История Беларуси / 5_Контроль знаний_Литература

КОНТРОЛЬ ЗНАНИЙ Контрольные вопросы

Примерный список вопросов к экзамену по курсу «История Беларуси»

1.Методологические основы и принципы изучения истории, ее периодизация. Предмет изучения истории Беларуси.

2.«Общественно-экономическая формация» и «цивилизация»: сущность и основные характеристики.

3.Наука и религия о происхождении человека на земле: основные концепции.

4.Основные черты и периодизация первобытного общества. Развитие средств труда в первобытную эпоху. Белорусские земли в первобытную эпоху.

5.Основные этапы этнической истории Беларуси.

6.Основные концепции формирования белорусского этноса. Происхождение названия «Белая Русь».

7.Основные черты и периодизация феодализма.

8.Политическое развитие раннефеодальных княжеств на территории Беларуси в IXперв. пол. XIII вв.

9.Хозяйственное развитие раннефеодальных княжеств на территории Беларуси в IX-

перв. пол. XIII вв.

10. Христианизация белорусских земель. Культура Беларуси в IX-перв. пол. XIII вв.

11.Образование и укрепление Великого княжества Литовского.

12.Роль ВКЛ в консолидации восточноевропейских земель. Борьба с Тевтонским орденом и соперничество с Московским государством.

13.Внутренний и сословный строй ВКЛ. Эволюция ВКЛ от единовластия к сословнопредставительской монархии

14.Особенности социально-экономического развития белорусских земель в составе ВКЛ

(сер. XIII-сер. XVI вв.).

15.Становление фольварочно-барщинной системы хозяйства. Аграрная реформа 1557 г.

Юридическое оформление крепостного права.

16.Белорусские города второй пол. XII – первой пол. XYII вв. Развитие ремесла и торговли. Магдебургское право.

17.Особенности развития духовной культура белорусских земель в составе ВКЛ (XIII –

XYI вв.)

18.Переход к Новому времени. Формирование индустриальной цивилизации в странах Западной Европы и США.

19.Образование Речи Посполитой. Государственно-правовое положение ВКЛ в составе Речи Посполитой.

20.Беларусь в войнах конца XYI – XYIII вв.

21.Социально-экономическое положение белорусских земель в составе Речи Посполитой.

22.Реформация и контрреформация в Западной Европе и на белорусских землях. Брестская церковная уния.

23.Кризис Речи Посполитой. Разделы Речи Посполитой.

24.Основные направления политики царского самодержавия на белорусских землях

(конец XYIII в.– 1860 гг..

25.Беларусь в войне 1812 г.)

26.Аграрная реформа 1861 г., ее механизм и особенности проведения в белорусских губерниях.

27.Шляхетские восстания и их влияние на политику самодеожавия в белорусских губерниях (19 век)

28.Буржуазные реформы 60-70 гг. XIX в. (земская, судебная, военная)

29.Социально-экономическое развитие белорусских земель в начале XX в.

122

30.Белорусское национальное движении и его роль в революционном процессе (60-е

гг.XIX в. – 1917 г.)

31.Первая мировая война: причины, основные этапы, итоги. Беларусь в период Первой мировой войны.

32.Экономический и политический кризис Российской империи. Февральская (1917 г.) революция.

33.Октябрьская революция 1917 г. Первые социально-экономические преобразования Советской власти. I Всебелорусский конгресс (декабрь 1917 г.)

34.Гражданская война и иностранная интервенция. Политика «военного коммунизма»

35.Провозглашение БНР. Образование БССР

36.Формирование советской общественно-политической системы в 20-30-е гг. XX в.

37.Общественно-политическая ситуация в СССР и БССР в сер. 40 - сер. 80-х гг. XX в.

38.Попытки модернизации советской общественно-политической системы в период перестройки. Распад СССР. Провозглашение независимости Республики Беларусь.

39.Новая экономическая политика, ее причины и сущность. Особенности проведения НЭП в БССР.

40.Индустриализация и коллективизация сельского хозяйства в БССР

41.Культурная и духовная жизнь в БССР в 20-30-к гг. XX в. Политика белоруссизации.

