8111 практика 1-36 / Практика21.Второй_замечательный_предел
.pdfПрактика 21. Второй замечательный предел
21.1.Показательно-степенная функция
П о к а з а т е л ь н о - с т е п е н н а я функция (или с л о ж н о - п о к а з а т е л ь н а я функция) это функция вида
y= (f(x))g(x);
ò.е. функция, в которой переменная x содержится и в основании степени, и в ее показателе. Областью определения этой функции являются все x, в которых f(x) > 0. Согласно
основному логарифмическому тождеству
y = (f(x))g(x) = eg(x) ln f(x):
Пример 1. Доказать, что
à) lim ex = ea; |
ã) |
lim ln x = ln a |
|
(0 < a < + |
1 |
); |
||||||||||||||
x |
a |
|
|
|
x |
! |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
! |
ex = + ; |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
á) |
lim |
ä) |
x |
lim |
ln x = + |
; |
|
|
|
|
|
|||||||||
x |
+ |
|
1 |
|
|
+ |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
! 1 |
ex |
|
|
|
|
! |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
â) |
|
= 0; |
å) |
lim ln x = |
: |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
x lim |
|
|
x |
! |
+0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
! 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
= e |
0 |
= 1: |
|
|
a) 1. Докажем это предельное равенство сначала для a = 0: lim e |
|
|
|
x!0
Для любого " > 0 справедливы соотношения
jex 1j < "
при x, удовлетворяющих неравенству ln(1 ") < x < ln(1 + "). Таким образом,
8 " > 0 |
9 = minfln(1 + "); j ln(1 ")jg > 0 : |
8 x |
jx aj < |
) jex 1j < "; |
|||||||||||||||
ò. å. lim ex = e0 = 1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
x!0 |
|
|
|
ea) = ea lim (ex a |
|
|
x a=t |
|
|
|
|
|
|
||||||
2. Òàê êàê lim (ex |
|
|
1) = |
= ea lim (et |
|
1) = 0; òî ïî ñâîé- |
|||||||||||||
ству бесконечно!малых lim ex = e!a. |
|
|
|
|
|
t |
! |
0 |
|
t |
! |
0 |
|
||||||
|
|
x a |
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
x!a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) Для любого E > 0 неравенство ex > E справедливо при x > ln E. Таким образом, |
|||||||||||||||||||
|
|
8 E > 0 9 = ln E > 0 : 8 x x > ) ex > E; |
|||||||||||||||||
ò. å. |
lim ex |
= +1 |
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в) Указание: ввести новую переменную t = x, стремящуюся к +1 при x ! 1. |
|||||||||||||||||||
г) Указание: доказать сначала, что lim ln x = 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Из этих равенств следует, что |
|
x!1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x!a |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
x!a |
! |
|
|
|
x!a |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
lim x |
; |
|
lim ln x = ln |
lim x |
|
: |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
lim ex = ex |
|
a |
|
|
|
|
|
1
О. А. Кузенков, Е. А. Рябова |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Пример 2. ( 506) Найти |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
2 + x |
1 p |
|
|
|
2 + x |
1 p |
|
|
|
2 + x |
|
1 p |
|
|
|||
x!0 |
; |
x!1 |
; |
x!+1 |
|
|
||||||||||||
à) lim |
|
1 + x |
1 x |
á) lim |
|
1 + x |
1 x |
â) lim |
|
1 + x |
|
1 x |
: |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
По определению показательно-степенной функции имеем
|
|
1 p |
|
|
à) Òàê êàê lim |
x |
ln |
||
|
||||
x!0 |
1 x |
1+x
2+x
|
|
1 p |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
x |
1 p |
|
|
|
|||
|
|
1 x |
|
|
|
||||
|
|
x |
1+x |
||||||
|
|
|
= e |
|
ln |
2+x : |
|||
|
1 x |
||||||||
2 + x |
= ln 12 ; òî
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!0 2 + x |
1 p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
= 2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
1 x |
|
|
|
|
1 p |
x |
ln |
|
1+x |
|
|
|
|
ln |
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 p |
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= lim e 1 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
2+x |
|
|
e |
|
2 |
|
|
|
|
: |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
á) Òàê êàê |
|
|
|
x |
1+x |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
òî |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
|
2+x = lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
ln 3 |
= |
2 ln |
|
3 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
x ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x!1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!1 |
1+ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x!1 2 + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
ln p |
