а) білімділік- 9 сыныпта алған білімдерінен өткендерді еске
түсіру, жаңа мәтінмен таныса отырып, білімдерін әрі қарай ұштастыру.
Антоним туралы мысалдар арқылы түсінік беру, жасалу жолына тоқталу.
ә) тәрбиелік – қазақ халқының би, шешендердің сөздерімен таныса
отырып, тапқырлыққа, әділ, отбасын құрметтеуге тәрбиелеу.
б)дамытушылық - оқушыларды өз ойын еркін жеткізуге, тіл
байлығын дамытуға, шығармашылыққа баулу.
1
Шешендік сөздер
Шешендік арнау |
Шешендік дау |
Шешендік толғау
3
Шешендік өнердің ерекшеліктері
Ауызда, халық жадында сақталған.
Авторы халық.
1
Адам сөзді тыңдай білген жағыдайда шешен бола алады.
(Қайқауыс)
Не қажет болса, соның бәрін айту, артық сөз айтпау – нағыз шешендік деген сол.
(Ф.Ларошфуко)
3
Ұлы жүздің төбе биі |
Орта жүздің төбе биі |
Кіші жүздің төбе |
биі |
|
|
Төле би |
Қаз дауысты Қазыбек би |
Әйтеке би |
• Атақты шешендер
• Мемлекет және қоғам қайраткерлері
• Тәуке ханның кеңесшілері
• «Жеті жарғы» әдет-ғұрып заң жинағын шығаруға үлес қосқан билер |
|
• Ұлт тәуелсіздігі мен бостандығын, татулық пен бірлігін |
|
насихаттаушылар |
5 |
|
|
Бір үйдің баласы болма, Көп үйдің баласы бол. Бір елдің атасы болма, Бар елдің данасы бол.
Өзіңе-өзің әміл болма, Халқыңа әділ бол. Жауыңа қатал болма, Досыңа адал бол.
(Төле би)
Алтын ұяң - әйелің қымбат, Құт-береке – атаң қымбат. Аймалайтын – анаң қымбат, Мейірімді – апаң қымбат.
(Қазыбек би)
Арадан шыққан жау қиын, Таусылмайтын дау қиын. Шанышқыласа сөз қиын, Жазылмаса дерт қиын, Іске аспаса серт қиын.
(Әйтеке би)
7
Жаңа сөздермен жұмыс:
Өтірік, танық
Айырылады
Анық
Тұтам
Шешкен екен
шешен
Ложь
Различается
Достоверный
мера длины равная ширине лодони
Разрешил вопрос
оратор
Жәнібек пен Жиренше.
Жәнібек хан уазірлеріне: “Маған өтірік пен шынның арасы немен айырылады, соны тауып беріңдер”, - дейді.
Ханның қырық уәзірлері қырық күн ойланып, таба алмайды. Мұны естіген Жиренше шешен үйіне келіп, Қарашашқа:
- Жәнібек ханымыз қырық уәзіріне: “Өтірік шынның арасын айырыңдар,”-деп қысым жасап жатыр,-дейді
Өтірік пен шынның арасы- бір-ақ тұтам жер.Оның мәнісі: көзбен көрген – шын, құлақпен естіген - өтірік.Құлақ пен көздің арасы бір – ақ тұтам ғой.Көзбен көрген – анық , құлақпен естіген – танық емес пе? – дейді.
8
Дұрыс , бұрыс екенін анықтаңдар.
|
Мәтін сөйлемдері |
Дұрыс Бұрыс |
1 |
Қырық уәзірі қырық күн ойланып |
|
|
жауабын тапты. |
|
2 «Өтірік пен шынның арасын айырыңдар» 
3 
«Өтірік пен шынның арасы екі тұтам»
4 «Көзбен көрген - шын, құлақпен естіген -
өтірік»
5 Көзбен көрген - анық, құлақпен естіген
танық емес пе?» -дейді Жиренше.
3
1.Мәтінді диологқа бөліп оқу. (25 бет)
2.Өтірік пен шынның айырмасын табыңдар.
3.Сөздердің антоним сыңарларын мәтіннен тауып жазыңдар. (26 бет)
4.Мәтінді өз сөздеріңмен айтып беру.
10