42.Научно-техническая революция: сущность, основные черты и направления.

43.БССР в период восстановления народного хозяйства. Попытки реформирования советской экономики в 50-60-е гг. XX в.

44.Социально-экономическое развитие БССР в 70-пер.пол. 80-х гг. XX в.

45.Международные отношения в 30-е годы и нарастание фашистской угрозы. Начало Второй мировой войны. Воссоединение белорусского народа в составе БССР.

46.Основные этапы Великой Отечественной войны.

47.Фашистский оккупационный режим. Партизанская и подпольная борьба на оккупированной территории в годы Великой Отечественной войны.

48.Основные тенденции общественно-политического развития Республики Беларусь

(1991-2010 гг.).

49.Основные тенденции социально-экономического развития Республики Беларусь

(1991-2010 гг.).

50.Геополитическое положение Республики Беларусь. (1991-2010 гг.)

123

КОНТРОЛЬНЫЕ РАБОТЫ ДЛЯ ЗАОЧНОЙ ФОРМЫ ОБУЧЕНИЯ

УВОДЗІНЫ

Па структуры кантрольная работа павiнна складацца з невялiкага ўступу, асноўнай часткi з двух-трох пытанняў, кароткага заключэння

i спiсу выкарыстанай лiтаратуры, якi прыводзiцца ў канцы работы ў алфавiтным парадку.

Пры напiсаннi пытанняў неабходна захаванне лагiчнай сувязi памiж iмi, паслядоўнасцi пераходу ад аднаго пытання да другога.

Змест пытанняў павiнен адпавядаць iх назве, быць дастаткова абгрунтаваным. Важна, каб студэнт у сваей рабоце выявiў i выказаў асноўныя моманты тэмы, падмацаваў iх найбольш тыповымi прыкладамi цi лiчбавымi падлiкамi. Не трэба перагружаць работу лiчбавым матэрыялам. Лепш за ўсе, калi характар звестак дазваляе зводзiць шматлiкiя i аднатыпныя даныя ў таблiцы, графiкi, дыяграмы

i г. д., а ў тэксце даецца аналiз гэтых зводных матэрыялаў.

У заключэннi падводзяцца вынiкi ўсей работы. У iм, як правiла, не даюць нi новыя фактычныя даныя, нi новыя тэарэтычныя палажэннi, аб якiх не было размовы ў асноўных пытаннях. Заключэнне звычайна ўтрымлiвае толькi агульныя вывады аўтара.

Пры напiсаннi работы студэнту трэба сачыць за стылем свайго выкладання. Мова кантрольнай работы павiнна быць дакладнай, яснай, не дапускаць двухсэнсоўнага тлумачэння.

Студэнт павiнен пiсаць работу самастойна, матэрыялы выкладаць у лагiчнай паслядоўнасцi, граматна, сцiсла i сваiмi словамi. Суцэльнае, даслоўнае перапiсванне матэрыялу з лiтаратурных крынiц недапушчальна.

Калi ў рабоце прыводзяцца цытаты, то пры спасылках на твор прастаўляюць у квадратных дужках нумар, пад якiм ëн значыцца

у бiблiяграфiчным спiсу. Спасылкi робяцца ў тэксце кантрольнай работы. Пры неабходнасцi ўказваюцца i старонкi, на якiх размяшчаецца выкарыстаная крынiца [4, с. 10–11].

Спiс павiнен утрымлiваць пералiк крынiц, выкарыстаных пры напiсаннi кантрольнай работы.

Кантрольная работа выконваецца на беларускай, або рускай мове з абавязковым выдзяленнем пытанняў у тэксце. Старонкi нумаруюцца арабскiмi лiчбамi па ўсiм тэксце. Аб’ем работы – вучнеўскi сшытак (12 лiстоў альбо 24 старонкi) праз радок. Для напісання работы трэба выкарыстоўваць абавязковую і дадатковую літаратуру са спіса рэкамендаванай літаратуры.

Тэма кантрольнай работы вызначаецца па пачатковай лiтары прозвiшча студэнта (пабеларуску). З названых тэм студэнт выбiрае адну.

