Тэкст №6. Финансы

Финансы представляют собой совокупность денежных отношений в сфере формирования и использования ресурсов, посредством которых государство осуществляет прямое перераспределение национального дохода в целях обеспечения стимулов к наиболее эффективному процессу хозяйствования.

Следует подчеркнуть, что финансы – это не деньги, а денежные отно¬шения, возникающие при переходе части дохода от одного владельца к другому. В качестве собственников здесь могут выступать государство, местные органы власти, фирмы, население.

Финансовые отношения носят объективный характер и образуют систему экономических связей, возникающих между государством и предприятиями разнообразных форм хозяйствования; непосредственно между предприятиями; внутри предприятий; между органами власти различных уровней; между государством и общественными организациями; между государством и населением; между государствами.

Объектом финансовых отношений являются финансовые ресурсы, которые включают чистый доход, амортизационные отчисления, налоги и неналоговые платежи, финансовые резервы, часть средств общественных организаций и др. В связи с этим финансовые отношения выражают процесс распределения и перераспределения стоимости общественного продукта и на этой основе – формирование денежных средств у участников воспроизводственного процесса.

На базе финансов формируется финансовая система. Финансовая система – система финансовых учреждений, регулирующих финансовую деятельность и финансовые отношения.

Функции финансов:

1. распределительная (распределение финансовых ресурсов между сферами национальной экономики, субъектами хозяйства);

2. контрольная (контроль за поступлением и использованием финансовых ресурсов);

3. стимулирующая (внедрение инноваций, расширение производства);

4. воспроизводственная (обеспечение процесса кругооборота производственных фондов).

Структура финансовой системы:

1) централизованные, или государственные финансы (госбюджет, местные бюджеты);

2) децентрализованные финансы: финансы предприятий, учреждений, организаций, населения, домашних хозяйств.

Основным источником поступлений денежных средств государства для выполнения его функций являются налоги.

Фінансы

Фінансы ўяўляюць сабой сукупнасць грашовых адносін у сферы фарміравання і выкарыстання рэсурсаў, з дапамогай якіх дзяржава ажыццяўляе прамое пераразмеркаванне нацыянальнага даходу ў мэтах забеспячэння стымулаў да найбольш эфектыўнаму працэсу гаспадарання.

Варта падкрэсліць, што фінансы - гэта не грошы, а грашовыя отно¬шения, якія ўзнікаюць пры пераходзе часткі даходу ад аднаго ўладальніка да іншага. У якасці уласнікаў тут могуць выступаць дзяржава, мясцовыя органы ўлады, фірмы, насельніцтва.

Фінансавыя адносіны носяць аб'ектыўны характар ​​і ўтвараюць сістэму эканамічных сувязяў, якія ўзнікаюць паміж дзяржавай і прадпрыемствамі разнастайных формаў гаспадарання; непасрэдна паміж прадпрыемствамі; ўнутры прадпрыемстваў; паміж органамі ўлады розных узроўняў; паміж дзяржавай і грамадскімі арганізацыямі; паміж дзяржавай і насельніцтвам; паміж дзяржавамі.

Аб'ектам фінансавых адносін з'яўляюцца фінансавыя рэсурсы, якія ўключаюць чысты прыбытак, амартызацыйныя адлічэнні, падаткі і непадатковыя плацяжы, фінансавыя рэзервы, частка сродкаў грамадскіх арганізацый і інш. У сувязі з гэтым фінансавыя адносіны выказваюць працэс размеркавання і пераразмеркавання кошту грамадскага прадукту і на гэтай аснове - фарміраванне грашовых сродкаў ва ўдзельнікаў ўзнаўленчага працэсу.

На базе фінансаў фармуецца фінансавая сістэма. Фінансавая сістэма - сістэма фінансавых устаноў, якія рэгулююць фінансавую дзейнасць і фінансавыя адносіны.

Функцыі фінансаў:

1. размеркавальная (размеркаванне фінансавых рэсурсаў паміж сферамі нацыянальнай эканомікі, суб'ектамі гаспадаркі);

2. кантрольная (кантроль за паступленнем і выкарыстаннем фінансавых рэсурсаў);

3. стымулюючая (ўкараненне інавацый, пашырэнне вытворчасці);

4. ўзнаўленчага (забеспячэнне працэсу кругазвароту вытворчых фондаў).

Структура фінансавай сістэмы:

1) цэнтралізаваныя, або дзяржаўныя фінансы (дзяржбюджэт, мясцовыя бюджэты);

2) дэцэнтралізаваныя фінансы: фінансы прадпрыемстваў, устаноў, арганізацый, насельніцтва, хатніх гаспадарак.

Асноўнай крыніцай паступленняў грашовых сродкаў дзяржавы для выканання яго функцый з'яўляюцца падаткі.