Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

8111 практика 1-36 / Практика21.Второй_замечательный_предел

.pdf
Скачиваний:
39
Добавлен:
27.03.2015
Размер:
156.14 Кб
Скачать

Практика 21. Второй замечательный предел

21.1.Показательно-степенная функция

П о к а з а т е л ь н о - с т е п е н н а я функция (или с л о ж н о - п о к а з а т е л ь н а я функция) это функция вида

y= (f(x))g(x);

ò.е. функция, в которой переменная x содержится и в основании степени, и в ее показателе. Областью определения этой функции являются все x, в которых f(x) > 0. Согласно

основному логарифмическому тождеству

y = (f(x))g(x) = eg(x) ln f(x):

Пример 1. Доказать, что

à) lim ex = ea;

ã)

lim ln x = ln a

 

(0 < a < +

1

);

x

a

 

 

 

x

!

a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

!

ex = + ;

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

á)

lim

ä)

x

lim

ln x = +

;

 

 

 

 

 

x

+

 

1

 

 

+

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

! 1

ex

 

 

 

 

!

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

â)

 

= 0;

å)

lim ln x =

:

 

 

 

 

 

 

 

x lim

 

 

x

!

+0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

! 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

= e

0

= 1:

 

a) 1. Докажем это предельное равенство сначала для a = 0: lim e

 

 

 

x!0

Для любого " > 0 справедливы соотношения

jex 1j < "

при x, удовлетворяющих неравенству ln(1 ") < x < ln(1 + "). Таким образом,

8 " > 0

9 = minfln(1 + "); j ln(1 ")jg > 0 :

8 x

jx aj <

) jex 1j < ";

ò. å. lim ex = e0 = 1:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!0

 

 

 

ea) = ea lim (ex a

 

 

x a=t

 

 

 

 

 

 

2. Òàê êàê lim (ex

 

 

1) =

= ea lim (et

 

1) = 0; òî ïî ñâîé-

ству бесконечно!малых lim ex = e!a.

 

 

 

 

 

t

!

0

 

t

!

0

 

 

 

x a

 

 

x a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

б) Для любого E > 0 неравенство ex > E справедливо при x > ln E. Таким образом,

 

 

8 E > 0 9 = ln E > 0 : 8 x x > ) ex > E;

ò. å.

lim ex

= +1

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

! 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

в) Указание: ввести новую переменную t = x, стремящуюся к +1 при x ! 1.

г) Указание: доказать сначала, что lim ln x = 0.

 

 

 

 

 

 

 

 

Из этих равенств следует, что

 

x!1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!a

!

 

 

 

x!a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lim x

;

 

lim ln x = ln

lim x

 

:

 

 

 

 

 

 

 

 

lim ex = ex

 

a

 

 

 

 

 

1

О. А. Кузенков, Е. А. Рябова

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 2. ( 506) Найти

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 + x

1 p

 

 

 

2 + x

1 p

 

 

 

2 + x

 

1 p

 

 

x!0

;

x!1

;

x!+1

 

 

à) lim

 

1 + x

1 x

á) lim

 

1 + x

1 x

â) lim

 

1 + x

 

1 x

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

По определению показательно-степенной функции имеем

 

 

1 p

 

 

à) Òàê êàê lim

x

ln

 

x!0

1 x

1+x

2+x

 

 

1 p

 

 

 

 

 

 

 

1 + x

x

1 p

 

 

 

 

 

1 x

 

 

 

 

 

x

1+x

 

 

 

= e

 

ln

2+x :

 

1 x

2 + x

= ln 12 ; òî

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!0 2 + x

1 p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

= 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x

1 x

 

 

 

 

1 p

x

ln

 

1+x

 

 

 

 

ln

1

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 p

lim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= lim e 1

 

 

x

 

 

 

 

 

2+x

 

 

e

 

2

 

 

 

 

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

á) Òàê êàê

 

 

 

x

1+x

 

 

 

 

1

 

 

 

2

 

 

1

 

 

 

 

 

 

2

 

òî

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lim

 

 

 

2+x = lim

 

 

 

 

 

 

 