124

Тэма 1. Гісторыя Беларусі як неад’емная частка сусветнай гісторыі

1.Прадмет і задачы гісторыі Беларусі. Месца і роля гістарычнай навукі ў сучасным грамадстве.

2.Перыядызацыя сусветнай і айчыннай гісторыі.

3.Паняцце гістарычнай крыніцы. Крыніцы па гісторыі Беларусі.

4.Гістарычныя асаблівасці развіцця Беларусі.

Літаратура: [1], [2], [3], [5], [7], [12], [278], [319], [320].

Тэма 2. Паняцце «цывілізацыя». Тыпы цывілізацый

1.Цывілізацыя: паняцце і структура. Асноўныя падыходы да паняцця «цывілізацыя».

2.Класіфікацыя цывілізацый.

Літаратура: [67], [124], [278], [319], [320].

Тэма 3. Навука і рэлігія аб паходжанні чалавека на зямлі

1.Асноўныя канцэпцыі паходжання чалавека.

2.Біялагічная эвалюцыя прыматаў.

3.Радаслоўная чалавека і праблема вылучэння чалавека з жывёльнага свету.

Літаратура: [21], [47], [124], [159].

Тэма 4. Першыя цывілізацыі ў свеце

1.Паняцце Старажытнага Усходу.

2.Асаблівасці цывілізацый Старажытнага Усходу.

3.Духоўнае жыццё ўсходніх цывілізацый.

Літаратура: [14], [67], [123], [124], [319].

Тэма5. Антычны(заходні) варыянтцывілізацыйнагаразвіцця

1.Асаблівасці цывілізацый антычнасці.

2.Асноўныя перыяды гісторыі антычнай Грэцыі.

3.Асноўныя перыяды гісторыі антычнага Рыма.

4.Значэнне антычнасці для далейшай гісторыі Захаду і Усходу.

Літаратура: [52], [66], [67], [124].

Тэма6. ПершабытнаабшчынныспосабвытворчасцінатэрыторыіБеларусііягоэвалюцыя

1.ЗасяленнетэрыторыіБеларусіпершабытнаабшчыннымілюдзьмі.

2.Умовы жыцця, прылады працы, асноўныя археалагічныя культуры.

3.Пераход ад збіральніцтва да вытворчай гаспадаркі.

4.Насельніцтва Беларусі ў раннім жалезным веку (VIII ст. да н. э. – V ст. н. э.). Змены

ўгаспадарцы, матэрыяльнай і духоўнай культуры.

Літаратура: [1], [2], [5], [7], [12], [18], [101], [171], [245], [308], [309].

Тэма 7. Этнічная гісторыя беларусаў

1.Паняцце «этнас». Этнагенез і этнічная гісторыя. Асноўныя віды этнічных працэсаў.

2.Старажытны, балцкі і славянскі перыяды этнічнай гісторыі беларусаў.

3.Асноўныя канцэпцыі паходжання беларускага этнасу.

Літаратура: [12], [86], [102], [118], [168], [212], [215], [231], [244], [311], [312].

125

Тэма8. Сацыяльна-эканамічнаеіэтнічнаеразвіццёбеларускіхзямель(VI – сярэдзінаXIII ст.)

1.Другое «вялікае перасяленне народаў» IV–VII стст. Балта-славянскі сінтэз як перадумова ўзнікнення беларускага этнасу (VI–XIII стст.).

2.Усходнеславянскія этнічныя супольнасці дрыгавічоў, радзімічаў і крывічоў – асноўнае насельніцтва Беларусі ў IX – першай палове XIII ст.

3.Паняцце «феадалізм» і перыядызацыя феадальнага спосабу вытворчасці. Станаўленне і развіццё феадальнай эканомікі ў беларускім рэгіёне.

Літаратура: [2], [7], [12], [18], [22], [81], [93], [104], [153], [220], [245], [271], [285].

Тэма 9. Станаўленне хрысціянскай цывілізацыі ў Еўропе

1.Паходжанне хрысціянства і яго станаўленне ў Старажытным Рыме.

