің мақсаты бұл жағдайда оқушыны сақтап қалу.Одан басқа оқушыға жігерлік қасиеттерін көрсетуді уйреткен өте маңызды.
Жақсы жағдайда, оқушылар тобы оқушыға жағымды әсер текен де топтың екі атқаратын функциясы болады:
Оқушының өзін өзі тәрбиелеугу алғышарттар қалыптасуына ықпал етеді.
Өзін өзі тәрбиелеу процессін ұйымдастырады.
Оқушының өзін-өзі тәрбиелеуі ұжымның дамуы үшін де пайдалы рөл атқарады. Әрбір оқушының өз-өзін тәрбиелеу нәтижесіндегі тұлғалық жетілуінің жоғарғы деңгейі ұжымдық өмірлік іс-әрекетінің жетілуіне себепші болады, тұлға аралық және ұжымдық қарым-қатынасты байытады.