|
|
= r3 |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
|
1 x |
|
|
1 p |
x |
|
ln |
|
1+x |
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
â) Òàê êàê |
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= lim e 1 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
2+x |
|
|
e |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
: |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
1 |
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
|
|
|
|
2+1+xx = t |
|
|||||||||||||||||||
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
x!+1 |
|
|
x |
|
|
= x!+1 |
1 + px |
|
|
|
|
|
|
|
|
x!+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= t |
|
|
1 |
t!1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 + x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
= 0; |
|
|
lim |
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! |
|
|
|
|
|
|
= lim ln t = 0; |
|||||||||||||||||||||
òî |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
ln |
1+x |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!+1 |
|
|
|
= x!+1 |
|
1 |
|
x |
|
|
2+x |
|
= |
e = 1: |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 + x |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 3. ( 507) Найти |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 2 |
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!1 2x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x+2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Òàê êàê |
x!1 |
|
|
|
|
= ln 2 |
= x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
2x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
lim ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln 2 < 0, òî |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!1 |
2x 1 |
x!1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
x + 2 |
|
|
|
|
= lim ex2 ln( |
x+2 |
) = e 1 |
|
= 0: |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x 1 |
|
|
|
|
21.2.Второй замечательный предел
В т о р ы м з а м е ч а т е л ь н ы м п р е д е л о м называют предельное равенство
lim (1 + x)1=x = e: |
(1) |
|||
x!0 |
|
|
|
|
Второй замечательный предел может быть также записан в виде |
||||
1 |
|
x |
|
|
x!1 1 + x |
|
|
||
lim |
|
|
= e; |
|
в частном случае x = n, n 2 N. |
|
|
x ! 0 справедливы следующие |
|
Из второго замечательного предела следует, что при |
||||
соотношения эквивалентности: |
|
|
|
О. А. Кузенков, Е. А. Рябова |
3 |
|
|
x
1. loga(1 + x) ln a;
2. ln(1 + x) x;
3. ax 1 x ln a;
4. ex 1 x;
5. (1 + x) 1 x;
6. sh x x;
7. th x x;
8. ch x 1 x2 :
2
В силу теоремы о пределе композиции функций cоотношения эквивалентности 1-8 справедливы и в том случае, когда вместо x в этих выражениях стоит некоторая бес-
конечно малая функция (x).
Пример 4. ( 515) Найти |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x!1 x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
При x ! 1 основание показательно-степенной функции стремится. |
к единице, сле- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
довательно, мы имеем дело с неопределенностью, обозначаемой 11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
x!1 |
x a |
|
= f1 g = x!1 |
|
|
x a |
|
x |
= |
|
|
!1 |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
x + a |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
lim x ln |
1+ |
2a |
|
|
|
|
|
|||||||||||
òàê êàê |
lim |
|
|
|
|
|
1 |
|
lim |
|
1 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ex |
|
|
( |
|
x a ) |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
ln 1 + |
2a |
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|||||||||||||
x!1 |
|
= f1 0g = |
x |
|
|
|
|
= x!1 |
x |
a |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
x a |
|
|
ïðè |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
lim x ln |
1 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
a |
x |
|
a |
|
|
|
lim x |
|
|
|
|
|
|
= 2a; |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
òî |
|
|
|
|
|
x!1 x a |
|
x |
= |
|
|
|
!1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x + a |
|
|
|
|
lim |
x ln(1+ |
2a |
) |
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
ex |
|
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
e |
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21.3.Задачи для самостоятельной работы
508, 510-514, 516-526.
Номера задач даны согласно учебному пособию:
Демидович Б.П. Сборник задач и упражнений по математическому анализу. М.: изд-во Моск.ун-та, ЧеРо, 1997. Сборник можно найти здесь èëè здесь.