2.Вызначэнне тэрміна «сярэдневечча» і яго перыядызацыя. Утварэнне хрысціянскаварварскіх дзяржаў у Заходняй Еўропе.

3.Славяне і хрысціянства.

Літаратура: [7], [12], [67], [124], [125], [128], [204], [230].

Тэма 10. Сярэдневечная Еўропа ў X–XIV стст.

1.Культурнае адзінства і палітычная раздробленасць Еўропы. Феадальна-васальная

сістэма.

2.Хрысціянскія каштоўнасці і царква ў жыцці сярэдневечнай Еўропы. Крыжовыя

паходы.

3.Узрастанне тэндэнцый к утварэнню цэнтралізаваных дзяржаў.

Літаратура: [66], [67], [95], [125], [128].

Тэма 11. Эпоха Адраджэння ў Еўропе

1.Гуманізм і Рэфармацыя ў Еўропе.

2.Геаграфічныя адкрыцці і іх роля ў эканамічным і духоўным пад’ёме Еўропы.

3.Уплыў еўрапейскай культуры на развіццё грамадства Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага.

Літаратура: [66], [67], [125], [172], [207], [219].

Тэма 12. Перыяд ранняга феадалізму ў гісторыі беларускіх зямель

1. Утварэнне аб’яднанай старажытнарускай усходнеславянскай дзяржавы (862-1125

гг.).

2. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на беларускай этнічнай тэрыторыі (Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы):

а) арганізацыя кіравання і формы зямельнай уласнасці; б) узнікненне гарадоў, развіццё рамяства; в) узаемаадносіны з Кіевам і заходнееўрапейскімі краінамі.

3. Узнікненне феадалізму, асноўныя рысы і перыядызацыя феадальнага спосабу вытворчасці.

Літаратура: [2], [3], [7], [9], [12], [18], [23], [30], [81], [87], [93], [103], [106], [121], [125], [136], [153], [220], [271], [296], [307].

Тэма 13. Культура Беларусі (IX–XIII стст.)

1.Хрысціянізацыя язычніцкай Беларусі.

2.Здабыткі культуры беларускіх зямель: пісьмовасць, летапісанне, дэкаратыўнапрыкладное мастацтва, манументальны жывапіс, архітэктурныя школы.

126

3. Жыццё і рэлігійна-асветніцкая дзейнасць Ефрасінні Полацкай, Кірылы Тураўскага, Клімента Смаляціча, Аўрамія Смаленскага.

Літаратура: [2], [7], [12], [18], [22], [29], [33], [135], [137], [172], [191], [226], [271], [274], [275], [297], [313].

Тэма 14. Вялікае княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае: асаблівасці фарміравання і развіцця

1.Сацыяльна-эканамічныя і палітычныя прычыны ўтварэння Вялікага княства.

2.Сацыяльна-палітычныя адносіны ў Вялікім княстве. Палітычныя органы дзяржаўнай улады, іх эвалюцыя і функцыі.

3.Судзебнік Казіміра 1468 г., Статуты 1529, 1566, 1588 гг. – першыя зборнікі законаў беларуска-літоўскай дзяржавы.

Літаратура: [2], [7], [9], [10], [12], [88], [90], [92], [93], [94], [125], [182], [198], [255], [267], [268], [291], [306], [315], [316].

Тэма 15. Унутраная і знешняя палітыка Вялікага княства Літоўскага ў XIV–XVI ст.

1.Унутрыпалітычнае становішча ВКЛ. Збліжэнне з Польшай. Грамадзянская вайна

1432-1436 гг.

2.Барацьба з крыжакамі, мангола-татарамі і Крымскім ханствам.

3.Узаемаадносіны з Маскоўскай дзяржавай у XIV–XVI стст.

Літаратура: [2], [7], [12], [16], [24], [48], [94], [148], [211], [236], [237], [248], [249], [294], [298], [299].

Тэма16. Сацыяльна-эканамічнаеразвіццёбеларускіхзямель

ускладзеВялікагакнястваЛітоўскага, РускагаіЖамойцкагаўXIV – першайпаловеXVI ст.

