10. Асноўныя канцэпцыі сучаснай архітэктуры. Прасторавая канцэпцыя.

Прасторавая канцэпцыя, яскрава прадстаўлена ў сучасным местайтвазнаўўстве Англіі, Італіі, Фпанцыі, раскрывае эвалюцыю архе-ры праз выяўленне яе сувязі з ландшафтным асяроддзем. Прыхільнікі прасторавай канцэпцыі крытычна ставяцца да стылявой харак-тыкі развіцця архет-ры. Пацвярджэннем гэтаму можа служыць крытыка Ф. Прыні і А. Дэмарціні стылявой канцэпцыі і абвінаванне яе ў заблытанасці тэрмінаў, адсутнасці дакладнай вызначанасці стылявой тэрміналогіі. У якасці прыкладу “мадэрн”, які разумеецца ў мастацтвезнаўстве як “новы стыль” . Яны сцвярджаюць, што тэрмін “мадэрн” упершыню быў ужыты ў 5 ст. пры апісанні форм хрысціянскай архе-ры, якая пераймала рымскія.Пазней тэрмін “мадэрн” стаў ўжывацца для харак-стыкі архет-ры эпохі Сярэднявечча,бо мастацтва сярэдніх вякоў было новым у парўнанні з антычным. У кан. 19 ст. адзначаны тэрмін замацаваўся за стылем, які адраджаў сярэдневяковыя формы архет-ры, ераймаў элементы дойлідства краін Усходу і спалучаў іх з сучаснымі формамі і канструкцыйнымі вырашэннямі.

Спецыфічны характар архет-ры, які вылучае яе сярод ішн. Відаў маст-ва, заключаецца ў яе “прасторавасці”. Пры эстэтычнай ацэнцы твораў архет-ры даецца не толькі аналіз яе прасторавай кампазіцыі ў трох вымярэннях, але і аналіз яе інтэр’ера, і суадносін пабудовы ( збудавання, архет-нага ансамбля) з ландшафтным асяроддзем. У выніку “прастора” з’яўляецца адным з галоўных змястоўных кампанентаў архет-ры. Пры гэтым будынак сам па сабе не з’яўляецца канечным вынікам характэрыстыкі і павінен разглядацца толькі ў кантэксце асяроддзя. Існуе шмат элементаў, які выходзяць за межы архет-най пабудовы( урбаністычныя кампаненты, дэкор фасадаў, паркі, масты і інш.), але спрыяюць фарміраванню яе маст-кага вобраза. У той жа час кожны будынак адлюстроўвае ўплыў шматлікіх фактараў- эканамічных, сацыяльных ,тэхічных, функцыянальных, эстэтычных, таму сама па сабе арганізацыя прасторы, хаця і з’яўляецца асноўным стрыжнем архет-най пабудовы,не можа поўна і ўсебакова раскрыць яе змест.

11. Асноўныя канцэпцыі сучаснай архітэктуры. Канструкцыйна-тыпалагічная канцэпцыя.

Канструкцыйна-тыпалагічная канцэпцыя атрымала шырокі рэзананс у мастацтвезнаўстве 1970-1990-х гг., што было звязана з ужываннем новых тыпаў канструкцый, якія спрыялі хуткаму будаўніцтву. Але аналіз канструкцыйных схем дае ў большай ступені тэхнічную харак-ку архет-ры, у той час як эстэтычная- асноўная для мастацтвазнаўства-адыходзіць на другі план.

Мастацкая канцэпцыя грунтуецца на базісных, ключавых асаблівасцях архет-ры, выяўленне якіх дазваляе ідэнтыфікаваць будынкі і збудаванні ў адпаведнасці з канцэптуальных падыходам.Маст-ая канцэпцыя архе-ры ўлічвае сукупнасць першапачаткаў ( асноў). Фактараў, сродкаў, прынцыпы мастацка-эстэт-най выразнасці і дае магчымасць прадставіць эвалюцыю яе вобразаў, якія склаліся пад уплывам мастацка-эстэт-ных і сацыяльных патрэб, поглядаў, густаў грамадства.

Тым не меньш для асэнсавання сутнасці і эвалюцыі мастацкіх вобразаў сач-най архет-ры выбару адной мастацкай канцэпцыінедастаткова. Акцыдэнцыя элементаў у структуры функцыянавання мастацка-вобразнай сістэмы суч-най архет-ры не заўсёды дазваляе на аснове той ці іншай мастацкай канцэпцыі аддзяліць істотнае ад неістотнага, мастацкае ад тэхнічнага, адметнае і трывалае ад другараднага. Дакладнасць і паўната аналізу шматузроўневай структуры мас-кага вобраза, што ўвасабляеў сабе шматгранныя характырыстыкі і ўдасцівасці (марфалагічныя, семіятычныя, аксіялагічныя), прадвызначае рознабаковуюя яго характырыстыку з прыцягненнем тэорыі і канцэпцый не толькі мастацтвазнаўства, але і філасофіі, эстэтыкі, культаралогіі, лінгвістыкі і інш. навуках.

Метадалагічная разнастайнасць інтэрпрытацыі мастацкіх вобразаў сучаснай архет-ры стала вынікам адлюстравання распаўсюджанных у Захо-няй Еўропе міждысцыплінаранага падыходу і прынцыпу інтэграцыі ведаў. Гэта значна пашырыла сістэму метадалагічных падыходаў да трактоўкі мастацкіх вобразаў суч-ай архет-ры, у якой знайшлі ўжыванне фенаменалагічны, аксіялагічны, герменеўтычны, струкруралісцкі і іншыя падыходы.