2. Восеньскія святы беларускага народнага календара.

Беларусы восень лічаць ад ІллІ (які адзначаецца 02.08). Ілля –апекун земляробства і абаронца ад нячыстай сілы, які увабрау у сябе рысы языцніцкага бога Перуна. Свята дажджоу і навальніц. Успрымаецца як канец лета і пачатак восені. Ілля багаты на прыказкі “Прышоу Пятрок-апау лісток, прышоу Ілля- сарвау і два,; Ілля – набрау гнілля; На Іллю да абеда лета, а пасля абеду – восень; Ілля – жніва пачынае, а лета канчае”...

Першае восеньскае свята Спас – які мае 3 тэрміны. Гэта 1 Спас – які адзначаецца 14 жніуня і называецца Макавей (Макова, Макауе, Спас Медовік) або свята маку. Праводзілі абрады з макам,ужывалі у ежу, рабілі варэнікі з макам, а так сама елі тое у што можна было макаць. Асвечалі ваду, зелкі, садовыя кветкі, моркву, сланечнік. Елі пірагі з макам, моркваю, грудкі з маку. Пчалаводы правяралі пчол . Для сбору меду усе апрыналіся па-святочнаму.. Хаця і частаваліся перад асноунай падзеяй , але без гарэлкі і закусак з рэзкім пахам. Дымар запальвалі “жывым агнем, Выкарыстоувалі свяччоную ваду. Прыказкі сцвярджаюць “ Першы Спас проводы лета,Ад першага Спаса халодныя росы.

Спас “ 2” – (19.08) Яблачны Спас (Другі Спас, Вялікі Спас) Свята садавіны. Царква прыстасовывала да гэтага дня асвячэнне садавіны, пасля чаго дазволялася ужо есці яблакі, грушы, слівы. Таму і гавораць “ Добра яблычка к Іспасу” Асвячалі так сама мед, каласкі новага ураджаю. Усе можна было ужываць у ежу, аб чым і сцвярджала прыказка “ Спас- усяму час№ Пачыналі сеяць азіміну. (28.08; 15.09) Прачыстая (першая прачыстая) – свята ураджаю. Асвячалі “бараду” апошні снапок, зернем якога пасля прачыстай пачыналі засеукі, а так сама зелкі і городніну. Наладжвалі свята свечкі, пераносілі ее з адной хаты у другую, гасцявалі.

Наглядалі за бусламі, што на зжатых палетках збіраліся у вырай.

Амаль паусюду вядомы прыказкі “ Прышоу Прачыстая стало поле чыстае”

Спас -3 (29.08) Малы Спас, Хлебны спас – адно са свят хлеба. Шмат дзе спраулялі. Дажынкі – свята канца жніва. Упрыгожвалі ступкамі і кветкамі “бараду”. Ахвяровалі хлеб і соль духу нівы(Воласу) Зерне і каласкі ужывалі на працягу года у розных магічных абрадах.

На усе тры Спасы у Беларусі звычайна праводзіліся храмовыя святы, ва усход. Беларусі – кірмашы, у заход. Бел. – фэсты. Правіліся богаслуженні, святары асвячалі гандлі, людзі запрошалі да сябе у госці родзічай. Моладзь гуляла.

21.09; 08.10 – Багач (Малая Прачыстая, Другая Прачыстая) - старажытнае свята заканчэння уборкі зерневых.(У некаторых раенах лічылася першым днем восені) Зараз прымеркавана да Роства Белародзічы. Багачом або багатцам называлі так сама кошык з жытам і свечкаю. Яго на свята насілі у кожную хату і адрыму.Зерне у кошык збіралі з першага зажыначнага снапа, свечку рыхтавалі пад спеу дажынкавых мелодый.. Згодна павер’ям, Багач забяспечвау сем’і дабрабыт і шчасце. На Багача да усходу сонца гаспадар засявау ніву жытам, асвечаным яшчэ у Першую Прачыстую- “Прыйшоу Багач-кідай рагач, бяры сявеньку, сей па маленьку” Да свята стараліся скончыць касавіцу.

27.09.(14.10) Уздвіженне – свята “ закрывання зямлі на зіму”.Лічылася, што сонца і прырода іграе усімі колярамі. У гэты дзень не хадзілі у лес, бо там нібы збіраліся у клубкі гадзюкі і вужы, каб схавацца у норы на зіму. Гэта апошняе свята, якое развітваецца з цяплом.

14.10 – Пакровы (Трэцяя Прачыстая) – народнае свята глыбокай восені, пасля яго пачынаецца зіма. Сяляне стараліся закончыць палявыя работы, усебакова падрыхтавацца да зімы. Пакроу зауседы чакалі, бо тады было менш работы. Пачыналася пара вяселляу. Дзяучаты варажылі на замужжа.

На усей тэрыторыі бел. адбываліся кірмашы.

Такім чынам святы восені гэта святы накірованыя на забеспячэнне збору ураджаю і яго захованні на зіму

Білет №8