1.Формы землеўладання і землекарыстання ў беларускіх землях.

2.Сялянская гаспадарка. Павіннасці і падаткі сялянства. Аграрная рэформа «Валочная памера» 1557 г. Асноўныя этапы юрыдычнага афармлення прыгоннага права.

3.Гарады Беларусі. Магдэбургскае права. Грашовае абарачэнне.

Літаратура: [2], [7], [11], [12], [89], [243], [255], [265], [267], [268].

Тэма 17. Культура Беларусі ў часы Адраджэння

1.Завяршэнне працэса фарміравання беларускай народнасці (этнаса). Развіццё беларускай мовы.

2.Ідэі Адраджэння і Рэфармацыі на Беларусі. Дзейнасць Францыска Скарыны.

3.Развіцце беларускага кнігадрукавання і літаратуры. Стан асветы.

Літаратура: [7], [12], [32], [33], [40], [70], [85], [172], [207], [219], [223], [224], [283],

[314].

Тэма 18. Рэлігія і царква на Беларусі ў XIII–XVI стст.

1.Распаўсюджванне каталіцызму ў Вялікім Княстве Літоўскім, Рускім і Жамойцкім. Праваслаўе ў палітыцы вялікіх князеў.

2.Рэфармацыя і контррэфармацыя на Беларусі.

3.Берасцейская царкоўная унія. Барацьба уніяцкай царквы за існаванне і самабытнасць.

Літаратура: [7], [12], [33], [89], [108], [172], [208], [219].

Тэма 19. Пачатак Новага часу. Беларусь у складзе Рэчы Паспалітай

1. Паняцце «Новы час» і яго храналагічныя межы. Сацыяльныя рэвалюцыі XVII– XVIII стст. і іх роля ў станаўленні капіталізму.

127

2.Утварэнне Рэчы Паспалітай. Дзяржаўна-прававое становішча ВКЛ у складзе Рэчы Паспалітай.

3.Статут 1588 г. і галоўныя рысы беларускага феадальнага права (дзяржаўнага, ваеннага, цывільнага і крымінальнага).

Літаратура: [7], [12], [31], [66], [67], [125], [167], [234], [237], [268].

Тэма 20. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў другой палове XVI–XVIII стст.

1.Беларускія гарады і мястэчкі ў XVI–XVIII стст.: рамяство

ігандаль, кіраванне, сацыяльны і нацыянальны склад, быт гараджан.

2.Асаблівасці ў развіцці сельскай гаспадаркі Беларусі ў канцы XVI–XVIII стст.

3.Развіццё мануфактурнай вытворчасці на Беларусі.

Літаратура: [2], [7], [11], [75], [76], [77], [78], [138], [139], [169], [174].

Тэма 21. Сялянскі рух на Беларусі ў другой палове XVI–XVIII стст.

1.Сяляне і сялянская гаспадарка асноўныя катэгорыі феадальназалежных сялян, феадальныя павіннасці і падаткі.

2.Антыфеадальныя народныя паўстанні (С. Налівайкі 1595 г., Магілёўскае 1606 г., Віцебскае 1623 г., Полацкае 1633 г., казацка-сялянскае 1648–1653 гг.), іх прычыны і вынікі.

3.Барацьба сялянства супраць феадальнага прыгнёту ў другой пралове XVII–XVIII

стст.

Літаратура: [2], [7], [12], [185], [192], [264].

Тэма 22. Рэч Паспалітая ў еўрапейскіх канфліктах другой паловы XVI – пачатку XVIII cтст.

1.Барацьба за гегемонію ва Усходняй Еўропе: Лівонская вайна 1558–1583 гг., вайна Рэчы Паспалітай са Швецыяй 1600–1629 гг.,

зТурцыяй 1672–1699 гг., Паўночная вайна 1700–1721 гг.

2.ВойныРэчыПаспалітай іМаскоўскайдзяржавыў1604–1618 гг., 1632–1634 гг., 1654–1667

гг.

Літаратура: [2], [7], [12], [166], [214], [238].