 

ln 3

=

2 ln

 

3 ;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

x ln

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!1

1+ x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!1 2 + x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

ln p

 

 

= r3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x

 

1 x

 

 

1 p

x

 

ln

 

1+x

 

 

 

2

 

 

 

2

 

 

â) Òàê êàê

 

 

 

 

 

lim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= lim e 1

 

 

x

 

 

 

 

 

 

2+x

 

 

e

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x

 

 

 

 

2+1+xx = t

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!+1

 

 

x

 

 

= x!+1

1 + px

 

 

 

 

 

 

 

 

x!+1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

= t

 

 

1

t!1

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 + x

 

 

lim

 

 

 

 

 

 

 

 

lim

 

 

 

 

= 0;

 

 

lim

 

 

 

ln

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

!

 

 

 

 

 

 

= lim ln t = 0;

òî

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 + x

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 p

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

ln

1+x

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!+1

 

 

 

= x!+1

 

1

 

x

 

 

2+x

 

=

e = 1:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 + x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lim

 

e

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 3. ( 507) Найти

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x + 2

 

 

x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!1 2x 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x+2

1

 

 

 

 

 

 

 

lim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Òàê êàê

x!1

 

 

 

 

= ln 2

= x2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2x 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lim ln

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ln 2 < 0, òî

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!1

2x 1

x!1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lim

 

 

 

 

x + 2

 

 

 

 

= lim ex2 ln(

x+2

) = e 1

 

= 0:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2x 1

 

 

 

 

21.2.Второй замечательный предел

В т о р ы м з а м е ч а т е л ь н ы м п р е д е л о м называют предельное равенство

lim (1 + x)1=x = e:

(1)

x!0

 

 

 

Второй замечательный предел может быть также записан в виде

1

 

x

 

x!1 1 + x

 

 

lim

 

 

= e;

 

в частном случае x = n, n 2 N.

 

 

x ! 0 справедливы следующие

Из второго замечательного предела следует, что при

соотношения эквивалентности:

 

 

 

О. А. Кузенков, Е. А. Рябова

3

 

 

x

1. loga(1 + x) ln a;

2. ln(1 + x) x;

3. ax 1 x ln a;

4. ex 1 x;

5. (1 + x) 1 x;

6. sh x x;

7. th x x;

8. ch x 1 x2 :

2

В силу теоремы о пределе композиции функций cоотношения эквивалентности 1-8 справедливы и в том случае, когда вместо x в этих выражениях стоит некоторая бес-

конечно малая функция (x).

Пример 4. ( 515) Найти

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x + a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!1 x a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lim

 

 

 

 

 

 

 

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

При x ! 1 основание показательно-степенной функции стремится.

к единице, сле-

довательно, мы имеем дело с неопределенностью, обозначаемой 11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x!1

x a

 

= f1 g = x!1

 

 

x a

 

x

=

 

 

!1

 

 

 

 

 

 

;

 

 

 

 

 

x + a

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2a

 

 

 

 

 

lim x ln

1+

2a

 

 

 

 

 

òàê êàê

lim

 

 

 

 

 

1

 

lim

 

1 +

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ex

 

 

(

 

x a )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2a

 

 

 

 

 

ln 1 +

2a

 

 

 

2a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2a

 

 

x!1

 

= f1 0g =

x

 

 

 

 

= x!1

x

a

 

x a

 

 

ïðè

 

 

 

 

lim x ln

1 +

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

 

a

x

 

a

 

 

 

lim x

 

 

 

 

 

 

= 2a;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

! 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

òî

 

 

 

 

 

x!1 x a

 

x

=

 

 

 

!1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x + a

 

 

 

 

lim

x ln(1+

2a

)

 

 

 

2a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

lim

 

 

 

 

ex

 

 

 

 

 

x a

 

 

 

 

e

 

 

:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21.3.Задачи для самостоятельной работы

508, 510-514, 516-526.

Номера задач даны согласно учебному пособию:

Демидович Б.П. Сборник задач и упражнений по математическому анализу. М.: изд-во Моск.ун-та, ЧеРо, 1997. Сборник можно найти здесь èëè здесь.