Тэма 23. Культура Беларусі ў канцы XVI – пачатку XVIII ст.

1.Сістэма адукацыі і развіццё літаратурных жанраў на Беларусі: гісторыкамемуарнага, палемічнага, сатырычнага.

2.Станаўленне мастацкага стылю барока ў дойлідстве Беларусі.

3.Манументальны і станковы жывапіс, іканапісныя школы XVI–XVIII стст.

4.Узмацненне паланізацыі на беларускіх землях. Грамадска-палітычная думка і яе прадстаўнікі: К. Лышчынскі, І. Капіевіч, С. Полацкі.

Літаратура: [7], [12], [28], [33], [37], [72], [73], [96], [97], [172], [177], [178], [191], [224], [277], [288], [289], [314], [318].

Тэма 24. Падзелы Рэчы Паспалітай і ўключэнне беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі

1.«Дысідэнцкае» пытанне і першы падзел Рэчы Паспалітай.

2.Чатырохгадовы сейм. Рэформы ў Рэчы Паспалітай і другі яе падзел.

3.Паўстанне Т. Касцюшкі і трэці падзел Рэчы Паспалітай. Гісторыка-прававая ацэнка падзелаў.

Літаратура: [2], [4], [7], [12], [27], [80], [91], [282], [317].

Тэма 25. Еўрапейская культура і Беларусь у XVIII ст.

128

1.Навуковыя адкрыцці XVI–XVIII cтст. і пачатак прамысловай рэвалюцыі ў Еўропе. Становішча навукі на Беларусі.

2.Эпоха Асветніцтва: Асветнікі і ідэі свабоды (М. Ф. Вальтэр, Ж.-Ж. Русо, Дж. Лок. Д. Дзідро, А. Мантэск’е і інш.

3.Мастацкая культура Беларусі ў XVIII ст. (музыка і тэатр, «віленскае барока» і ракако, палаца-паркавае будаўніцтва).

Літаратура: [7], [12], [33], [36], [72], [83], [97], [116], [172], [178], [191], [288], [295],

[314].

Тэма 26. Беларусь і расійска-французская вайна 1812 г.

1.Планы Аляксандра I па адраджэнні беларускай дзяржавы напярэдадні вайны 1812 г. Стварэнне Варшаўскага герцагства.

2.Баявыя дзеянні на тэрыторыі Беларусі. Стварэнне камісіі часовага праўлення Вялікага княства Літоўскага.

31.Становішча Беларусі ў час вайны. Вынікі вайны для Беларусі.

Літаратура: [2], [7], [12], [143], [164], [176], [250], [273], [305].

Тэма 27. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стст. Палітыка царызму на далучаных землях Беларусі

1.ПалітыкацарызмунаБеларусіўканцыXVIII – пачаткуXIX ст.

2.Грамадскі рух. Утварэнне культурна-асветніцкіх гурткоў. Дзекабрысты і Беларусь.

3.Паўстанне 1830–1831 гг. у Польшчы, Літве і Заходняй Беларусі.

4.Палітыка русіфікацыі. М. Кутузаў, А. Міркавіч, М. Мураўёў.

Літаратура: [1], [3], [5], [7], [9], [12], [71], [117], [175], [190], [197], [216], [272], [301].

Тэма28. Сацыяльна-эканамічнае становішчаБеларусіў другойпаловеXVII – першайпалове

XVIII ст.

1.Беларуская вёска ў сярэдзіне XVII–XVIII ст. Катэгорыі сялян

ііх становішча.

2.Заняпад гарадскога жыцця ў час ваеннага ліхалецця і яго паступовае ажыўленне.

3.Прычыны адставання эканамічнага развіцця беларускіх зямель.Сацыяльнаэканамічнае значэнне далучэння Беларусі да Расіі.

Літаратура: [7], [11], [75], [76], [77], [142], [169], [185], [213], [303].

Тэма 29. Нармалізацыя эканамічнага жыцця Беларусі

ўсярэдзіне і другой палове XVIII cт.

1.Аднаўленне і далейшае развіццё сельскай гаспадаркі Беларусі. Прычыны эканамічнага ажыўлення вёскі.

2.Развіццёрамёстваўіпромыслаў. Мануфактурнаявытворчасць.

3.Развіццё таварна-грашовых адносін і ўнутранага рынку на тэрыторыі Беларусі.

Літаратура: [7], [11], [109], [138], [139], [174], [184].

Тэма 30. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі. Крызіс феадальна-прыгонніцкага ладу (канец XVIII – першая палова XIX ст.)

1.Развіццё памешчыцкай і сялянскай гаспадаркі. Разлажэнне феадальнапрыгонніцкага ладу.

2.Рэформы ў першай палове XIX ст. і іх вынікі.

3.Крызіс феадальна-прыгонніцкіх адносін і фарміраванне капіталістычных адносін у

Беларусі.

129

Літаратура: [7], [11], [35], [51], [138], [174], [175], [300], [302].

Тэма 31. Адмена прыгоннага права. Буржуазныя рэформы на Беларусі ў 60–70-я гг. XIX ст.

1.Падрыхтоўка рэформы. Маніфест і «Палажэнні» 19 лютага 1861 г. Асноўныя палажэнні рэформы 1861 г. (прававы статус сялянства, зямельныя надзелы, выкупная аперацыя). Спецыфіка мясцовых «Палажэнняў»для Віцебскай, Магілёўскай губерняў.

2.Ваенная, земская, судовая, гарадская, цэнзурная, школьная рэформы. Буржуазная сутнасць рэформаў, іх паслядоўнасць і абмежаванасць.

3.Значэнне рэформаў для эканамічнага развіцця Беларусі.

Літаратура: [4], [7], [11], [38], [165], [242], [281], [284].

Тэма32. Эканоміка Беларусіпасля адменыпрыгоннагаправа(60–90-ягг. XIX ст.)

1.Прамысловасць, транспарт, гандаль у паслярэформенны перыяд.

2.Развіццё капіталістычных адносін у сельскай гаспадарцы.

3.Фарміраванне буржуазіі і пралетарыяту, іх нацыянальны склад.

Літаратура: [7], [11], [13], [51], [161], [210], [242].

Тэма 33. Паўстанне 1863 г. на Беларусі

1.Дзейнасць К. Каліноўскага. Газета «Мужыцкая праўда».

2.Паўстанне 1863 г. і яго падзеі ў Беларусі.

3.Палітыка расійскага самадзяржаўя ў Беларусі пасля падаўлення паўстання.

Літаратура: [7], [12], [130], [133], [242], [253], [279], [304].

Тэма34. Класаваябарацьба. Пачатакузнікненняпалітычныхпартыйіарганізацый

1.Народніцтва ў Беларусі. Сувязі з расійскім народніцкім рухам. Эвалюцыя народніцтва ў 70–90-я гг. XIX ст.

2.Сацыял-дэмакратычны рух. Афармленне агульнарасійскіх партый.

3.Утварэнне палітычных партый і арганізацый беларускай арыентацыі.

Літаратура: [7], [12], [49], [50], [127], [149], [170], [209], [239], [240], [241], [242], [260], [261], [269], [293].

Тэма 35. Фарміраванне беларускай нацыі. Культура Беларусі ў другой палове XIX – пачатку

XX cт.

1.Фарміраваннебеларускайнацыі. ПалітыкацарызмуўБеларусіпанацыянальнымпытанні. Паланізацыяірусіфікацыя. Роляканфесійнагапытання.

2.Развіццё беларускай літаратурнай мовы. Развіццё адукацыі, навукі і друку.

3.Выяўленчае мастацтва, архітэктура, тэатр.

Літаратура: [7], [12], [172], [173], [241], [290].

Тэма 36. Беларусь у перыяд рэвалюцыі 1905–1907 гг.

1.Асаблівасці эканамічнага развіцця пяці заходніх губерній у пачатку XX ст.

2.Рэвалюцыя 1905–1907 гг. і яе рух па тэрыторыі Беларусі.

3.Сталыпінскія рэформы на Беларусі і іх вынікі.

Літаратура: [1], [3], [5], [7], [10], [11], [12], [53], [146], [160], [163], [179], [199], [209].

Тэма 37. Беларусь у перыяд буржуазна-дэмакратычных рэвалюцый і першай сусветнай вайны

1. Абвастрэнне супярэчнасцяў паміж асноўнымі дзяржавамі Еўропы. Пачатак першай сусветнай вайны.

130

2.Беларусь у гады першай сусветнай вайны. Акупацыйны рэжым і масавае бежанства.

3.Сацыяльна-палітычны крызіс. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. на Беларусі.

Літаратура: [1], [3], [5], [7], [12], [34], [55], [110], [113], [114], [162], [218], [252], [280].

Тэма38. БеларусьпасляЛютаўскайрэвалюцыі. УстанаўленнесавецкайуладынаБеларусі.

1.Расстаноўка палітычных сіл у Беларусі пасля Лютаўскай рэвалюцыі.

2.Кастрычніцкая рэвалюцыя на Беларусі. Першыя рэвалюцыйныя пераўтварэнні.

3.Размежаванне палітычных сіл на Беларусі пасля кастрычніка 1917 г. Першы Ўсебеларускі з’езд (снежань 1917 г.).

Літаратура: [3], [5], [8], [12], [79], [88], [111], [115], [188], [200], [232], [233], [292].

Тэма39. СтановішчаБеларусіўперыядгерманскайакупацыі. Барацьбазастварэннебеларускай дзяржаўнасці

1.Беларусь пасля падпісання Брэсцкага мірнага дагавора. Сацыяльна-эканамічныя пераўтварэнні і культурнае будаўніцтва на свабоднай ад нямецкіх акупантаў тэрыторыі.

2.Барацьба беларускага народа супраць нямецкіх акупантаў. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі (БНР).

3.Версальскі мір. Утварэнне Беларускай ССР. Аб’яднанне Беларускай ССР з Літоўскай ССР. Палітыка «ваеннага камунізму».

Літаратура: [3], [5], [8], [12], [62], [88], [120], [129], [150], [151], [152], [155], [158], [189], [195], [196], [251].

Тэма40. Беларусьуперыядпольскайінтэрвенцыі(1919–1920 гг.) іяетэрытарыяльныязменыз1921 па

1926 гг.

1.Савецка-польская вайна. Рыжскі мірны дагавор і яго наступствы для БССР.

2.Барацьба беларускага народа супраць польскіх інтэрвентаў. Беларускі нацыянальны

рух.

3. Аднаўленне Беларускай ССР. Узбуйненне тэрыторыі Беларусі ў 1924 і 1926 гг.

Літаратура: [1], [3], [5], [8], [12], [84], [120], [129], [187], [195], [206], [251], [270].

Тэма 41. Савецкая Беларуь ва ўмовах НЭПа і пабудовы сацыялізму

1.Пачатак мірнага будаўніцтва. Новая эканамічная палітыка, яе сутнасць і вынікі.

2.Прычыны згортвання НЭПа. Індустрыялізацыя.

3.Драматычны шлях калектывізацыі.

Літаратура: [8], [11], [12], [19], [56], [65], [98], [119], [134], [141], [225], [227], [270].

Тэма 42. Грамадска-палітычнае жыццё ў БССР у 20–30 гг.

1.Грамадска-палітычная сістэма БССР ў 20 –30 гг. Замацаванне манаполіі КП(б)Б на ўладу ў БССР.

2.Беларуская эміграцыя.

3.Устанаўленнетаталітарнагарэжыму. Палітычныярэпрэсіі30-хгг.

Літаратура: [3], [8], [12], [15], [19], [42], [54], [61], [98], [134], [217].

Тэма43. Культурнаебудаўніцтваідухоўнаежыццёў20–30-ягг. ХХст. наБеларусі

1.Беларусізацыя ў 20-я гг. і яе вынікі.

2.Сістэма адукацыі. Тэатр, жывапіс, літаратура. Умацаванне партыйнаадміністрацыйнага дыктату ў сферы культуры.

3.Палітыка КП(б)Б ў адносінах да рэлігіі і царквы.

131